Στην προχθεσινή υπογραφή συμφωνίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Τουρκίας για την επανεισδοχή λαθρομεταναστών, με αντάλλαγμα την άρση της υποχρέωσης για βίζα στους Τούρκους πολίτες που εισέρχονται στην ΕΕ, αναφέρεται δημοσίευμα της WALL STREET JOURNAL («Turkey, EU Seek to Improve Cooperation on Borders», Ayla Albayrak (Κωνσταντινούπολη) και Matina Stevis (Αθήνα).
Επισημαίνεται ότι η συμφωνία εντάσσεται στο πλαίσιο των δράσεων της Ευρώπης για τον έλεγχο της λαθρομετανάστευσης και της αποκατάστασης των σχέσεων με την Άγκυρα.
Η συμφωνία υπογράφηκε στην τουρκική πρωτεύουσα την ώρα που χιλιάδες Σύροι μετανάστες διασχίζουν την Τουρκία αναζητώντας ασφάλεια στην ΕΕ. Τα άμεσα αποτελέσματα της συμφωνίας θα είναι ωστόσο περιορισμένα καθώς οι όροι της θα εφαρμόζονται μόνο σε όσους λαθρομετανάστες δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για άσυλο. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, δεν μπορούν να απελάσουν πρόσφυγες.
Επιπρόσθετα, η συμφωνία επανεισδοχής θα πρέπει να επικυρωθεί και από τα δύο μέρη, ενώ ορισμένοι όροι θα εφαρμοσθούν μετά από τρία χρόνια. Οι συζητήσεις επίσης για την άρση της υποχρέωσης για βίζα στους Τούρκους πολίτες αναμένεται να διαρκέσει για χρόνια.
Σύμφωνα με την Frontex πάνω από 72.000 λαθρομετανάστες εισήλθαν το 2012 στην Ευρώπη, κυρίως στην Ελλάδα και οι υπόλοιποι στη Βουλγαρία, μέσω της Τουρκίας. Η μεγάλη πλειοψηφία, από όσους εισήλθαν φέτος στην Ελλάδα και στη Βουλγαρία, είναι Σύροι που έφυγαν από τη χώρα τους εξαιτίας του πολέμου.
Διάφοροι αναλυτές παραμένουν επιφυλακτικοί έναντι της αποτελεσματικότητας της συμφωνίας, καθώς αυτή θα μπορούσε να είναι χρήσιμη για τους οικονομικούς λαθρομετανάστες, αλλά δεν μπορεί να εφαρμοσθεί σε όσους έχουν δικαίωμα αιτήματος ασύλου.
Οι εθνικές πολιτικές για την λαθρομετανάστευση, στο εσωτερικό της Ευρώπης, βρίθουν αντιφάσεων, ενώ στέλνουν αντικρουόμενα μηνύματα. Από την άλλη πλευρά ο έλεγχος των συνόρων από την Τουρκία κινείται σε χαμηλά επίπεδα, ενώ Τούρκοι αξιωματούχοι δήλωναν από την Άγκυρα ότι διατηρούν το δικαίωμα αναστολής της συμφωνίας στην περίπτωση που οι αρχές δεν μπορούν να διαχειρισθούν τη ροή των μεταναστών.
Η Elizabeth Collett, διευθύντρια του think tank των Βρυξελλών, Migration Policy Institute, επεσήμανε ότι «τα τρία χρόνια είναι ένα πολύ μικρό διάστημα για να εφαρμοστεί η συμφωνία και να καταστεί αποτελεσματική. Είναι εξαιρετικά φιλόδοξη» προσθέτοντας ότι «η Τουρκία υφίσταται τη δική της ανθρωπιστική κρίση εξαιτίας της Συρίας. Πρόκειται, ευρύτερα για ένα ζήτημα ικανοτήτων και γνώσεων».
Οι εκκλήσεις για την ανάληψη πρωτοβουλιών είχαν ενταθεί την τελευταία πενταετία εξαιτίας της οικονομικής κρίσης που πλήττει την Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρώπη, ενώ η Κωνσταντινούπολη, η γέφυρα μεταξύ Ευρώπης και Ασίας, κατέστη προοδευτικά κέντρο διακίνησης λαθρομεταναστών.
Στα τέλη του 2012 η Ελλάδα κατασκεύασε ένα τείχος 6 μιλίων κατά μήκος των ελληνοτουρκικών συνόρων, ανακόπτοντας το ρεύμα εισόδου λαθρομεταναστών, οι οποίοι αναζήτησαν νέες εισόδους μέσω του Αιγαίου Πελάγους, μια πολύ πιο επικίνδυνη διέξοδος σε μια περιοχή που δύσκολα περιφρουρείται.
Η ανταπόκριση κάνει παράλληλα αναφορά στις «ακανθώδεις» ευρωτουρκικές σχέσεις, επισημαίνοντας, μεταξύ άλλων, ότι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εκφράζουν κατ’ιδίαν την επιφυλακτικότητά τους για την βούληση του Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν να προβεί στις προτεινόμενες από την Ευρώπη πολιτικές μεταρρυθμίσεις.
