Το κλειδί όλων των αινιγμάτων

Ο Χριστός ανέστη – σημαίνει: αληθώς υπάρχει ο Θεός.

Ο Χριστός ανέστη – σημαίνει: αληθώς υπάρχει ο επουράνιος κόσμος, ο πραγματικός και αθάνατος κόσμος.

Ο Χριστός ανέστη – σημαίνει: η ζωή είναι ισχυρότερη και από το θάνατο.

Ο Χριστός ανέστη – σημαίνει: το κακό είναι ασθενέστερο του καλού.

Ο Χριστός ανέστη – σημαίνει: όλες οι καλές ελπίδες της ανθρωπότητας έχουν εκπληρωθεί.

Ο Χριστός ανέστη – σημαίνει: όλα τα προβλήματα της ζωής έχουν λυθεί θετικά.

Όλα τα προβλήματα της ζωής έχουν λυθεί, τα κύρια και τα βασανιστικά αινίγματα έχουν αποσαφηνιστεί, οι αλυσίδες του σκότους και των θλίψεων έχουν κοπεί, διότι ο Χριστός ανέστη.

(άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς)

Πηγή: sostis.gr

http://www.diakonima.gr/2017/04/22/to-klidi-olon-ton-enigmaton/

Μεγάλη Παρασκευή: Η πιο κατανυκτική μέρα για την Ορθόδοξη πίστη – Η Αποκαθήλωση, ο Επιτάφιος & το δέος για τα Πάθη του Χριστού

Σήμερα η πιο κατανυκτική μέρα για την Ορθόδοξη πίστη, με τον Ελληνισμό να κατακλύζεται από δέος για τα Πάθη του Ιησού Χριστού.

«Τη Μεγάλη Παρασκευή τελείται η «Ακολουθία των Παθών», όταν θυμόμαστε και βιώνουμε τα Σωτήρια και φρικτά Πάθη του Κυρίου και Θεού μας, τους εμπτυσμούς, τα ραπίσματα, τα κολαφίσματα, τας ύβρεις, τους γέλωτας, την πορφυράν χλαίναν, τον κάλαμον, τον σπόγγον, το όξος, τους ήλους, την λόγχην και προ πάντων τον Σταυρόν και τον θάνατον, σύμφωνα με το Συναξάρι της Μεγάλης Παρασκευής», τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αρχιμανδρίτης Αρίσταρχος Γκρέκας, δρ Θεολογίας – ΕΔΙΠ (Εργαστηριακό Διδακτικό Προσωπικό) στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Αθηνών.

Ακολούθως, αναφέρει ότι «Ο Κύριος Σήκωσε τον Σταυρό προς τον Γολγοθά, αφού προηγουμένως υπέστη μαρτύριο ατιμίας. Βλέπουμε και βιώνουμε την άκρα ταπείνωση του Χριστού ώστε να υποστεί όλη αυτή την αδικία, να ανέβει με τον Σταυρό του στον Γολγοθά. Σηκώνει τον Σταυρό, αλλά συγχρόνως σηκώνει και όλες τις αμαρτίες της ανθρωπότητας.

Επάνω στον Σταυρό βλέπουμε την αγάπη του αναμάρτητου Θεού που συγχωρεί τους σταυρωτές του, συγχωρεί όσους τον εγκατέλειψαν, συγχωρεί την αχαριστία και την ασέβεια όλων των ανθρώπων, λέγοντας «Πάτερ, άφες αυτοίς, ου γαρ οίδασι τι ποιούσι».

Ο κορυφαίος των Αποστόλων Πέτρος με την επιστολή του μας διδάσκει «Χριστός άπαξ υπέρ των αμαρτωλών έπαθε δίκαιος υπέρ αδίκων ίνα ημάς προσενέγκη τω Θεώ, θανατωθείς μεν σαρκί, ζων δε πνεύματι».

Στη συνέχεια, το Συναξάρι της Μεγάλης Παρασκευής αναφέρει ότι «Έτι δε την του ευγνώμονος ληστού, του συσταυρωθέντος αυτώ σωτήριον εν τω σταυρώ ομολογίαν». Σε αυτό το σημείο, ο Γρηγόριος Θεολόγος στον Λόγο του για το Άγιο Πάσχα παροτρύνει: «Αν είσαι Σίμων Κυρηναίος, σήκωσε τον σταυρό και ακολούθησέ τον. Αν σταυρωθείς μαζί του ως ληστής, δείξε καλή προαίρεση και γνώρισε τον Θεό. Εάν εκείνος τοποθετήθηκε μεταξύ των παρανόμων εξ αιτίας σου και εξ αιτίας της αμαρτίας σου, συ να γίνεις προς χάριν του πιστός στον νόμο του. Προσκύνησε εκείνον ο οποίος υψώθηκε προς χάριν σου στον Σταυρό. Είσελθε στον παράδεισο με τον Ιησού, για να μάθεις από ποια αγαθά έχεις απομακρυνθεί»».

Τέλος, ο αρχιμανδρίτης Αρίσταρχος Γκρέκας επισημαίνει: «Ο θάνατος του Χριστού γίνεται σωτήριος για εμάς, πηγή λύτρωσης έρχεται με την Ανάστασή του. Μετά τη Σταύρωση, ακολουθεί η Ανάσταση.

Οι πιστοί βιώνουμε τα πάθη και την Ανάσταση του Χριστού συμμετέχοντας σε αυτά με μετάνοια, ελπίζοντες ως άλλοι ληστές στη σωτηρία που προξένησε η Ανάσταση του Κυρίου Ιησού Χριστού.

«Προσκυνούμεν σου τα πάθη, Χριστέ. Δείξον ημίν και την ένδοξόν σου Ανάστασιν»».

Η Αποκαθήλωση, ο Επιτάφιος και τα έθιμα σε όλη την Ελλάδα

Η Εκκλησία θυμάται τα Άγια Πάθη.

Το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής γίνεται ο στολισμός του Επιταφίου στις εκκλησίες. Αρχικά ψάλλονται οι Μεγάλες Ώρες, που περιέχουν ψαλμούς, τροπάρια, Αποστόλους, Ευαγγέλια και Ευχές. Στη συνέχεια ψάλλεται ο Εσπερινός της Μεγάλης Παρασκευής και γίνεται η Αποκαθήλωση του Εσταυρωμένου. Ακολούθως, τοποθετείται στο Ιερό Κουβούκλιο ένα ύφασμα, πάνω στο οποίο έχει κεντηθεί ή ζωγραφιστεί ο Κύριος, νεκρός. Το ύφασμα αυτό λέγεται Επιτάφιος.

Το βράδυ της ίδιας ημέρας ψάλλεται ο όρθρος του Μεγάλου Σαββάτου και η υμνολογία είναι σχετική με την ταφή του Κυρίου από τους Ιωσήφ και Νικόδημο και την κάθοδο της ψυχής Του στα σκοτεινά βασίλεια του Άδη. Σχετικά τα τροπάρια: «Ο ευσχήμων Ιωσήφ…», και «Ότε κατήλθες προς τον θάνατον…».

Όταν ο Κύριος απέθανε, το σώμα Του μπήκε στον τάφο, η δε ψυχή του ενωμένη με την Θεότητά του κατήλθε στον Άδη και αφού τον νίκησε απελευθέρωσε τις ψυχές. Και την τρίτη ημέρα ενώθηκε και πάλι η Ψυχή με το Σώμα και το Σώμα Ανέστη εκ Νεκρών. Έτσι νικήθηκε ο Άδης και ο θάνατος.

Κατά τη διάρκεια της ακολουθίας ψάλλονται σε τρεις στάσεις (μέρη) τα λεγόμενα Εγκώμια, μικρά τροπάρια πολύ αγαπητά στο λαό, αγνώστου ποιητή. Τα πιο γνωστά είναι: «Η ζωή εν τάφω…», «Άξιον εστί μεγαλύνειν…», «Αι γενεαί πάσαι…» και «Ω γλυκύ μου Έαρ…».

Στη συνέχεια γίνεται η Περιφορά του Επιταφίου, εκτός του ναού και στα όρια της Ενορίας.

Μετά την επάνοδο του Επιταφίου στην εκκλησία διαβάζεται περικοπή από το Ευαγγέλιο του Ματθαίου (κζ’ 62-66): Αρχιερείς και Φαρισαίοι πηγαίνουν στον Πόντιο Πιλάτο και του ζητούν να σφραγίσουν τον τάφο, επειδή θυμούνται ότι ο Κύριος σε μία αποστροφή των λόγων του είχε πει ότι σε τρεις μέρες θα αναστηθεί. Ο Πιλάτος τους δίνει την άδεια.

Τροπάρια

Ο ευσχήμων Ιωσήφ

από του ξύλου καθελών

το άχραντόν σου σώμα,

σινδώνι καθαρά

ειλήσας και αρώμασιν,

εν μνήματι καινώ

κηδεύσας απέθετο.

Ότε κατήλθες προς τον θάνατον,

η ζωή η αθάνατος,

τότε τον άδην ενέκρωσας

τη αστραπή της Θεότητας·

ότε δε και τους τεθνεώτας

εκ των καταχθονίων ανέστησας,

πάσαι αι δυνάμεις

των επουρανίων εκραύγαζον·

Ζωοδότα Χριστέ

ο Θεός ημών, δόξα σοι.

Εγκώμια

Η ζωή εν τάφω

κατετέθης, Χριστέ,

και αγγέλων στρατιαί εξεπλήττοντο,

συγκατάβασιν δοξάζουσαι την σην.

Άξιον εστί

μεγαλύνειν σε των πάντων κτίστην·

τοις σοις γαρ παθήμασιν έχομεν

την απάθειαν, ρυσθέντες της φθοράς.

Αι γένεαι πάσαι

ύμνον τη ταφή σου

προσφέρουσι, Χριστέ μου.

Ω γλυκύ μου έαρ,

γλυκύτατον μου τέκνον,

που έδυ σου το κάλλος;

Έθιμα

-Το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής ομάδες παιδιών γυρνούν από σπίτι σε σπίτι και τραγουδούν το μοιρολόι «Σήμερα μαύρος ουρανός», γνωστό και ως «Μοιρολόι της Παναγίας». Σε πολλές περιοχές της χώρας τα κορίτσια της ομάδας κρατούν ένα στεφάνι, πλεγμένο με λουλούδια εποχής, το οποίο στη συνέχεια το εναποθέτουν είτε στον Επιτάφιο, είτε στον τάφο του προσφάτως αποβιώσαντος ενορίτη. Τα Κάλαντα της Μεγάλης Παρασκευής, όπως τα ονομάζει η Λαογραφία, τείνουν σήμερα να εκλείψουν.

-Στη Σκιάθο και σε όσες περιοχές ακολουθούν το Αγιορείτικο τυπικό η περιφορά του Επιταφίου γίνεται τις πρώτες πρωινές ώρες του Μεγάλου Σαββάτου.

-Στη Ναύπακτο, η περιφορά του Επιταφίου συνδυάζεται με ρίψη πυροτεχνημάτων στο λιμάνι, σε ανάμνηση της ηρωικής προσπάθειας του μπουρλοτιέρη Ανεμογιάννη να πυρπολήσει την τουρκική ναυαρχίδα στο χώρο αυτό.

