Ελένη Μπιτζούνη
Πρωτοσέλιδο της Εφημερίδας "Πρώτη" (25 Αυγούστου 2007)
Συγκλονιστικές φωτογραφίες, καυστικά σχόλια, τραγικές εξομολογήσεις τραυματιών και ανθρώπων που θυματοποιήθηκαν πολλαπλώς από τις πυρκαγιές του Αυγούστου, χαρακτηρίζουν το σύνολο του τοπικού τύπου στην Ηλεία, κατά τη διάρκεια της μεγάλης καταστροφής.
Το «ε.ΜΜΕ.ίς» αποφάσισε τη διενέργεια μιας σύντομης έρευνας στον τοπικό ηλειακό τύπο, για να διαπιστώσει πώς αντιμετώπισαν δημοσιογραφικά οι εφημερίδες της περιοχής το φαινόμενο των πυρκαγιών και τα παρεπόμενα αυτού. Έτσι, συγκέντρωσε ένα ενδεικτικό δείγμα φύλλων (από τις 25/8/2007 έως τις 10/9/2007) των τοπικών εφημερίδων («Πατρίς», «Πρώτη», «Πρωινή») και έπειτα από προσεκτική ανάγνωση αυτών κατέληξε σε κάποια συμπεράσματα.
Η «Πατρίς», η «Πρώτη» και η «Πρωινή» είναι οι μεγαλύτερες εφημερίδες του Νομού Ηλείας και, όπως ήταν φυσικό, βρέθηκαν στο κέντρο των εξελίξεων. Από την πρώτη στιγμή είχαν εκτενή ρεπορτάζ για ό,τι συνέβαινε στα περισσότερα σημεία του νομού, πλούσιο φωτογραφικό υλικό, συνεντεύξεις, σχόλια και… πληρωμένες καταχωρήσεις, λόγω προεκλογικής περιόδου.
Τα θέματα γύρω από τα οποία κινήθηκαν κυρίως οι εφημερίδες ήταν τα εξής: α) οι εξελίξεις στα διάφορα μέτωπα της φωτιάς και το μέγεθος τις καταστροφής, β) οι νεκροί και οι τραυματίες, γ) η δράση του Κρατικού Μηχανισμού, δ) η καταστροφή της Αρχαίας Ολυμπίας, ε) η καταστροφή του Καϊάφα, και στ) οι αποζημιώσεις και το σχέδιο αποκατάστασης.
Αναλυτικότερα:
Α) Οι εξελίξεις στα διάφορα μέτωπα και το μέγεθος της καταστροφής
Στις 25/8/2007, η εφημερίδα «Πατρίς» κυκλοφόρησε με τον τίτλο: «Γιατί Θεέ μου;», η «Πρωινή», με τίτλο: «Η Ηλεία πενθεί και ζητά ευθύνες» ενώ η «Πρώτη» κυκλοφόρησε με τίτλο: «Όλεθρος!». Είναι φανερό ότι οι εφημερίδες προσπάθησαν να παρουσιάσουν την κατάσταση που βίωναν οι κάτοικοι της Ηλείας, κάτι που γίνεται αντιληπτό τόσο από τα εξώφυλλα όσο και από τα ρεπορτάζ που περιείχαν. Πιο συγκεκριμένα, κάθε μια από τις εφημερίδες, σε καθημερινή βάση παρουσίαζε τις εξελίξεις από τα διάφορα πύρινα μέτωπα της Ηλείας, με στόχο την ενημέρωση των κατοίκων ολόκληρου του νομού -αυτό δεν κατέστη εφικτό, όμως, για μερικά τοπικά τηλεοπτικά κανάλια, των οποίων οι πομποί καταστράφηκαν εξαιτίας των πυρκαγιών, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να εκπέμψουν κανονικά, τουλάχιστον τις πρώτες μέρες.- Έτσι, η «Πρώτη», στις 26/8/2007, παρουσίασε τον «Χάρτη της τρομακτικής συμφοράς», ενώ σχολίασε: «οι ομορφότερες περιοχές του νομού μας έγιναν στάχτη». Σε αυτές τις «ομορφότερες» περιοχές περιλαμβάνονται εκτάσεις μοναδικού κάλλους, όπως το δάσος τον Θινών στο Βαρθολομιό, ο Καϊάφας στη Ζαχάρω κ.