Το πρακτορείο BLOOMBERG σε κύριο άρθρο του με τίτλο «Can Europe Embrace Turkey and Ukraine?» χαρακτηρίζει «ορόσημο» την προχθεσινή συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας για την επανεισδοχή των λαθρομεταναστών, επισημαίνοντας τις επιπτώσεις της και για την Ουκρανία, καθώς παραμένει προβληματική η πορεία ενσωμάτωσής της στην Ευρώπη.
Όπως σημειώνεται χαρακτηριστικά, η Τουρκία και η Ουκρανία, μολονότι πρόκειται για δύο τελείως διαφορετικές περιπτώσεις, παρουσιάζουν τεράστιες προκλήσεις και ευκαιρίες για την Ευρώπη. Η απάντηση της Ευρώπης δεν πρόκειται να επηρεάσει μόνο το μέγεθος και τη βαρύτητα της ΕΕ, αλλά και τη νομιμοποίηση και την ισχύ του ευρωπαϊκού ιδεώδους.
Οι πιθανότητες ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ παραμένουν ισχνές, ενώ η Ουκρανία δεν αποτελεί καν υποψήφια χώρα. Η ΕΕ ξεκίνησε τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία το 2005 για να τις παγώσει λίγο καιρό αργότερα, ενώ με την Ουκρανία διαθέτει μόνο μια συμφωνία σύνδεσης και εμπορίου. Επιφυλάξεις παρατηρούνται και από την άλλη πλευρά των δύο μερών. Οι Ουκρανοί, όπως και οι Τούρκοι, εμφανίζονται διαιρεμένοι ως προς το ποια είναι η κατάλληλη θέση τους στον κόσμο.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί, λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, ότι παρά την άστοχη απροθυμία της ΕΕ να δεχθεί την Τουρκία, η διαδικασία ένταξης απεδείχθη κρίσιμη για την βελτίωση της οικονομίας και των επιχειρηματικών πρακτικών στην Τουρκία. Όπως επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, η τουρκική οικονομία αναπτύσσεται γρηγορότερα από την ευρωπαϊκή, τα τελευταία χρόνια, ενώ οι προοπτικές της είναι ενθαρρυντικές, ενώ η συμφωνία για την άρση της υποχρέωσης έκδοσης βίζας είναι ζωτικής σημασίας τόσο για τους Τούρκους πολίτες, όσο και για τις τουρκικές επιχειρήσεις.
Ο Πρόεδρος Ερντογάν χαρακτήρισε τη συμφωνία ως «μια νέα εποχή» στις ευρωτουρκικές σχέσεις. Πρόκειται για κάτι θετικό και για τα δύο μέρη, ενώ η ΕΕ θα μπορούσε να βασισθεί σε αυτή την επιτυχία για να επανενεργοποιήσει τις ενταξιακές συνομιλίες.
Η Ουκρανία αποτελεί μια πολύ πιο δύσκολη περίπτωση κατά το κύριο άρθρο. Ο Πρόεδρος, Viktor Yanukovych, απέρριψε τον προηγούμενο μήνα την πρόταση της ΕΕ για μεγαλύτερη ενοποίηση. Αντίθετα επισκέφθηκε τη Μόσχα για να διασφαλίσει δάνειο ύψους 15 δις ευρώ, φθηνό φυσικό αέριο και την άρση των κυρώσεων. Η απόφαση της ΕΕ να μην εισέλθει σε έναν πόλεμο αντιπροσφορών με τη Ρωσία είναι κατανοητή. Ο Viktor Yanukovych προεδρεύει μιας σχεδόν χρεοκοπημένης κλεπτοκρατίας που αρνείται τις μεταρρυθμίσεις, ενώ ενδεχόμενη βοήθεια από την Ευρώπη θα χρησιμοποιείτο για την στήριξη ενός διεφθαρμένου και αναξιόπιστου καθεστώτος στο Κίεβο, αντί της οικοδόμησης μιας λειτουργικής οικονομίας, βάσει των προτάσεων που κατέθεσε εδώ και καιρό το ΔΝΤ.
Ταυτόχρονα η ΕΕ θα πρέπει να κάνει περισσότερα για να καταδείξει το ενδιαφέρον της σχετικά με το πολιτικό και οικονομικό μέλλον της Ουκρανίας. Οφείλει να καταστήσει σαφές ότι η Ουκρανία δεν πρόκειται να πληρώσει υψηλό τίμημα στην περίπτωση άρνησης στα ρωσικά ανοίγματα. Η ΕΕ θα πρέπει επίσης να αποδεχθεί ότι, εάν η Ουκρανία εκπληρώσει κάποτε όλες τις προϋποθέσεις θα μπορούσε να εξετασθεί η ένταξή της στην ΕΕ.
Read more: http://mignatiou.com/?p=17994#ixzz2nqd8SwPg