-Στην Κέρκυρα, η περιφορά των Επιταφίων ξεκινά το απόγευμα της Μεγάλης Παρασκευής από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στο Παλαιό Φρούριο. Μέχρι της 9:30 το βράδυ, από κάθε εκκλησία βγαίνει ο Επιτάφιος με την απαραίτητη μπάντα της ενορίας, τις χορωδίες, τους πιστούς. Τελευταίος βγαίνει ο μεγαλοπρεπέστατος επιτάφιος της Μητρόπολης.

-Στη Θράκη, ένα από τα έθιμα είναι και το «κάψιμο του Ιούδα». Οι νεότεροι συνήθως, αφού φτιάξουν το ομοίωμα του Ιούδα, το περιφέρουν από σπίτι σε σπίτι και ζητούν κλαδιά. Τη Μεγάλη Παρασκευή, μετά την περιφορά του Επιταφίου, θα βάλουν φωτιά στα κλαδιά αυτά και θα «κάψουν» τον Ιούδα. Συνηθίζεται μέρος της στάχτης αυτής, να το ρίχνουν στα μνήματα.

-Στη Νέα Πέραμο Καβάλας, κατά την περιφορά του επιταφίου, οι κάτοικοι σε κάθε γειτονιά της πόλης αναβιώνουν ένα πολύ παλιό έθιμο: καίουν από ένα ομοίωμα του Ιούδα, τη στιγμή που η πομπή του επιταφίου περνάει από τους δρόμους. Ολόκληρη η πόλη εκείνη τη νύχτα φωτίζεται από τις δεκάδες φωτιές, που ανάβουν οι κάτοικοι, στέλνοντας έτσι το μήνυμα της κάθαρσης, αλλά και της αιώνιας ανάστασης.

-Στη συνοικία Καμίνι της Ύδρας, ο Επιτάφιος μπαίνει στη θάλασσα και διαβάζεται η ακολουθία του.

-Στη Ζάκυνθο, το μεσημέρι της Μεγάλης Παρασκευής, πλήθος πιστών συμμετέχει στην περιφορά του Εσταυρωμένου που διασχίζει όλη την πόλη. Στις 2 μ.μ. στον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου του Μώλου εκτός από τον Εσταυρωμένο λιτανεύεται και η εικόνα της «Mater Dolorosa», δηλαδή της Παναγίας του Πάθους. Η λιτανεία διασχίζει σχεδόν όλη την πόλη και επιστρέφει στην πλατεία Σολωμού, όπου, πάνω σε βάθρο, ο Μητροπολίτης ευλογεί τον κλήρο και το λαό με τον Εσταυρωμένο. Η λιτανεία καταλήγει στον ίδιο ναό, όπου γίνεται η εναπόθεση του Χριστού στον Επιτάφιο.

-Στην Αμοργό, τη Μεγάλη Παρασκευή προσφέρονται ψωμί, ελιές και νηστίσιμα γλυκά και κατά την περιφορά του Επιταφίου οι γυναίκες ραίνουν την πομπή με αρώματα.

-Στην Ίο, μετά την Αποκαθήλωση, οι νέοι του νησιού παίζουν τις «μπάλες», ένα παιχνίδι με μικρές σιδερένιες κόκκινες και πράσινες μπάλες. Κατά την Περιφορά των Επιταφίων των δύο Ενοριών του νησιού, τα Εγκώμια ψάλλονται από χορωδίες γυναικών και κοριτσιών.

-Στο χωριό Πλάκες της Μήλου το απόγευμα της Μεγάλης Παρασκευής γίνεται η αναπαράσταση της Αποκαθήλωσης του Χριστού.

-Στην Πάρο, η περιφορά του Επιταφίου κάνει δεκαπέντε στάσεις. Σε καθεμία από αυτές φωτίζεται κι ένα σημείο του βουνού, όπου τα παιδιά ντυμένα ρωμαίοι στρατιώτες ή μαθητές του Χριστού, αναπαριστούν σκηνές από την είσοδο στα Ιεροσόλυμα, την προσευχή στο Όρος των Ελαιών, το Μαρτύριο της Σταύρωσης και την Ανάσταση.

-Στο χωριό Πύργος της Σαντορίνης, μετά την Αποκαθήλωση βγαίνει το «Τάνταλο» στους δρόμους του χωριού για να αναγγείλει το γεγονός και οι καμπάνες ηχούν πένθιμα. Η περιφορά του Επιταφίου σημαίνεται από μικρές φωτιές σε λυχναράκια. Οι γυναίκες από τις αυλές των σπιτιών ραίνουν την πομπή του Επιταφίου με ροδόνερο.

-Στη Σύρο, οι Καθολικοί επιτάφιοι από τις εκκλησίες των Ευαγγελιστών και του Αγίου Γεωργίου συναντώνται με τους Ορθόδοξους από τους ναούς της Μητροπόλεως (Μεταμόρφωσης) του Αγίου Νικολάου και της Κοιμήσεως, μετά το τέλος της περιφοράς στην κεντρική πλατεία Μιαούλη. Ακολουθεί κατανυκτική δέηση και ψάλλονται τροπάρια της Μεγάλης Παρασκευής από τη χορωδία του Αγίου Νικολάου και Ιεροψάλτες.

-Στην Τήνο, οι περιφορές των Επιταφίων στη Χώρα συγκλίνουν στη μαρμάρινη εξέδρα της παραλίας, ενώ ο Επιτάφιος της Ενορίας του Αγίου Νεκταρίου καταλήγει μέσα στη θάλασσα, στην περιοχή Καλάμια στα Κιόνια.

-Στη Μονή του Προφήτου Ηλία, στο Άγιο Πνεύμα Σερρών, που βρίσκεται σ’ ένα λόφο πάνω από το ομώνυμο χωριό, αναβιώνει το έθιμο της Αποκαθήλωσης του Κυρίου.

-Στο Αγρίνιο, αμέσως μετά την περιφορά των επιταφίων, αναβιώνει το έθιμο των χαλκουνιών.Τα χαλκούνια είναι αυτοσχέδιες εκρηκτικές κατασκευές που αποτελούνται από έναν μεγάλο κύλινδρο γεμάτο με ένα μείγμα μπαρουτιού και ένα φυτίλι στο άκρο. Η ιστορία τους χάνεται στα χρόνια της Τουρκοκρατίας όταν οι Βραχωρίτες (νυν Αγρινιώτες) τα άναβαν κατά την περιφορά του Επιταφίου για να απομακρύνουν τους αλλόθρησκους.

https://www.pentapostagma.gr/2019/04/μεγάλη-παρασκευή-η-πιο-κατανυκτική-μέ.html

Δος μου τούτον τον Ξένον

Υπό Παρθενίου Ασημίδη
Αρχιμανδίτου - εφ. Ιεροκύρηκος Ι.Μ. Σιδηροκάστρου

---

Ικεσία του Ιωσήφ από Αριμαθαία προς τον Πιλάτο για να αποκτήσει ως άλλο θησαυρό το σώμα του διδασκάλου του, το ανεκτίμητο μαργαριτάρι, κατά τον άγιο Επιφάνιο Κύπρου.

Μια ικεσία, η οποία ακούγεται επανειλημμένως σ ένα πραγματικά αριστουργηματικό, τόσο κατά γράμμα, για τα βαθιά νοήματα, όσο και για το αριστοτεχνικό μέλος, επικήδειο άσμα του επιταφίου θρήνου.

Ένα υπέροχο άσμα, το οποίο, η θέση που ορίζει το τυπικό, το αδικεί κατάφωρα, καθ ότι, τόσο η κόπωση του εκκλησιάσματος, όσο και η αταξία που επικρατεί μετά την επιστροφή της περιφοράς του επιταφίου, στερεί απ’ αυτό την δέουσα προσοχή.

Άσμα του Γεωργίου Ακροπολίτη, μελοποιημένο από τον Νέων Πατρών Γερμανό, εμπνευσμένο από την εξίσου υπέροχη ομιλία του αγίου Επιφανίου Κύπρου, «εις την θεόσωμον ταφή του Κυρίου».

Περιγράφοντας το γεγονός της προσέλευσης του Ιωσήφ από Αριμαθαία, κρυφού μαθητού του Κυρίου, στον Πιλάτο, με την πρόθεση, λαμβάνοντας σώμα του νεκρού διδασκάλου του, να το ενταφιάσει, παρατηρούμε πως δεν αναφέρεται στα ολοφάνερα και θαυμαστά γεγονότα, που λαμβάνουν χώρα με την εκπνοή του Κυρίου.

Τον τρόπο αυτό της κινήσεως δικαιολογεί ο άγιος Επιφάνιος λέγοντας ότι υπήρχε σοβαρό ενδεχόμενο να εξοργησθεί ο Πιλάτος και κατά αυτόν τον τρόπο η προσπάθεια του Ιωσήφ να πέσει στο κενό.

Αντίθετα αποκαλεί Αυτόν ξένον. Είναι πράγματι ξένος; Για τον Πιλάτο, στον οποίο αναφέρεται το αίτημα του Ιωσήφ, είναι πραγματικά ξένος, καθ’ ότι προερχόταν από διαφορετική εθνικότητα.

Επομένως, ένα νεκρό σώμα, ενός αλλοεθνούς, θα του ήταν παντελώς άχρηστο. Γεγονός που ενθαρρύνει τον Ιωσήφ να παραμερίσει τον όποιο φόβο του και να τολμήσει προσερχόμενος στον Πιλάτο να ζητήσει το σώμα του διδασκάλου του, χωρίς βέβαια ν’ αποκαλύψει τη μαθητεία του σ’ Αυτόν.

Ωστόσο το περίφημο τούτο άσμα, κάνοντας μια σύντομη αναδρομή στην ζωή του Κυρίου, μας αποδεικνύει ότι ήταν ξένος ακόμα και για τους ομόφυλους.

Από όταν ήταν ακόμα αγέννητος, δεν βρισκόταν μέρος φιλόξενο, σε κανένα κατάλυμα, οὐκ ἦν αὐτοῖς τόπος ἐν τῷ καταλύμματι.

Μια φάτνη σ’ ένα στάβλο έγινε το σπίτι Του. Αλλά και στη συνέχεια εκδιώχθηκε σαν ανεπιθύμητος ξένος, απερχόμενος σε ξένη χώρα.

Κι όταν όμως επέστεψε, διό τι ο κίνδυνος είχε εκλείψει, οι συμπατριώτες του, και περισσότερο οι θρησκευτικοί ταγοί της θρησκείας Του, τον οδήγησαν, από άσπονδο μίσος, στον σταυρικό θάνατο.

Εξαγοράζοντάς Τον με τριάκοντα αργύρια, ἔστησαν τριάκοντα ἀργύρια τὴν τιμή τοῦ τετιμημένου,ὅν ἐτιμήσαντο ἀπό υἰῶν Ἰσραήλ, τα οποία ακόμη και αυτά χρησιμοποιήθηκαν για τους ξένους, λαβόντες ἠγόρασαν ἐξ αὐτῶν τὸν ἀγρὸν τοῦ κεραμέως εὶς ταφήν τοῖς ξένοις.

Και ο ίδιος όμως ο Κύριος παραδέχεται ότι είναι ξένος λέγοντας: αἱ ἀλώπεκες φωλέους ἔχουσιν καὶ τὰ πετεινά τοῦ οὐρανοῦ κατασκηνώσεις, ὁ δὲ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου οὐκ ἔχει ποῦ τὴν κεφαλήν κλίνη.