α., ενώ η ίδια εφημερίδα, στις 31/8/2007, χαρακτήρισε «ολοκληρωτική» την καταστροφή που κατέστρεψε 14 δήμους και «σάρωσε» 147 χωριά! Την ίδια στιγμή, η εφημερίδα «Πρωινή», φανερά πιο απαισιόδοξη, στις 27/8/2007, περιείχε ρεπορτάζ με τίτλους: «Η Ηλεία σβήστηκε από το χάρτη» και «Στάχτη όνειρα δεκαετιών». Στις 29/8/2007, παρουσίασε προσωπικές ιστορίες, με τίτλο: «Έζησαν την πύρινη λαίλαπα… τώρα τη δυστυχία» ενώ τις επόμενες μέρες περιείχε ρεπορτάζ με τους «αριθμούς που σοκάρουν», όσον αφορά την τεράστια περιβαλλοντική καταστροφή. Τέλος, η «Πατρίς», στις 29/8/2007, έκανε λόγο για «Βομβαρδισμένο… τόπο», στις 30/8/2007, για «Θέαμα που σοκάρει» ενώ στις 6/9/2007, ανέφερε: «Κατά 40% άλλαξε η μορφολογία του νομού». Δεν παρέλειψε όμως να αναφερθεί λίγες μέρες αργότερα και «στους επιτήδειους» που μετά την καταστροφή έσπευσαν να αγοράσουν ένα «μικρό» κομμάτι γης, στην άλλοτε πλούσια και πανέμορφη αλλά πάντα εύφορη και «πολλά υποσχόμενη» Ηλεία.
Β) Οι νεκροί και οι τραυματίες
Βάσει δημοσιεύματος της εφημερίδας «Πρώτη», στις 25/8/2007, «Η Ελλάδα πενθεί σύμφωνα με εντολή του Προέδρου της Δημοκρατίας, ο οποίος κήρυξε τη χώρα σε εθνικό πένθος για τα θύματα της ανείπωτης τραγωδίας» ενώ την επόμενη μέρα, ρεπόρτερ της εφημερίδας έκαναν οδοιπορικό στα ήδη καμένα χωριά της Ηλείας. Στις 30/8/2007, η
Πρωτοσέλιδο της Εφημερίδας "Πρώτη" (26 Αυγούστου 2007)
«Πρώτη» αναφέρθηκε στην αποκατάσταση των τραυματιών και στις δυσκολίες που αντιμετώπιζαν τα νοσοκομεία για να ανταποκριθούν σε όλη αυτή την κατάσταση. «Καιγόμασταν ζωντανοί!» «φώναξε» μια τραυματισμένη γυναίκα περιγράφοντας τα όσα έζησε σε δημοσιογράφο της «Πρωινής», στις 28/8/2007 ενώ τις επόμενες μέρες, η εφημερίδα περιείχε ρεπορτάζ και φωτογραφίες από τις νεκρώσιμες τελετές, χωρίς να σεβαστεί τις στιγμές πόνου των συγγενών… Τέλος, η εφημερίδα «Πατρίς», στις 25/8/2007, έκανε λόγο για «Τραγικό απολογισμό από τα πύρινα μέτωπα», ενώ στις 28/8/2007, αναφέρθηκε στον αριθμό των τραυματιών: «123 περιστατικά στο νοσοκομείο Πύργου». Η ίδια εφημερίδα στις 30/8/2007 περιελάμβανε άρθρο: «Άταφοι παραμένουν 31 νεκροί από τους 42», στις 31/8/2007 έκανε λόγο για την «αναγνώριση των νεκρών», στις 3/9/2007 αναφέρθηκε στα «ντόμινο λαθών με τους νεκρούς», ενώ στις 5/9/2007 στο «τέλος» της ιστορίας για τον 25χρονο ψυκτικό που μετά από 12 μέρες βρέθηκε αποτεφρωμένος. Η εφημερίδα, δυστυχώς, περιείχε πλήθος ρεπορτάζ και άρθρων που αφορούσαν στους νεκρούς, στις κηδείες τους και στον πόνο των συγγενικών τους προσώπων, με λεπτομέρειες που δεν έχουν τίποτα να προσφέρουν στον αναγνώστη. Ο χειρισμός αυτών των θεμάτων δεν τιμά ούτε στο ελάχιστο την εφημερίδα και δεν έχει καθόλου σχέση με τους κανόνες δημοσιογραφικής δεοντολογίας. Άλλωστε, η ενημέρωση κάποιες φορές οφείλει να σέβεται τη μνήμη των νεκρών.