Ξένος για τον Πιλάτο, ξένος για τους ομοεθνείς, αλλά ξένος και για εμάς. Ομοούσιος με μας, διότι έλαβε και την ανθρώπινη φύση, ταυτόχρονα όμως και εντελώς διαφορετικός.

Ξένος από την αμαρτία, η οποία έχει καταστεί φαινόμενο φυσιολογικό σαν να αποτελεί φύση μας.

Ξένος, διότι, εξ αιτίας της αμαρτίας λησμονήσαμε την πατρίδα μας, λησμονήσαμε ότι κι εμείς είμαστε ξένοι εδώ στη γή, οὐ γὰρ ἔχουμεν ὦδε μένουσαν πόλιν. Και ως εκ τούτου μας είναι δύσκολο να κατανοήσουμε την πραγματική Του πατρίδα!

Αυτόν τον ξένο επιθυμεί ο Ιωσήφ να καλύψει. Αυτόν, που ενδόμυχα νιώθει ότι είναι Αυτός, οποίος κάλυψε τις αμαρτίες του κόσμου και τις έθαψε στον Ιορδάνη, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει στον λόγο του ο Άγιος Επιφάνιος.

Τούτον, λοιπόν, τον ξένον λαμβάνει τελικώς πείθοντας τον Πιλάτο.

Και λαμβάνοντάς Τον, με σεβασμό και συστολή, αποδίδει τις τιμές που πρέπουν σ’ έναν νεκρό. Ενδύει το γυμνό σώμα με σινδόνα και το εκλύει με σμύρνα.

Στην συνέχεια το τοποθετεί σε ταφικό μνημείο, το οποίο κι αυτό δεν Του.

Επομένως ακόμη και στην εκδημία Του Ξένος.

https://www.romfea.gr/pneumatika/28558-dos-mou-touton-ton-jenon

Άγιος Πορφύριος: «… ο Σταυρός μου είναι πάρα πολύ βαρύς»

Το 1991 στις 2 Δεκεμβρίου ο Άγιος γέροντας Πορφύριος εκοιμήθη, ανεχώρησε από αυτόν τον ψεύτικο κόσμο για τα ουράνια.

Λίγες ημέρες πριν φύγει από αυτόν τον μάταιο κόσμο, εφανέρωσε σε έναν αδελφό της συνοδείας:

- «… ο Σταυρός μου είναι πάρα πολύ βαρύς».

Σ’ αυτόν τον μοναχό και αδελφό μου, έδωσε ο γέροντας την εντολή και ευλογία να ετοιμάσει τον τάφο του.

Όταν μεταφέραμε τον Άγιο Πορφύριο στο νεκροκρέβατο από τον Άγιο Γεώργιο στο Κυριακό για την εξώδιο ακολουθία του, ο πνευματικός αδελφός μου, που ήταν ένας εκ των τεσσάρων μοναχών που τον κουβαλούσαν, μου είπε εμπιστευτικά μετά, ότι δεν μπορούσε να αντέξει το βάρος από τη μεριά που κρατούσε τον γέροντα.

Ένιωθε ὀτι θα του έπεφτε κάτω, ενθυμούμενος αυτό που του είχε πει πριν, ότι ο Σταυρός που κουβαλά ο Άγιος είναι πολύ βαρύς.

Μετά από αυτό το γεγονός πήρα κι εγώ την επιβεβαίωση για ένα όνειρο που έζησα με τον Άγιο Πορφὐριο εν ζωή.

Είδα τον Άγιο Πορφύριο στο ναό της Μεταμορφώσεως στο Μήλεσι, ακόμη πριν γίνει ο Ναός, να ευρίσκεται μπροστά στην Αγία Τράπεζα προσευχόμενος ή λειτουργών.

Ενά μιση μέτρο δίπλα και εκ δεξιών του στεκόμουν εγώ. Μπροστά μας δεξιά ήταν ένας όρθιος Σταυρός περίπου 6 μέτρα ύψος.

Ενθυμούμαι ακριβώς το πώς ήταν σε διαστάσεις και ότι ήταν πολύ απλός. Μου έδωσε εντολή να τον πάρω και να τον φέρω κοντά του.

Απόρησα πώς θα καταφέρω να τον σηκώσω; Όμως έκανα υπακοή, τον σήκωσα και μετά βίας τον έφερα δίπλα του, νιώθοντας ότι θα μου πέσει από το βάρος.

Εκείνη τη στιγμή μου είπε να τον αφήσω. Τότε τον πήρε ο ίδιος στους ώμους του και έκανε την είσοδο με το Σταυρό από το βόρειο κλήτος κι εγώ ακολουθούσα από πίσω ακριβώς.

Απορούσα πώς σηκώνει τέτοιο βαρύ Σταυρό. Μας ακολουθούσαν και άλλοι από πίσω, χωρίς να μπορώ να τους δω ποιοι είναι.

Όταν διέσχισε όλη την εκκλησία μέχρι το πίσω μέρος και έστριψε προς την ωραία πύλη, φθάνοντας κάτω από τον τρούλο ακριβώς, εναπόθεσε κάτω τον Σταυρό και τότε εχάθη από μπροστά μου.

Απορώντας εκείνη τη στιγμή για το τι πρέπει να γίνει, αυτοί που ερχόντουσαν από πίσω και δεν τους έβλεπα μου είπαν μυστικώ τω τρόπω, να πάρω αυτό το Σταυρό και να συνεχίσω την πορεία του μέχρι μέσα στο Ιερό.

Τότε ένιωσα χαρά και δύναμη, ότι μπορώ τώρα να σηκώσω αυτό το Σταυρό. Όταν γονάτισα ευλαβικά για να τον πάρω, τότε ξύπνησα.

Ήταν και για μένα μία απάντηση στο τέλος της ζωής του και μία επιβεβαίωση για το πόσο βαρύ Σταυρό σήκωνε ο Άγιος.

Πόσο ομοίαζε στον Απόστολο Παύλο!!! «ἐμοὶ δὲ μὴ γένοιτο καυχᾶσθαι εἰ μὴ ἐν τῷ σταυρῷ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, δι᾿ οὗ ἐμοὶ κόσμος ἐσταύρωται κἀγὼ τῷ κόσμῳ» (Γαλ. 6,14)

Όταν ο Άγιος Πορφύριος εκοιμήθη εν Κυρίω, ολοκληρωνόταν και ο τρούλος στο Μοναστήρι του στο Μήλεσι…

ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ!

Ιερομόναχος Γεώργιος – Δικαίος Ι.Σ. Αγίας Τριάδος Καυσοκαλυβίων Αγίου Όρους

Νικαίας Αλέξιος: ''Ο Σταυρός προκαλεί την ανθρώπινη λογική''

Αιγάλεω | Θάνος Θανόπουλος

---

Σε κλίμα κατάνυξης και βαθιάς συγκίνησης τελέστηκε σήμερα, Μεγάλη Παρασκευή η Ακολουθία των Μεγάλων Ωρών και ο Εσπερινός της Αποκαθηλώσεως στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού στο Αιγάλεω.

Στον Εσπερινό της Αποκαθηλώσεως χοροστάτησε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Νικαίας κ. Αλέξιος, πλαισιούμενος από τον Προϊστάμενο του Ναού Αρχιμ. Γερβάσιο Φράγγου και τους συνεφημερίους του.

Τον Θείο Λόγο κήρυξε ο Σεβασμιώτατος, ο οποίος αναφέρθηκε στην κορύφωση του Θείου Δράματος.

''Φτάσαμε αισίως και φέτος στην κορύφωση του Θείου Δράματος. Ενώπιόν μας η πονεμένη μορφή του Χριστού. Θλιμμένος ο Κύριος και για τα δεινά που υφίσταται ως Άνθρωπος. Θλιμμένος για τους εμπτυσμούς, τους κολαφισμούς και τις μαστιγώσεις και βέβαια τον οδυνηρό-λυτρωτικό Σταυρό, αλλά περισσότερο θλιμμένος για την ανθρωπότητητα, που δείχνει να μη θέλει να ξεφύγει από το τέλμα της φθοράς και της απώλειας'' ανέφερε μεταξύ άλλων ο Σεβασμιώτατος.

Σε άλλο σημείο ο Μητροπολίτης Νικαίας τόνισε: ''Ο κάθε άνθρωπος αντιλαμβάνεται διαφορετικά τα πράγματα. Γι' αυτό και «ο λόγος ο του σταυρού τοις μεν απολλυμένοις μωρία εστί, τους δε σωζομένοις ημίν δύναμις Θεού εστί» (Α' Κορ. 1,18). Ο Σταυρός προκαλεί την ανθρώπινη λογική. Δυσκολεύονται κάποιοι να δεχτούν πως είναι δυνατόν να πάσχει ο Θεός; Πως μπορεί ο Θεός που πεθαίνει, να δίνει ζωή στους ανθρώπους''.

Κλείνοντας ο Σεβασμιώτατος υπογράμμισε: ''Ο δρόμος που οδηγεί στον Θεό προφανώς και δεν είναι ο δρόμος της ανθρώπινης σοφίας. Ο δρόμος που μας φέρνει κοντά στο Θεό είναι ο δρόμος της αγάπης, η οποία είναι πάνω από όλα. Εφεξής, μετανοημένοι και αγαπημένοι, σηκώνουμε τον Σταυρό του Κυρίου και όσο μπορούμε βοηθάμε και τους αδελφούς να σηκώσουν κι εκείνοι τον δικό τους σταυρό, στη σκιά του Σταυρού του Κυρίου, από τον Οποίο αντλούμε δύναμη, χαρά, παρηγοριά, ελπίδα και ζωή''.

Τέλος να αναφερθεί ότι εκατοντάδες πιστοί «πλημμύρισαν» τον περικαλέστατο Ιερό Ναό για να βιώσουν την κορύφωση του Θείου Δράματος και να προσκυνήσουν το Σώμα του Κυρίου στον λαμπρά στολισμένο Επιτάφιο.

https://www.romfea.gr/epikairotita-xronika/28585-nikaias-alejios-o-stauros-prokalei-tin-anthropini-logiki-foto

Μεγάλη Παρασκευή - Τα άγια πάθη του Κυρίου

Εἰς τὴν Σταύρωσιν Ζῶν εἶ Θεὸς σύ, καὶ νεκρωθεὶς ἐν ξύλῳ, Ὦ νεκρὲ γυμνέ, καὶ Θεοῦ ζῶντος Λόγε. Εἰς τὸν εὐγνώμονα Λῃστὴν Κεκλεισμένας ἤνοιξε τῆς Ἐδὲμ πύλας, Βαλὼν ὁ Λῃστὴς κλεῖδα τό, Μνήσθητί μου.

Βιογραφία Την Παρασκευή, στέλνεται ο Ιησούς δέσμιος από τον Καϊάφα στον τότε ηγεμόνα της Ιουδαίας Πόντιο Πιλάτο. Αυτός, αφού Τον ανέκρινε με πολλούς τρόπους και αφού ομολόγησε δυο φορές ότι ο Ιησούς είναι αθώος, έπειτα, για να ευχαριστηθούν οι Ιουδαίοι, τον καταδικάζει σε θάνατο• και αφού τον μαστίγωσε σαν δραπέτη δούλο τον Δεσπότη των όλων, Τον παρέδωσε για να σταυρωθεί. Από ’κει και πέρα ο Ιησούς, αφού παραδόθηκε στους στρατιώτες, γυμνώνεται, φοράει κόκκινη χλαμύδα, στεφανώνεται με ακάνθινο στεφάνι, κρατάει κάλαμο σα σκήπτρο, προσκυνείται χλευαστικά, φτύνεται και χτυπιέται στο πρόσωπο και στο κεφάλι. Μετά, φορώντας πάλι τα ρούχα του και βαστάζοντας το Σταυρό, πηγαίνει προς τον Γολγοθά, τον τόπο της καταδίκης και εκεί, γύρω στην Τρίτη ώρα της ημέρας, σταυρώνεται μεταξύ δυο ληστών, βλασφημείται από αυτούς που είχαν πάει στον Γολγοθά μαζί του, μυκτηρίζεται από τους αρχιερείς, ποτίζεται από τους στρατιώτες με ξύδι ανακατεμένο με χολή. Γύρω στην ενάτη ώρα, αφού βγάζει πρώτα φωνή μεγάλη, και λέει: «Τετέλεσται», εκπνέει «ο αμνός του Θεού, ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου», την ώρα κατά την οποία σφάζονταν, σύμφωνα με τον νόμο, ο πασχαλινός αμνός, ο οποίος καθιερώθηκε ως έθιμο στους Ιουδαίους, προτυπώνοντας τον Εσταυρωμένο Χριστό, πρίν από 1043 χρόνια. Το δεσποτικό αυτό θάνατο και η άψυχη κτίση, πενθώντας, τον τρέμει και αλλοιώνεται από το φόβο αλλά ο Δημιουργός της κτίσεως ακόμα και όταν είναι νεκρός, λογχίζεται την ακήρατη πλευρά Του και ρέει απ’ αυτή αίμα και νερό. Τέλος, κατά τη δύση του ηλίου, έρχεται ο Ιωσήφ από Αριμαθείας και ο Νικόδημος μαζί με αυτόν, και οι δυο κρυφοί μαθητές του Ιησού, αποκαθηλώνουν από το Σταυρό το πανάγιο του διδασκάλου σώμα, το αρωματίζουν, το τυλίγουν με καθαρό σεντόνι και αφού το έθαψαν σε καινούργιο τάφο, κυλούν στο στόμιο του μεγάλο λίθο. Αυτά τα φρικτά και σωτήρια πάθη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού επιτελούμε σήμερα και εις ανάμνηση αυτών παραλάβαμε από αποστολική διαταγή, τη νηστεία της Παρασκευής.

Ἀπολυτίκιον Ἦχος πλ. δ'. Ὅτε οἱ ἔνδοξοι Μαθηταί, ἐν τῷ νιπτῆρι τοῦ Δείπνου ἐφωτίζοντο, τότε Ἰούδας ὁ δυσσεβής, φιλαργυρίαν νοσήσας ἐσκοτίζετο, καὶ ἀνόμοις κριταῖς, σὲ τὸν δίκαιον Κριτὴν παραδίδωσι. Βλέπε χρημάτων ἐραστά, τὸν διὰ ταῦτα ἀγχόνῃ χρησάμενον, φεῦγε ἀκόρεστον ψυχὴν τὴν Διδασκάλῳ τοιαῦτα τολμήσασαν. Ὁ περὶ πάντας ἀγαθός, Κύριε δόξα σοι. Κοντάκιον Ἦχος πλ. δ'. Τὸν δι' ἡμᾶς Σταυρωθέντα, δεῦτε πάντες ὑμνήσωμεν· αὐτὸν γὰρ κατεῖδε Μαρία ἐπὶ τοῦ ξύλου, καὶ ἔλεγεν· Εἰ καὶ σταυρὸν ὑπομένεις, σὺ ὑπάρχεις ὁ Υἱὸς καὶ Θεός μου. Ὁ Οἶκος Τὸν ἴδιον Ἄρνα, ἡ ἀμνὰς θεωροῦσα πρὸς σφαγὴν ἑλκόμενον, ἠκολούθει Μαρία, τρυχομένη μεθ' ἑτέρων γυναικῶν, ταῦτα βοῶσα· Ποῦ πορεύῃ Τέκνον, τίνος χάριν, τόν ταχὺν δρόμον τελεῖς; μὴ ἕτερος γάμος πάλιν ἐστὶν ἐν Κανᾷ; Κᾀκεὶ νῦν σπεύδεις, ἵνα ἐξ ὕδατος αὐτοῖς οἶνον ποιήσης; συνέλθω σοι Τέκνον, ἢ μείνω σοι μᾶλλον, δός μοι λόγον Λόγε, μὴ σιγῶν παρέλθῃς με, ὁ ἁγνὴν τηρήσας με· σὺ γὰρ ὑπάρχεις ὁ Υἱὸς καὶ Θεός μου. http://www.saint.gr/274/saint.aspx

Μεγάλη Πέμπτη - Ο Μυστικός Δείπνος

Εἰς τὸν Ἱερὸν Νιπτήρα Νίπτει Μαθητῶν ἑσπέρας Θεὸς πόδας, Οὗ ποῦς πατῶν ἦν εἰς Ἐδὲμ δείλης πάλαι. Εἰς τὸν Μυστικον Δεῖπνον Διπλοῦς ὁ Δεῖπνος· Πάσχα γὰρ νόμου φέρει, Καὶ Πάσχα καινόν, Αἷμα. Σῶμα Δεσπότου. Εἰς τὴν ὑπερφυᾶ Προσευχὴν Προσεύχῃ· καὶ φόβητρα, θρόμβοι αἱμάτων, Χριστέ, προσώπου, παραιτούμενος δῆθεν Θάνατον, ἐχθρὸν ἐν τούτοις φενακίζων. Εἰς τὴν Προδοσίαν Τί δεῖ μαχαιρῶν, τί ξύλων λαοπλάνοι, Πρὸς τὸ θανεῖν πρόθυμον εἰς Κόσμου λύτρον.

Βιογραφία Κατά τη Μεγάλη Πέμπτη επιτελούμε ανάμνηση: Της νίψεως των ποδών των Αποστόλων υπό του Κυρίου, Του Μυστικού Δείπνου, δηλαδή της παραδόσεως σ' εμάς υπό του Κυρίου του Μυστηρίου της θείας Ευχαριστίας, της θαυμαστής προσευχής του Κυρίου προς τον Πατέρα Του και της προδοσίας του Κυρίου υπό του Ιούδα. Εκείνο το βράδυ της Πέμπτης, πριν ν' αρχίσει το δείπνο ο Ιησούς σηκώνεται από το τραπέζι, αφήνει κάτω τα ιμάτιά του, βάζει νερό στο νιπτήρα και τα κάνει όλα μόνος Του, πλένοντας τα πόδια των Μαθητών Του. Με τον τρόπο αυτό θέλει να δείξει σ' όλους ότι δεν πρέπει να επιζητούμε τα πρωτεία. Μετά τη νίψη των ποδιών λέγει: «όποιος θέλει να είναι πρώτος, να είναι τελευταίος απ' όλους». Πρώτα πήγε στον Ιούδα και μετά στό Πέτρο, ο οποίος ήταν ο πιο ορμητικός απ' όλους και στην αρχή σταματάει το Διδάσκαλο, αλλά ύστερα όταν τον έλεγξε, υποχωρεί με τη καρδιά του. Αφού έπλυνε τα πόδια όλων, πήρε τα ιμάτιά Του και ξανακάθησε. Άρχισε κατόπιν να τους νουθετεί να αγαπούν ο ένας τον άλλον και να μη επιζητούν το ποιός θα είναι πρώτος. Στη συνέχεια τους μίλησε για την προδοσία και επειδή θορυβήθηκαν, στρέφεται με ήρεμο τρόπο στον Ιωάννη και τον υπέδειξε. Κατόπιν πήρε ψωμί στα χέρια Του και είπε: «Λάβετε φάγετε». Το ίδιο έκανε και με το ποτήρι του κρασιού λέγοντας: «Πιέστε απ' αυτό όλοι, γιατί αυτό είναι το αίμα Μου, της νέας Συμφωνίας. Αυτό να κάνετε για να Με θυμάστε». Μετά από αυτή τη στιγμή ο Ιούδας, μόλις έφαγε τον άρτο έφυγε και συμφώνησε με τους αρχιερείς να τους Τον παραδώσει. Μετά το δείπνο βγήκαν όλοι στο όρος των Ελαιών, όπου ο Χριστός τους δίδαξε τα ανήκουστα και τελευταία μαθήματα και αρχίζει να λυπάται και να ανυπομονεί. Αναχωρεό μόνος Του και, γονατίζοντας, προσεύχεται εκτενώς. Από την πολλή αγωνία γίνεται ο ιδρώτας Του σαν σταγόνες πηχτού αίματος, οι οποίες έπεφταν στη γη. Μόλις συμπληρώνει την εναγώνια εκείνη προσευχή, φθάνει ο Ιούδας με ένοπλους στρατιώτες και πολύ όχλο και αφού χαιρετάει και φιλάει πονηρά το δάσκαλό Του, Τον παραδίδει. Συλλαμβάνεται λοιπόν ο Ιησούς και τον φέρνουν δέσμιο στους Αρχιερείς Άννα και Καϊάφα. Οι μαθητές σκορπίζονται και ο θερμότερος των άλλων ο Πέτρος τον ακολούθησε ως την αρχιερατική αυλή και αρνείται και αυτός ότι είναι μαθητής Του. Εν τω μεταξύ ο θείος διδάσκαλος παρουσιάζεται μπροστά στο παράνομο συνέδριο, εξετάζεται για τους μαθητές και τη διδασκαλία Του, εξορκίζεται στο Θεό για να πεί εάν Αυτός είναι πράγματι ο Χριστός και αφού είπε την αλήθεια, κρίνεται ως ένοχος θανάτου, επειδή τάχα βλασφήμησε. Από 'κει και πέρα τον φτύνουν στο πρόσωπο, τον χτυπάνε, τον εμπαίζουν με κάθε τρόπο κατά τη διάρκεια όλης της νύχτας, ως το πρωϊ.