Γ) Η δράση του Κρατικού Μηχανισμού
Αναφορικά με την «άμεση κινητοποίηση» του κρατικού μηχανισμού, στις 25/8/2007, η «Πρώτη» δημοσίευσε «Διαμαρτυρίες για τις εναέριες πυροσβεστικές δυνάμεις», καθώς και δήλωση–κατηγορία του Νομάρχη Ηλείας, κ.
Πρωτοσέλιδο της Εφημερίδας "Πρώτη" (27 Αυγούστου 2007)
Καφύρα, απευθυνόμενη προς την Πολιτεία: «Στη μνήμη των νεκρών είναι ασέβεια να αποκρύπτουμε γεγονότα». Ακολούθως, «Μόνοι μας παλέψαμε με τις φλόγες» δήλωσαν οι κάτοικοι του Νομού σε δημοσιογράφους για το φύλλο της 28/8/2007 ενώ στις 9/9/2007, η εφημερίδα παρουσίασε συνεντεύξεις πιλότων, οι οποίοι σαν «από μηχανής θεοί», προσπαθούσαν ανοργάνωτοι να σώσουν τους Ηλείους από την πύρινη κόλαση. Περισσότερο καυστική στα σχόλιά της για τη λειτουργία της κρατικής μηχανής εμφανίστηκε η «Πρωινή», η οποία στις 25/8/2007, περιείχε άρθρο με τίτλο: «Απούσα για ώρες η κρατική μηχανή» ενώ στις 28/8/2007 παρουσίασε το πόρισμα–καταπέλτη της Ολυμπιακής Επιτροπής για την «απουσία της Πυροσβεστικής». Τέλος, η «Πατρίς», στις 27/8/2007, δημοσίευσε άρθρα δημάρχων που δήλωναν πως μόνοι τους έδιναν «την άνιση μάχη με τη φωτιά» ενώ στις 28/8/2007, κάποιοι κάτοικοι του νομού κατήγγειλαν σε δημοσιογράφους της εφημερίδας ότι «Ζητούσαν πυροσβεστικά και τους έστελναν διασωστικά!». Σε καμία περίπτωση, δεν μπορεί να λεχθεί ότι οι τοπικές εφημερίδες παρουσίασαν πλήρως και με αιχμηρό λόγο -όπως κανονικά θα έπρεπε- την έλλειψη δασοπροστασίας και πυροπροστασίας που χαρακτήριζε το νομό, καθώς και την παντελή έλλειψη συντονισμού από μέρους του Κράτους.
Δ) Η καταστροφή της Αρχαίας Ολυμπίας
Στις 27/8/2007, η «Πρώτη» κυκλοφόρησε με τίτλο: «Τετέλεσται», η «Πρωινή», με τίτλο: «Παγκόσμια κατακραυγή» και η «Πατρίς», με τίτλο: «Ποια Ηλεία μας απέμεινε…;». Οι τίτλοι αυτοί αναφέρονταν στην καταστροφή της Αρχαίας Ολυμπίας. Πιο συγκεκριμένα, η «Πρώτη», στις 27/8/2007 τόνισε: «Σώθηκαν από θαύμα μουσεία και αρχαιολογικός χώρος», ενώ στις 28/8/2007, η Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή υπογράμμισε: «Τη φωτιά την έσβησαν υπάλληλοι της Ακαδημίας». Η εφημερίδα στα άρθρα και στα σχόλια που δημοσίευσε, επέλεξε να «χαϊδέψει» το Δήμαρχο Αρχαίας
Πρωτοσέλιδο της Εφημερίδας "Πρώτη" (28 Αυγούστου 2007)