Ἀπολυτίκιον Ἦχος πλ. δ'. Ὅτε οἱ ἔνδοξοι Μαθηταί, ἐν τῷ νιπτῆρι τοῦ Δείπνου ἐφωτίζοντο, τότε Ἰούδας ὁ δυσσεβής, φιλαργυρίαν νοσήσας ἐσκοτίζετο, καὶ ἀνόμοις κριταῖς, σὲ τὸν δίκαιον Κριτὴν παραδίδωσι. Βλέπε χρημάτων ἐραστά, τὸν διὰ ταῦτα ἀγχόνῃ χρησάμενον, φεῦγε ἀκόρεστον ψυχὴν τὴν Διδασκάλῳ τοιαῦτα τολμήσασαν. Ὁ περὶ πάντας ἀγαθός, Κύριε δόξα σοι. Κοντάκιον Ἦχος β'. Τὰ ἄνω ζητῶν. Τὸν ἄρτον λαβών, εἰς χεῖρας ὁ προδότης, κρυφίως αὐτάς, ἐκτείνει καὶ λαμβάνει, τὴν τιμὴν τοῦ πλάσαντος, ταῖς οἰκείαις χερσὶ τὸν ἄνθρωπον, καὶ ἀδιόρθωτος ἔμεινεν, Ἰούδας ὁ δοῦλος καὶ δόλιος. Κάθισμα Ἦχος α'. Τὸν Τάφον σου Σωτὴρ. Ὁ λίμνας καὶ πηγάς, καὶ θαλάσσας ποιήσας, ταπείνωσιν ἡμᾶς, ἐκπαιδεύων ἀρίστην, λεντίῳ ζωννύμενος, Μαθητῶν πόδας ἔνιψε, ταπεινούμενος, ὑπερβολῇ εὐσπλαγχνίας, καὶ ὑψῶν ἡμᾶς, ἀπὸ βαράθρων κακίας, ὁ μόνος φιλάνθρωπος. (Μετάφραση Ανδρέας Θεοδώρου) Αὐτὸς ποὺ δημιούργησε τὶς λίμνες, τὶς πηγὲς καὶ τὶς θάλασσες, θέλοντας νὰ μᾶς διδάξει τὴν πιὸ τέλεια ταπείνωση, ἀφοῦ ζώστηκε τὸ λέντιο (ποδιά), ἔνιψε τὰ πόδια τῶν μαθητῶν, ταπεινούμενος ἀπὸ ὑπερβολικὴ εὐσπλαχνία, καὶ ἀνυψώνοντας ἐμᾶς ἀπὸ τὰ βάραθρα τῆς κακίας, ὁ μόνος φιλάνθρωπος. Ἕτερον Κάθισμα Ἦχος γ'. Θείας πίστεως. Ταπεινούμενος, δι' εὐσπλαγχνίαν, πόδας ἔνιψας, τῶν Μαθητῶν σου, καὶ πρὸς δρόμον θεῖον τούτους κατεύθυνας, ἀπαναινόμενος Πέτρος δὲ νίπτεσθαι, αὖθις τῷ θείῳ ὑπείκει προστάγματι, ἐκνιπτόμενος, καὶ σοῦ ἐκτενῶς δεόμενος, δωρήσασθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος. Ἕτερον Κάθισμα Ἦχος δ'. Ἐπεφάνης σήμερον. Συνεσθίων Δέσποτα, τοῖς Μαθηταῖς σου, μυστικῶς ἐδήλωσας, τὴν παναγίαν σου σφαγήν, δι' ἧς φθορᾶς ἐλυτρώθημεν, οἱ τὰ σεπτά σου, τιμῶντες Παθήματα. Ὁ Οἶκος Τῇ μυστικῇ ἐν φόβῳ τραπέζῃ, προσεγγίσαντες πάντες, καθαραῖς ταῖς ψυχαῖς, τὸν ἄρτον ὑποδεξώμεθα, συμπαραμένοντες τῷ Δεσπότῃ, ἵνα ἴδωμεν τοὺς πόδας πῶς ἀπονίπτει τῶν Μαθητῶν, καὶ ἐκμάσσει τῷ λεντίῳ, καὶ ποιήσωμεν ὥσπερ κατίδωμεν, ἀλλήλοις ὑποταγέντες, καὶ ἀλλήλων τοὺς πόδας ἐκπλύνοντες· αὐτὸς γὰρ ὁ Χριστὸς οὕτως ἐκέλευσε, τοῖς αὐτοῦ Μαθηταῖς ὡς προέφησεν, ἀλλ' οὐκ ἤκουσεν, Ἰούδας ὁ δοῦλος καὶ δόλιος.

http://www.saint.gr/273/saint.aspx

Μεγάλη Τετάρτη - Της αλειψάσης τον Κύριον μύρω

Γυνή, βαλοῦσα σώματι Χριστοῦ μύρον, Τὴν Νικοδήμου προὔλαβε σμυρναλόην.

Βιογραφία Κατά την Μεγάλη Τετάρτη επιτελούμε ανάμνηση του γεγονότος της αλείψεως του Κυρίου με μύρο από μια πόρνη γυναίκα. Επίσης φέρεται στη μνήμη μας, η σύγκλιση του Συνεδρίου των Ιουδαίων, του ανωτάτου δηλαδή Δικαστηρίου τους, προς λήψη καταδικαστικής αποφάσεως του Κυρίου, καθώς και τα σχέδια του Ιούδα για προδοσία του Διδασκάλου του. Δύο μέρες πριν το Πάσχα, καθώς ο Κύριος ανέβαινε προς τα Ιεροσόλυμα, κι ενώ βρισκόταν στο σπίτι στου λεπρού Σίμωνα, τον πλησίασε μια πόρνη γυναίκα κι άλειψε το κεφάλι Του με πολύτιμο μύρο. Η τιμή του ήταν γύρω στα τριακόσια δηνάρια, πολύτιμο άρωμα και γι' αυτό οι μαθητές την επέκριναν και περισσότερο απ' όλους ο Ιούδας. Γνώριζαν οι μαθητές καλά πόσο μεγάλο ζήλο έδειχνε πάντοτε ο Χριστός για την ελεημοσύνη προς τους φτωχούς. Ο Χριστός όμως την υπερασπίσθηκε, για να μην αποτραπεί απ' το καλό της σκοπό. Ανέφερε μάλιστα και τον ενταφιασμό Του, προσπαθώντας να αποτρέψει τον Ιούδα από τη προδοσία, αλλά μάταια. Τότε απέδωσε στη γυναίκα την μεγάλη τιμή να διακηρύσσεται το ενάρετο έργο της σε ολόκληρο την οικουμένη. Ο Ιερός Χρυσόστομος υποστηρίζει ότι δύο ήταν οι γυναίκες που άλειψαν με μύρο τον Κύριο. Οι τρεις πρώτοι Ευαγγελιστές αναφέρουν μια και την ίδια γυναίκα, που πήρε την ονομασία πόρνη. Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης όμως κάνει λόγο για άλλη γυναίκα, αξιοθαύμαστη και σεμνή, τη Μαρία την αδελφή του Λαζάρου, που άλειψε τα άχραντα πόδια Του σκουπίζοντας τα με τις τρίχες των μαλλιών της.

Ἀπολυτίκιον Ἦχος πλ. δ'. Ἰδοὺ ὁ Νυμφίος ἔρχεται ἐν τῷ μέσῳ τῆς νυκτός, καὶ μακάριος ὁ δοῦλος, ὃν εὑρήσει γρηγοροῦντα, ἀνάξιος δὲ πάλιν, ὃν εὑρήσει ῥαθυμοῦντα. Βλέπε οὖν ψυχή μου, μὴ τῷ ὕπνῳ κατενεχθής, ἵνα μῄ τῷ θανάτῳ παραδοθῇς, καὶ τῆς βασιλείας ἔξω κλεισθῇς, ἀλλὰ ἀνάνηψον κράζουσα· Ἅγιος, Ἅγιος, Ἅγιος εἶ ὁ Θεός, διὰ τῆς Θεοτόκου ἐλέησον ἡμᾶς. (Μετάφραση Ανδρέας Θεοδώρου) Να, ὁ Νυμφίος ἔρχεται στὸ μέσο τῆς νύχτας, κι εὐτυχισμένος θὰ εἶναι ὁ δοῦλος ποὺ θὰ τὸν βρεῖ (ὁ Νυμφίος) ξάγρυπνο νὰ τὸν περιμένει· ἀνάξιος ὅμως πάλι θὰ εἶναι ἐκεῖνος, ποὺ θὰ τὸν βρεῖ ράθυμο καὶ ἀπροετοίμαστο. Βλέπε, λοιπόν, ψυχή μου νὰ μὴ βυθιστεῖς στὸν πνευματικὸ ὕπνο, γιὰ νὰ μὴν παραδοθεῖς στὸ θάνατο (τῆς ἁμαρτίας) καὶ νὰ μείνεις ἔξω τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Ἀλλὰ ἀνάνηψε κράζοντας· Ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος εἶσαι ἐσὺ ὁ Θεὸς· σῶσε μας διὰ τῆς προστασίας τῶν ἐπουρανίων ἀσωμάτων δυνάμεων (τῶν Ἀγγέλων). Κοντάκιον Ἦχος δ'. Ὁ ὑψωθεὶς. Ὑπὲρ τὴν Πόρνην Ἀγαθὲ ἀνομήσας, δακρύων ὄμβρους οὐδαμῶς σοι προσῆξα, ἀλλὰ σιγῇ δεόμενος προσπίπτω σοι, πόθῳ ἀσπαζόμενος, τοὺς ἀχράντους σου πόδας, ὅπως μοι τὴν ἄφεσιν, ὡς Δεσπότης παράσχῃς, τῶν ὀφλημάτων κράζοντι Σωτήρ. Ἐκ τοῦ βορβόρου τῶν ἔργων μου ῥῦσαί με. (Μετάφραση Ανδρέας Θεοδώρου) Ἀγαθὲ Κύριε, ἂν καὶ ἁμάρτησα πιὸ πολὺ ἀπὸ τὴν πόρνη ὅμως δέ σοῦ πρόσφερα (ὅπως ἐκείνη) βροχὴ δακρύων μετανοίας· ἀλλὰ πέφτω στὰ πόδια σου, σιωπηλὰ δεόμενος καὶ ἀσπαζόμενος τὰ ὁλοκάθαρα πόδια σου, νὰ μοῦ χορηγήσεις συγχώρηση τῶν πταισμάτων μου, κράζοντας Σωτῆρα μου: Λύτρωσέ με ἀπὸ τὸν ἠθικὸ βόρβορο τῶν ἁμαρτημάτων μου καὶ σῶσε με. Κάθισμα Ἦχος γ'. Τὴν ὡραιότητα. Πόρνη προσῆλθέ σοι, μύρα σὺν δάκρυσι, κατακενοῦσά σου ποσὶ Φιλάνθρωπε, καὶ δυσωδίας τῶν κακῶν, λυτροῦται τῇ κελεύσει σου, πνέων δὲ τὴν χάριν σου, μαθητής ὁ ἀχάριστος, ταύτην ἀποβάλλεται, καὶ βορβόρῳ συμφύρεται, φιλαργυρίᾳ ἀπεμπολῶν σε. Δόξα Χριστὲ τῇ εὐσπλαγχνίᾳ σου. (Μετάφραση Ανδρέας Θεοδώρου) Μιὰ πόρνη γυναίκα σὲ πλησίασε, φιλάνθρωπε Κύριε, καὶ ἄδειασε στὰ πόδια σου ἀρώματα ἀνακατεμένα μὲ δάκρυα. Καὶ τὴ στιγμὴ ἐκείνη λυτρώθηκε μὲ τὸ πρόσταγμά σου ἀπὸ τὴ δυσωδία τῶν ἁμαρτημάτων της. Ἀντίθετα ὁ Ἰούδας, ὁ ἀχάριστος μαθητής, ἂν καὶ ἀνέπνεε τὴν εὐωδία της χάριτός σου, ἀπέβαλε αὐτὴ καὶ ἀναμίχτηκε μὲ τὴν ἀναθυμίαση τοῦ βορβόρου τῆς ἁμαρτίας, πουλώντας σε ἀπὸ φιλαργυρία. Δόξα, Χριστέ, στὴν εὐσπλαχνία σου! Ἕτερον Κάθισμα Ἦχος δ'. Ταχὺ προκατάλαβε. Ἰούδας ὁ δόλιος, φιλαργυρίας ἐρῶν, προδοῦναί σε Κύριε, τὸν θησαυρὸν τῆς ζωῆς, δολίως ἐμελέτησεν. Ὅθεν καὶ παροινήσας, τρέχει πρὸς Ἰουδαίους, λέγει τοῖς παρανόμοις. Τί μοι θέλετε δοῦναι, κᾀγὼ παραδώσω ὑμῖν, εἰς τὸ σταυρῶσαι αὐτόν; Ἕτερον Κάθισμα Ἦχος α'. Τὸν τάφον σου Σωτὴρ. Ἡ Πόρνη ἐν κλαυθμῷ, ἀνεβόα οἰκτίρμον, ἐκμάσσουσα θερμῶς, τοὺς ἀχράντους σου πόδας, θριξὶ τῆς κεφαλῆς αὐτῆς, καὶ ἐκ βάθους στενάζουσα. Μὴ ἀπώσῃ με, μηδὲ βδελύξῃ Θεέ μου, ἀλλὰ δέξαι με, μετανοοῦσαν, καὶ σῶσον, ὡς μόνος φιλάνθρωπος. Ὁ Οἶκος Ἡ πρῴην ἄσωτος Γυνή, ἐξαίφνης σώφρων ὤφθη, μισήσασα τὰ ἔργα, τῆς αἰσχρᾶς ἁμαρτίας, καὶ ἡδονὰς τοῦ σώματος, διενθυμουμένη τὴν αἰσχύνην τὴν πολλήν, καὶ κρίσιν τῆς κολάσεως, ἣν ὑποστῶσι πόρνοι καὶ ἄσωτοι, ὧν περ πρῶτος πέλω, καὶ πτοοῦμαι, ἀλλ' ἐμμένω τῇ φαύλῃ συνηθείᾳ ὁ ἄφρων, ἡ Πόρνη δὲ γυνή, καὶ πτοηθεῖσα, καὶ σπουδάσασα ταχύ, ἦλθε βοῶσα πρὸς τὸν Λυτρωτήν· Φιλάνθρωπε καὶ οἰκτίρμον, ἐκ τοῦ βορβόρου τῶν ἔργων μου ῥῦσαί με. http://www.saint.gr/272/saint.aspx