Ολυμπίας και να αφήσει να «περάσουν έτσι» τα προκλητικά λόγια του κ. Βουλγαράκη για «ύπαρξη φωτιάς μόνο σε κάποια δέντρα της περιοχής». Αντιθέτως, η «Πρωινή», στις 27/8/2007, ασκεί σκληρή κριτική, αναφέροντας: «Κάηκε μετά από δύομιση χιλιάδες χρόνια η Αρχαία Ολυμπία – Την άφησαν στην τύχη της!» και «Στάχτη το σύμβολο του πολιτισμού μας – Η Αρχαία Ολυμπία κάηκε από την κρατική μηχανή». Η ίδια εφημερίδα, τις επόμενες μέρες, παρουσίασε σε ρεπορτάζ τις «κινήσεις» αποκατάστασης και την προσπάθεια της τοπικής αυτοδιοίκησης να μετριάσει την παγκόσμια κατακραυγή, αφού στις 30/8/2007, έγινε γνωστό σε όλους πως ο αρχαιολογικός χώρος είναι «προσβάσιμος στο κοινό, παρά την καταστροφή». Τέλος, η «Πατρίς», στις 27/8/2007, εμφανίστηκε με το λογοπαίγνιο: «Κρόνιος λόφος – Κρανίου τόπος» ενώ δημοσίευσε και έγγραφα της Νομαρχίας προς την Κεντρική Εξουσία, στα οποία ο Νομάρχης εκδήλωνε το φόβο και την ανησυχία του για το «πέρασμα» της φωτιάς στο Δήμο Αρχαίας Ολυμπίας. Ακολούθως, η εφημερίδα έκανε λόγο για τις προσπάθειες «βελτίωσης» της περιοχής, καθώς και τις προσφορές εθελοντών και ιδιωτών. Ωστόσο, μετά από παρατήρηση, αντιλαμβάνεται κανείς ότι για κάποιο άγνωστο -σε εμάς- λόγο, ο Δήμαρχος, κ. Αηδόνης, προτίμησε να δίνει συνεντεύξεις αποκλειστικά και μόνο σε αυτή την εφημερίδα και να παρουσιάζει τις δράσεις «αποκατάστασης» που γίνονται στο Δήμο, μέσω αυτής. (Υπενθυμίζουμε ότι ο κ. Αηδόνης, επί 15 μέρες, αρνούνταν πεισματικά να δεχθεί να δώσει συνέντευξη στο «ε.ΜΜΕ.ίς» , σε αντίθεση με όλους τους άλλους δημάρχους των πυρόπληκτων δήμων, δηλώνοντας συνεχώς… απασχολημένος.). Όπως φαίνεται, ο Δήμαρχος Αρχαίας Ολυμπίας είναι πολύ επιλεκτικός στις συνεντεύξεις που δίνει. (Βλέπε σχετικά και το τεύχος Οκτωβρίου του «ε.ΜΜΕ.ίς» ).
Ε) Η καταστροφή του Καϊάφα
Ελάχιστες οι αναφορές στον τοπικό τύπο για την καταστροφή του μοναδικού ίσως στον κόσμο αρχέγονου πευκοδάσους του Καϊάφα. Στις 26/8/2007, η «Πρώτη», αφού «κάρφωσε» τους επενδυτές που μόλις ΧΘΕΣ είχαν φύγει από την περιοχή, έκανε λόγο για «Ασύλληπτο περιβαλλοντικό έγκλημα» ενώ στις 4/9/20007, παρουσίασε τον Καϊάφα «σε κατάσταση αναμονής». Η εφημερίδα «Πρωινή», στις 25/8/2007, είχε ρεπορτάζ για το πευκοδάσος που έγινε «Στάχτη» ενώ η εφημερίδα «Πατρίς», στις 26/8/2007, περιείχε εκτενέστατο ρεπορτάζ με τίτλο: «Χάθηκε ο παράδεισός μας … – Κρατήστε στη μνήμη σας αυτό που ξέρατε μέχρι χθες». Ούτε λίγο, ούτε πολύ, γίνεται αντιληπτό ότι οι τοπικές εφημερίδες δεν αφιέρωσαν τον απαιτούμενο χρόνο για ν’ ασχοληθούν με τα «όσα έγιναν» και τα «όσα θα γίνουν» στην προστατευόμενη από διεθνείς συμβάσεις περιοχή.
Στ) Οι αποζημιώσεις και το σχέδιο αποκατάστασης
Ο τοπικός τύπος, σχεδόν από την πρώτη στιγμή, «αφιέρωσε» πολύ χώρο, για να παρουσιάσει εκτενώς τις παροχές Κράτους, Ιδιωτών, άλλων Δημοτικών Αρχών αλλά και απλών ανθρώπων που ένιωσαν τον πόνο των συνανθρώπων τους. Συνακόλουθα, παρουσίαζε και τα μέτρα που εξήγγελλαν οι «υποψήφιοι Πρωθυπουργοί» καθώς και τον κ. Άγγελο
Πρωτοσέλιδο της Εφημερίδας "Πρώτη (29 Αυγούστου 2007)
Αγγελόπουλο, Πρόεδρο Επιμελητηρίου Ηλείας, ο οποίος δοθείσης ευκαιρίας χαρακτήριζε «ικανοποιητικά», «βοηθητικά», «επαρκή», κ.ο.κ. τα μέτρα για τη στήριξη των πυρόπληκτων Ηλείων που παρουσίαζε η Κυβέρνηση. Έτσι, η «Πρώτη», στις 27/8/2007 δημοσίευσε ρεπορτάζ με «Τα μέτρα για τους πυροπαθείς – Τι ανακοίνωσαν οι συναρμόδιοι υπουργοί» ενώ στις 28/8/2007, παρουσίασε το πρώτο «Κύμα ανθρωπιάς για τους πυρόπληκτους». Στις 29/8/2007 έκανε λόγο για την «Παραλαβή χρημάτων από τις Τράπεζες» ενώ στις 30/8/2007, ξεκίνησε το θέμα με τους «Πυρόπληκτους-μαϊμού που πολιορκούν τις Τράπεζες». Και μετά από πολλές μέρες και πολλές παροχές, «γκρίνιες» και τραγελαφικές καταστάσεις, στις 6/9/2007, η εφημερίδα δημοσίευσε άρθρο με τίτλο: «Ασάφειες στα επιδόματα των πυρόπληκτων». Η εφημερίδα «Πρωινή», στις 29/8/2007, έκανε εκτενή αναφορά στην «Αποδοκιμασία για το “γαλάζιο παραμάγαζο”» που είχε στηθεί έξω από τις Τράπεζες και το Νοσοκομείο του Πύργου και για το «Μπάχαλο με τις αιτήσεις αποζημιώσεων» ενώ στις 30/8/2007, παρουσίασε άρθρο με τίτλο: «Μετά την καταστροφή, ο εξευτελισμός». Η ίδια εφημερίδα, στις 7/9/2007, εξέφρασε την απέραντη ευγνωμοσύνη του ηλειακού λαού για τη «Στήριξη από παντού». Τέλος, η «Πατρίς», στις 30/8/2007, στάθηκε «διπλωματικά» απέναντι στα ευτράπελα που προκλήθηκαν για χάρη του τριχίλιαρου ενώ στις 31/8/2007, χαρακτήρισε “απαράδεκτο” το θέαμα» έξω από τις Τράπεζες. Δεν ήταν λίγες βέβαια οι φορές που παρουσίασε λεπτομερέστατα τις κάθε είδους και προέλευσης παροχές.
Γενική Παρατήρηση
Όλες οι εφημερίδες της συγκεκριμένης χρονικής περιόδου -προεκλογικής περιόδου- βρίσκονταν πιθανότατα «σε σύγχυση». Απ’ τη μια παρουσίαζαν τα όσα τραγικά και ασύλληπτα συνέβαιναν στο νομό και απ’ την άλλη, όπου υπήρχε κενός χώρος -ο οποίος όπως φαίνεται ήταν αρκετά μεγάλος- τον γέμιζαν με πληρωμένες καταχωρήσεις υποψηφίων βουλευτών, που άλλοτε εξέφραζαν τη λύπη τους για τα γεγονότα, άλλοτε κατηγορούσαν τους αντιπάλους τους, άλλοτε εξήγγειλλαν τα «μέτρα ανασυγκρότησης» που προτείνονταν από το κόμμα τους και άλλοτε διαφήμιζαν προεκλογικές τους επισκέψεις και ομιλίες. Υποτίθεται πως ανεστάλη η προεκλογική περίοδος λόγω των πυρκαγιών στην Πελοπόννησο. Η απόφαση αυτή δεν «έπιανε» τους Ηλείους υποψηφίους βουλευτές; Και ο τοπικός τύπος δεν κράτησε -τουλάχιστον τις πρώτες μέρες- στοιχειωδώς τα προσχήματα για λόγους συμπαράστασης προς τον απλό πολίτη που υπέφερε ή έστω για λόγους δεοντολογίας; Άραγε, σκέφτηκε κανείς από τους υψηλά ιστάμενους των τοπικών εφημερίδων ότι δεν υπήρχε κανένας πολίτης που να ενδιαφέρεται εκείνες τις ώρες για τη γνώμη των βουλευτών;
No related posts.
http://pacific.jour.auth.gr/emmeis/?p=2045