Γράφει στην «ΚτΟ» ο Μητροπολίτης Καισαριανής: Μεγάλη Εβδομάδα

Του Σεβασμ. Mητροπολίτη Καισαριανής κ. Δανιήλ

Η προ του Πάσχα νηστεία της Μεγάλης Εβδομάδας, που καθιερώθηκε πιθανώς από τους Αποστόλους κατά τους λόγους του Κυρίου μας (Ματθαίου θ΄,  15 «ελεύσονται δε ημέραι, όταν απαρθή απ' αυτών ο νυμφίος και τότε νηστεύσουσιν»), απετέλεσε την πρώτη αφετηρία του καταρτισμού της περιόδου της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

Η νηστεία αυτή της Μεγάλης Εβδομάδας εξετείνετο κατ᾽ αρχάς σε 1-2 ημέρες : «Οι μεν γαρ οίονται µίαν ημέραν δειν αυτούς νηστεύειν, οι δε δύο» (Ειρηναίου, Επιστολή προς Βίκτωρα Ρώμης, παρ’ Ευσεβίω Εκκλησιαστική  Ιστορία, βιβλίον Ε΄, κεφ. 24: PG 24, 697). Η νηστεία αυτή επεκτάθηκε από το α΄ ήμισι του Γ΄ αιώνος σε ολόκληρη εβδομάδα (Διονυσίου Αλεξανδρείας, Επιστολή προς Βασιλείδην, PG 10, 1277), χωρίς να τηρείται όμως πανταχού ομοιόμορφα από όλους τους χριστιανούς, όπως συνάγεται από τη μαρτυρία του Αγίου Διονυσίου Αλεξανδρείας (+264): «Οι μεν και πάσας υπερτιθέασιν, άσιτοι διατελούντες· οι δε, δύο, οι δε, τρεις, οι δε, τέσσαρας, οι δε, ουδεμίαν» (ενθ' αν.).

Οι μνήμες των τριών τελευταίων ημερών της Μεγάλης Εβδομάδας που εορτάζονται από τους αποστολικούς χρόνους, οι τώρα ισχύουσες μνήμες των πρώτων ημερών αυτής, στα Ιεροσόλυμα ήταν ήδη καθιερωμένες τον Δ΄ αιώνα, όπως συνάγεται από το Οδοιπορικό της Αιθερίας (τέλη Δ΄ αιώνος) (Χρυσοστόμου Παπαδόπουλου, Αι κατά τον Δ΄ αιώνα τελεταί της Εκκλησίας των Ιεροσολύμων, «Νέα Σιών», Α΄ [1904], σ. 1-32). Οι ίδιες μνήμες στην Κωνσταντινούπολη επεκράτησαν αργότερα, από την επίδραση του Ιεροσολυμιτικού Τυπικού.

Η προ του Πάσχα Εβδομάδα κλήθηκε ήδη από τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες «Μεγάλη εβδομάς». Ηδη η Αιθερία αναφέρει, ότι τον Δ΄ αιώνα χρησιμοποιείτο στα  Ιεροσόλυμα ο χαρακτηρισμός «Μεγάλη Εβδομάς» («quam hic appellant septimana maior).

Η εβδομάδα αυτή χαρακτηρίζεται έτσι, διότι κατά τον Ιωάννην τον Χρυσόστομον «μεγάλα τινά και απόρρητα τυγχάνει τα υπάρξαντα ημίν εν αυτή αγαθά· εν γαρ ταύτη ο χρόνιος ελύθη πόλεµος, θάνατος εσβέσθη, κατάρα ανηρέθη, του διαβόλου η τυραννίς κατελύθη, τα σκεύη αυτού διηρπάγη, Θεού καταλλαγή προς ανθρώπους γέγονεν» (Ομιλία λ΄ εις την Γένεσιν, PG 53, 273). «Την μεγάλην εβδομάδα πάσαν και την μετ᾽ αυτήν ήργουν και οι δούλοι»· «διότι η μεν πάθους εστίν, η δε αναστάσεως, και χρεία διδασκαλίας, τις ο παθών και αναστάς ή τις ο συγχωρήσας ή και αναστήσας». Διά τούτο και «άπρακτος εκαλείτο, και απελύοντο οι διά χρέη και πλημμελήματα κρατούμενοι και εσχόλαζον τα δικαστήρια. Μόναι δε δίκαι ήσαν συγκεχωρημέναι αι προς απελευθέρωσιν δούλων» (Ι. Μεσολωρά, Εγχειρίδιον Λειτουργικής της Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας, Αθήναι 1985, σ. 64).

Μεγάλη Δευτέρα

Κατά την Μεγάλη Δευτέρα μνήμην ποιούμεθα του «παγκάλου» Ιωσήφ και της υπό του Κυρίου καταρασθείσης και ξηρανθείσης συκής (Ματθαίου κα΄, 18 κ. εξ.). Ο Ιωσήφ είναι τύπος του Χριστού, «ότι και ο Χριστός παρά των ομοφύλων Ιουδαίων φθονείται και παρά του μαθητού τριάκοντα αργυρίοις πιπράσκεται, και εις τον ζοφώδη σκοτεινόν λάκκον, τον τάφον, εγκλείεται κακείθεν αυτεξουσίως αναρραγείς, βασιλεύει της Αιγύπτου, και της αμαρτίας δηλαδή πάσης, και κατά κράτος ταύτην νικά, του κόσμου τε παντός άρχει, και φιλάνθρωπος εξωνείται ημάς διά της μυστικής σιτοδοσίας, ως εαυτόν υπέρ ημών δους, και ότι τρέφει ημάς ουρανίω άρτω, τη αυτού ζωηφόρω σαρκί» (Συναξάριον Μεγάλης Δευτέρας).

Η υπό του Κυρίου καταρασθείσα και ξηρανθείσα συκή είναι το σύμβολο παντός ανθρώπου, που δεν έχει καρπούς αρετής, και του λαού εκείνου, που δεν φάνηκε άξιος της κλήσεως αυτού. Στην παραβολή των δύο αδελφών (Ματθαίου κα΄, 28-32) βλέπουμε την εκλογή των ειδωλολατρών επειδή θα πιστέψουν στον Ιησού Χριστό και την εγκατάλειψη του Ισραηλιτικού λαού ένεκα της απορρίψεως του Μεσσία. Αφαιρείται από τους Ισραηλίτες ο αμπελώνας, ενώ οι ειδωλολάτρες γίνονται κληρονόμοι του βασιλείου του Μεσσίου, της Εκκλησίας, του βασιλείου της απολυτρώσεως και της χάριτος (Ματθαίου κα΄, 33-46). Οι ευαγγελικές αυτές εικόνες αποσκοπούν στην αφύπνιση της συνειδήσεώς μας, ίνα «κεκαθαρµέναις διανοίαις συµπορευθώμεν αυτώ και συσταυρωθώμεν και νεκρωθώμεν δι’ αυτόν ταις του βίου ηδοναίς, ίνα και συζήσωμεν αυτώ». Τα αναγνώσματα εξάλλου του μετά της Λειτουργίας των Προηγιασμένων συνδεοµένου Εσπερινού της Μεγάλης Δευτέρας, μιλούν περί της δουλείας της Αιγύπτου (Εξόδου α΄, 1-21), περί των μηχανορραφιών του Διαβόλου (Ιώβ α΄ 1-12 και περί των «ωδίνων» του φθειροµένου κόσμου (Ματθαίου κδ΄, 3 κ.εξ.). Αλλά όλα ταύτα δεν αποθαρρύνουν τους πιστούς, έχοντας υπ’ όψιν τους, ότι ο Χριστός, «ο πλουτών θεότητι», προσέφερε την ζωή Του «αντίλυτρον δι’ ημάς».

Μεγάλη Τρίτη

Κατά την Μεγάλη Τρίτη η παραβολή των δέκα παρθένων «ετάχθη παιδεύουσα ημάς εγρηγορέναι και ετοίμους είναι προς την υπάντησιν του αληθινού Νυμφίου». Κατά την Ακολουθία του εσπερινού της Μεγάλης Τρίτης τα από την Παλαιά Διαθήκη αναγνώσματα (Εξόδου β΄, 5-10 και Ιώβ α΄, 13-22) έχουν πασχάλιο χαρακτήρα, ενώ η ευαγγελική περικοπή (Ματθαίου κδ΄, 36-51, κε΄, 1-46 και κστ΄, 1-3) μας προτρέπει να γρηγορούμε, να διατηρούμε αναμμένες τις λαμπάδες και να πολλαπλασιάζουμε τα τάλαντά μας. Η Ακολουθία του Ορθρου της Μεγάλης Τρίτης, όπως και αυτή του της Μεγάλης Δευτέρας και της Μεγάλης Τετάρτης, λέγεται και ακολουθία του Νυμφίου, επειδή κατ’ αυτόν ψάλλονται οι σχετικοί προς τις παραβολές των δέκα παρθένων και του βασιλικού γάμου (Ματθαίου κε΄, 1:13, κβ΄, 1-14) ύμνοι: «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται... και «Τον νυμφώνα σου βλέπω...». Νυμφίος της Εκκλησίας είναι ο Χριστός, ο οποίος και πάλι θα έλθει μετά δόξης, «ίνα κρίνη τον κόσμον».

Μεγάλη Τετάρτη

Κατά την Μεγάλη Τετάρτη, ορμώμενοι από το παράδειγµα της αλειψάσης τον Κύριον με μύρο αμαρτωλής γυναικός και της προδοσίας του Ιούδα, συμπεραίνουµε, ότι «δεινόν η ραθυμία, µεγάλη η μετάνοια». Ολα τα αναγνώσματα της ημέρας έχουν άμεση η έμμεση σχέση προς τα πάθη του Κυρίου (Εξόδου β΄, 11:15, Ιώβ β΄, 1-10, Ματθ. κστ΄ 6-16 κ.λπ.). Γενικά η Μεγάλη Τετάρτη μας φέρει εγγύτερα προς τον χρόνο της λυτρώσεως, προς το άγιο Πάσχα. Ηδη κατά το Απόδειπνο της ημέρας ψάλλουμε «Ανώγεων εστρωμένον εδέξατό σε τον Κτίστην και τους συμμύστας, και αυτού το Πάσχα απετέλεσας». Το απόγευμα της Μεγάλης Τετάρτης τελείται για όλους τους  Χριστιανούς η ακολουθία του Μυστηρίου του Ευχελαίου.

Μεγάλη Πέμπτη

Κατά την Μεγάλη Πέμπτη εορτάζουμε «τον ιερόν νιπτήρα, τον μυστικόν δείπνον, την υπερφυά προσευχήν και την προδοσίαν αυτήν». Τα αναγνώσματα της Εξόδου και του Ιώβ (Εξόδου ιθ΄, 10-19, Ιώβ λη΄, 1-23 και μβ΄, 1-5) ομιλούν για τις προϋποθέσεις της επικοινωνίας του ανθρώπου με τον Θεό, ενώ το από τον Ησαΐα ανάγνωσμα (η΄, 4-11) έχει αρίστην εφαρμογήν στον Κύριό μας, που ετοιμάζεται να δώσει τον «νώτον Του εις µάστιγας, τας δε σιαγόνας αυτού εις ραπίσµατα».Επειτα, ενώ η αποστολική περικοπή τονίζει την ανάγκη της αξίας συμμµετοχής στο υπό του Κυρίου «τη νυκτί η παρεδίδοτο» ιδρυθέν µυστήριο της Θείας Ευχαριστίας (Α΄ Κορινθίους ια΄, 23:32), τα ευαγγελικά αναγνώσματα αναφέρονται στα εορταζόµενα γεγονότα και στα Πάθη του Κυρίου (Λουκ.α κβ΄, 1 κ. εξ., Ματθαίου κστ΄, 2 κ. εξ., Ιωάννου ιγ΄, 3 κ. εξ.). Κατά την Μεγάλη Πέμπτη από των αρχαιοτάτων Χριστιανικών χρόνων αγιάζεται και η ύλη του μυστηρίου του Χρίσματος, ήτοι το Αγιον Μύρον. Η Εκκλησία της Ελλάδος παραλαμβάνει το Αγιο Μύρο από το Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Μεγάλη Παρασκευή

Κατά την Αγία και Μεγάλη Παρασκευή επιτελούμε τα άγια και σωτήρια φρικτά Πάθη του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος μας Ιησού Χριστού· «τους εμπτυσμούς, τα ραπίσµατα, τα κολαφίσµατα, τας ύβρεις, τους γέλωτας, την πορφυράν χλαίναν, τον κάλαµον, τον σπόγγον, το όξος, τους ήλους, την λόγχην και προ πάντων τον σταυρόν και τον θάνατον, α δι’ ημάς εκών κατεδέξατο: έτι δε την του ευγνώμονος ληστού, του συσταυρωθέντος αυτώ σωτήριον εν τω σταυρώ ομολογίαν»

Ο τελούμενος κατά την εσπέρα της Μεγάλης Πέμπτης Ορθρος της Μεγάλης Παρασκευής καλείται «Ακολουθία των αγίων και αχράντων παθών». Είναι πολύ οικοδομητικό το να γνωρίζει σαφώς ο πιστός, ότι ο πυρήνας της Ακολουθίας αυτής ανάγεται στην αρχαία ιεροσολυμιτική λειτουργική πράξη, πράγμα το οποίο αποτελεί πιστοποίηση της αλήθειας, ότι στους σπουδαιοτάτους σταθμούς του εκκλησιαστικού έτους διατηρείται παλαιότατο λειτουργικό υλικό. Ο λόγος για την αρχαία ιεροσολυμιτική λειτουργική πράξη περιελάμβανε τρία τμήματα, ήτοι α) την με  άσματα, αναγνώσματα και προσευχές νυκτερινή λιτανεία, που  ξεκινούσε από το Ορος των Ελαιών και κατέληγε στον επί του τάφου του Κυρίου ναό, β) την προσκύνηση των λειψάνων του Σταυρού και γ) τα επί του τόπου της Σταυρώσεως λεγόμενα αναγνώσματα και προσευχές. Η  ιεροσολυμιτική λειτουργική πράξη αυτή, υπό την επίδραση του Βυζαντινού Τυπικού, οδήγησε στην κατά τον Θ΄ αιώνα διαμόρφωση στην Κωνσταντινούπολη της σημερινής Ακολουθίας των Παθών, στην οποία τα Αντίφωνα, τα Καθίσµατα, αι αναγιγνωσκόμενες δώδεκα ευαγγελικές περικοπές και η οραματική δομή των ύμνων υποβοηθούν την Εκκλησία, για να  βυθισθεί «εις το βαθύτατον µυστήριον των παθών και του θανάτου του Λυτρωτού». Σημειωτέον, ότι μετά το ιδ’ Αντίφωνο γίνεται η λιτανεία και, Ψαλλομένου του ιε’ Αντιφώνου, γίνεται η έξοδος του Σταυρού, όπως επικρατεί ήδη παντού κατά τον Τυπικόν και η τοποθέτηση αυτού στο μέσον του ναού, πράγμα το οποίο αποτελεί την περαιτέρω εξέλιξη της προσκυνήσεως των λειψάνων του Τιμίου Σταυρού στα Ιεροσόλυμα και στην Κωνσταντινούπολη.

Κατά την Μεγάλη Παρασκευή δεν τελείται λειτουργία. Το στην ιεροσολυμιτική λειτουργική πράξη αρχαιότατο υλικό της Ακολουθίας των προσευχών και αναγνωσμάτων της Μεγάλης Παρασκευής, περιελήφθηκε στην Ακολουθία των ωρών της ημέρας αυτής. Με τις διαποτιζόμενες δαψιλέστατα από το βιβλικό στοιχείο Ωρες, η Εκκλησία παρουσιάζει τα σεπτά πάθη του Κυρίου, συνυφαινοµένου όμως του πενθίµου τόνου της όλης Ακολουθίας μαζί με τον νικητήριο χαρακτήρα της. Επειτα στα άσματα και τις προσευχές του εσπερινού της Μεγάλης Παρασκευής όχι µόνο υπομιμνήσκονται τα Πάθη, αλλ᾽ υποφώσκει και η ημέρα της νίκης και της Αναστάσεως: «δεσμείται ο λύων τον Αδάμ της κατάρας... Πιλάτω παρίσταται, ω τρόμω παρίστανται ουρανών αι Δυνάμεις... ξύλω κατακρίνεται ο κρίνων ζώντας και νεκρούς· τάφω κατακλείεται ο καθαιρέτης του Αδου». Τα από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη αναγνώσματα έχουν αμεσότατη σχέση προς το εορτολογικό περιεχόµενο της ημέρας, που με αυτό τον τρόπο αισθητοποιείται και μέσω της λιτανείας και τοποθετήσεως του Επιταφίου στο τοποθετημένο στο µέσο του Ναού κουβούκλιο. Αλλοτε ετελείτο και Λειτουργία Προηγιασμένων κατά την ημέραν ταύτην. Ισως δε έπαυσε διά το μέγεθος των άλλων Ακολουθιών.

Μέγα Σάββατον

Κατά το Μέγα Σάββατο, που είναι η τελευταία ημέρα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και της Μεγάλης Εβδομάδας, εορτάζουμε την ταφή και την εις Αδου κάθοδο του Κυρίου μας. Η εορτή αυτή εισήχθηκε ήδη από τους αποστολικούς χρόνους. Κατά τα τέλη ήδη του Δ΄ αιώνα, όπως συνάγεται από το Οδοιπορικό της Αιθερίας, γίνονταν στα Ιεροσόλυμα οι συνηθισμένες ακολουθίες της Τρίτης και Εκτης, όπως όλο το  έτος, παρελείπετο όμως η Ενάτη. Ετελείτο βεβαίως η ακολουθία της παραμονής του Πάσχα και γίνονταν δεκτοί στο βάπτισμα οι κατά το διάστηµα της Τεσσαρακοστής προετοιµασθέντες. Αυτοί μετά το βάπτισμα οδηγούνταν στο ναό της Αναστάσεως, όπου ο επίσκοπος απηύθυνε ευχήν υπέρ αυτών, αναμφίβολα και την ευχή για τη λήψη του Χρίσµατος, και έπειτα σε πομπή μαζί τους κατευθύνονταν στη μεγάλη εκκλησίαν, όπου όλος ο λαός ανέμενε αγρυπνώντας για τη διεξαγωγή της ακολουθίας της παραμονής. Στη μεγάλη εκκλησία ετελείτο και η θεία Ευχαριστία. (Παν. Τρεμπέλα, Λειτουργικοί τύποι Αιγύπτου και Ανατολής, Αθήναι 1961, σ. 313).

Θαυμάσιον είναι σήμερα το περιεχόµενο του Μεγάλου Σαββάτου στην Ορθόδοξη Ανατολική Εκκλησία. Τα περισσότερα των ασμάτων, όπως και τα λαοφιλή «Εγκώμια», έχουν αναστάσιµο χαρακτήρα και περιέχουν πασχάλιες σκέψεις, και εξυμνούν «τον Αδην νεκρώσαντα τη αστραπή της Θεότητος» και τον «σώσαντα ημάς εκ της φθοράς», τον «συντρίψαντα το κράτος του εχθρού», τον θανατώσαντα «θάνατον θανάτω». Το βλέμμα της θεωρούσης Εκκλησίας στρέφεται πάντοτε εκ νέου από του Σταυρού προς τον τάφο και τον Αδη, από του τάφου και του Αδου προς την Ανάσταση. Ολο και σαφέστερα και δυναµικότερα φανερώνεται στα άσματα η βεβαιότητα της Αναστάσεως. Το προφητικό ανάγνωσμα (Ιεζεκιήλ λζ΄, 1-14), που αναγιγνώσκεται μετά την αποτελούσα άριστην εποπτική υπόμνηση των γεγονότων - περιφορά του Επιταφίου, περιέχει την πασχάλιο εικόνα της ζωοποιήσεως των νεκρών οστέων. Το αποστολικό  εξάλλου ανάγνωσμα (Α΄ Κορινθίους ε’, 6-8 και Γαλάτας γ’, 13-14) τονίζει, ότι «το Πάσχα ημών, υπέρ ημών ετύθη Χριστός» και ότι ο «Χριστός ημάς εξηγόρασεν εκ της κατάρας του νόµου γενόμενος υπέρ ημών κατάρα». Τέλος, πριν της αναγνώσεως του Ευαγγελίου (Ματθαίου κζ΄, 62-66) που ομιλεί περί της φρουρήσεως του τάφου του Χριστού, η Εκκλησία, πλήρης πασχαλινής ελπίδος, αναφωνεί: «Αναστήτω ο Θεός και διασκορπισθήτωσαν οι εχθροί αυτού».

Κατά την Ακολουθία του τελούμενου εσπερινού του Πάσχα το Μεγάλο Σάββατο, στον οποίο συνάπτεται και η λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου, οι ιερείς φέρουν λευκή στολή προς δήλωση της χαράς της Αναστάσεως.

Στις σλαβικές εκκλησίες οι ιερείς αποβάλλουν την πένθιµη στολή και περιβάλλονται τη λευκή και αναστάσιμη μετά το «Ανάστα ο Θεός..». Τα άσματα εξυμνούν ήδη το Μυστήριο της Αναστάσεως: «Δεύτε λαοί, υμνήσωμεν και προσκυνήσωμεν Χριστόν, δοξάζοντες αυτού την εκ νεκρών ανάστασιν...»· «τω πάθει σου, Χριστέ, παθών ηλευθερώθημεν, και τη Αναστάσει σου εκ φθοράς ελυτρώθημεν, Κύριε». Μετά την «Μικράν Είσοδον» αναγινώσκονται τα αναγνώσματα της Παλαιάς Διαθήκης που ανάγονται στην παλαιά αρχαιότητα, που όχι µόνο δεν διασπούν την οργανικήν ολότητα του λειτουργικού περιεχοµένου της ημέρας αυτής, αλλ᾽ αντίθετα εντάσσονται αρμονικώτατα στα πασχάλια πλαίσια αυτής. Έτσι τα αναγνώσματα αυτά παρουσιάζουν τον Δημιουργό Θεόν, που εποίησε το φως (Γενέσεως α΄, 1-13), την δόξα του Κυρίου, η οποία «ανατέταλκεν υπεράνω της καταλαµποµένης υπό θείου φωτός Ιερουσαλήμ» (Ησαΐου ξ΄, 1-16)· τον από τον Ισραήλ εορτασμό του Πάσχα και της από τους  Αιγυπτίους απελευθερώσεως (Εξόδου ιβ΄, 1-11), τον Ιωνά, ως πρότυπο του Αναστάντος Χριστού (α’-δ’), τον από τους Ισραηλίτες εορτασμό του Πάσχα στη Χαναάν (Ιησού Ναυή ε΄, 1-15)· την μέσω της Ερυθράς Θαλάσσης διάβαση και την επινίκιο ωδήν του Μωυσέως (Εξόδου ιγ΄, 20, ιδ΄,  32 και ιε΄,  1-19), την λύτρωση του κόσμου (Σοφονίου γ΄, 8-15), την διά του προφήτου Ηλιού ανάσταση του υιού της χήρας των Σαρεπιών (Γ΄, Βασιλειών ιη΄, 8-24), την αναστάσιμη δόξα του Χριστού, τον πασχάλιο στολισμό της Εκκλησίας και τις πασχάλιες χάριτες και δωρεές των λελυτρωμένων (Ησαΐου ξα΄, 10- ξβ΄, 5), την εν τω σπέρµατι του Αβραάμ ευλογία όλων των εθνών της γης (Γενέσεως κβ΄, 1-18) και την αιώνιο ευφροσύνη τους (Ησαΐου ξα΄, 1 κ. εξ.), την ανάσταση του υιού της Σωμανίτιδος (Δ΄ Βασιλειών δ΄, 8-37), την διά του Θεού παροχή της λυτρώσεως και θείων χαρίτων (Ησαΐου ξγ΄, 11-ξδ΄, 5), την διά της ελεύσεως του Πάσχα σύναψιν της Καινής Διαθήκης (Ιερ. λα΄ 31-34)· την εκ της καµίνου σωτηρία των τριών Παίδων (Δανιήλ γ΄, 1-56). Στο τελευταίον αυτό ανάγνωσμα συνάπτεται και ο εξαίσιος ύμνος των τριών Παίδων, με τον οποίο όλη η κτίση καλείται να υμνήσει τον Νικητή του Πάσχα.

Στην αρχαία Εκκλησία οι κατηχούμενοι κατά τη διάρκεια της αναγνώσεως των προφητειών αυτών ή μετά την ανάγνωση της τελευταίας, κατηυθύνοντο στο Βαπτιστήριον. Μετά ταύτα, από στόµατος του Αποστόλου Παύλου (Προς Ρωμαίους στ΄, 3-11) αντηχεί το πασχάλιο μήνυμα: «Οσοι εις Χριστόν εβαπτίσθημεν, εις τον θάνατον αυτού εβαπτίσθημεν... Ει δε απεθάνομεν συν Χριστώ, πιστεύοµεν, ότι και συζήσοµεν αυτώ». Η πασχάλια χαρά κορυφώνεται με τον στίχο: «Ανάστα, ο Θεός, κρίνον την γην, ότι συ κατακληρονομήσεις εν πάσι τοις έθνεσιν».

Ετσι του «σταυρωσίµου Πάσχα» που βρίσκεται στο τέλος του, και του «αναστασίμου Πάσχα» που ανατέλλει, το ευαγγελικό ανάγνωσμα, μεταδίδει το μήνυμα περί του κενού τάφου και περί της Αναστάσεως, που κατά το Κοινωνικό της ημέρας, σηµαίνει τη δική µας σωτηρία: «Εξηγέρθη ως ο υπνών Κύριος και ανέστη σώζων ημάς. Αλληλούια».

 http://ikivotos.gr/post/8589/grafei-sthn-kto-o-mhtropoliths-kaisarianhs-megalh-ebdomada

Οι πιστοί βιώνουμε τα πάθη και την ανάσταση του Χριστού συμμετέχοντας ενεργά σε αυτά με «συμπόρευση», «συσταύρωση» και «συνανάσταση» Η Μεγάλη Εβδομάδα, μια Γνωριμία με τις ακολουθίες της

Του π. Αντώνιου Χρήστου

Τι είναι Μεγάλη Εβδομάδα; Η Μεγάλη Εβδομάδα είναι η εβδομάδα πριν το Πάσχα (από την Κυριακή των Βαΐων το βράδυ μέχρι το Μεγάλο Σάββατο) και ονομάζεται «Μεγάλη», όχι γιατί έχει περισσότερες μέρες ή ώρες από τις άλλες εβδομάδες, αλλά γιατί τα γεγονότα όπου τελούνται και βιώνονται στους Ιερούς Ναούς, είναι κοσμοσωτήρια για τον άνθρωπο!

Πώς βιώνεται ο λειτουργικός χρόνος τη Μεγάλη Εβδομάδα; Η Εκκλησία από τη μεγάλη της φιλανθρωπία, για να μπορέσουν όσο είναι δυνατόν περισσότεροι πιστοί να συμμετέχουν στις Ακολουθίες, επέτρεψε από την αρχή της Μεγάλης Εβδομάδας, να ψάλλεται ο Ορθρος της επόμενης ημέρας (π.χ. την Κυριακή των Βαΐων το βράδυ ψάλλεται ο Ορθρος της Μεγάλης Δευτέρας).

Τι τελείται τις ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας; Οι τέσσερις πρώτες ημέρες μας προετοιμάζουν πνευματικά για το θείο δράμα και οι Ακολουθίες ονομάζονται «Ακολουθίες του Νυμφίου».

Μεγάλη Δευτέρα (Κυριακή Βαΐων βράδυ): Τη Μεγάλη Δευτέρα κυριαρχούν δύο γεγονότα:α) Η ζωή του Ιωσήφ του 11ου γιού του Πατριάρχη Ιακώβ, του ονομαζόμενου Παγκάλου, δηλαδή του ωραίου στο σώμα και την ψυχή. Ο Ιωσήφ προεικονίζει με την περιπέτειά του (που πουλήθηκε σκλάβος στην Αίγυπτο) τον ίδιο τον Χριστό και το πάθος Του.β) Το περιστατικό της άκαρπης συκιάς που ξέρανε ο Χριστός (Ματθ. 21, 18-22): Συμβολίζει τη Συναγωγή των Εβραίων και γενικά τη ζωή του Ισραηλιτικού λαού, που ήταν άκαρποι από καλά έργα.

Μεγάλη Τρίτη (Μεγάλη Δευτέρα βράδυ): Τη Μεγάλη Τρίτη θυμόμαστε και ζούμε δύο παραβολές:α) Των δέκα παρθένων (Ματθ. 25,1-13), που μας διδάσκει να είμαστε έτοιμοι και γεμάτοι από πίστη και φιλανθρωπία. β) Των Ταλάντων (Ματθ. 25,14-30), που μας διδάσκει να είμαστε εργατικοί και να καλλιεργούμε και να αυξήσουμε τα πνευματικά μας χαρίσματα.

Μεγάλη Τετάρτη (Μεγάλη Τρίτη βράδυ): Η Μεγάλη Τετάρτη είναι αφιερωμένη στην αμαρτωλή γυναίκα (Λουκ. 7,47), που μετανιωμένη άλειψε τα πόδια του Κυρίου με μύρο και συγχωρήθηκε για τα αμαρτήματά της, γιατί έδειξε μεγάλη αγάπη και πίστη στον Κύριο. Ψάλλεται το περίφημο τροπάριο (δοξαστικό) της Υμνογράφου Μοναχής Κασσιανής.

Μεγάλη Πέμπτη (Μεγάλη Τετάρτη βράδυ):Την Μεγάλη Πέμπτη γιορτάζουμε 4 γεγονότα:α) Τον Ιερό Νιπτήρα, το πλύσιμο δηλαδή των ποδιών των μαθητών από τον Κύριο, δείχνοντας για το ποια πρέπει να είναι η διακονία των πιστών στην Εκκλησία. β) Τον Μυστικό Δείπνο, δηλαδή την παράδοση του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας.γ) Την Προσευχή του Κυρίου, στο Ορος των Ελαιών καιδ) την Προδοσία του Ιούδα, δηλαδή την αρχή του Πάθους του Κυρίου.

Μεγάλη Παρασκευή (Μεγάλη Πέμπτη βράδυ): Τη Μεγάλη Παρασκευή έχουμε την Κορύφωση του πάθους, καθώς τελείται η «Ακολουθία των Παθών» και θυμόμαστε και βιώνουμε τα Σωτήρια και φρικτά Πάθη του Κυρίου μας. Δηλαδή:α) Τα πτυσίματαβ) τα μαστιγώματαγ) τις κοροϊδίεςδ) τους εξευτιλισμούςε) τα κτυπήματαστ) το αγκάθινο στεφάνι και κυρίως τηζ) Σταύρωση καιη) τον θάνατο του Χριστού μας.

Μεγάλο Σάββατο (Μεγάλη Παρασκευή πρωϊ και βράδυ) γιορτάζουμε: α) την Ταφή Του Κυρίου καιβ) την Κάθοδό Του στον Αδη, όπου κήρυξε σε όλους τους νεκρούς. Ετσι Μεγάλη Παρασκευή το πρωϊ (ημερολογιακά), τελούνται οι εξής ακολουθίες: Ακολουθία των Μεγάλων Ωρών και στις 12.00 το μεσημέρι της Αποκαθηλώσεως, δηλαδή την Ταφή Του Κυρίου από τον Ιωσήφ τον Αριμαθαίας και τον Νικόδημο τον Φαρισαίο, μέλος του Μ. Συμβουλίου και κρυφό μαθητή του Κυρίου.Τη Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ (ημερολογιακά) ψάλλονται τα Εγκώμια και έχουμε την περιφορά του Επιταφίου! Κυριακή του Πάσχα (Μ. Σάββατο πρωί και νύχτα από τις 12.00 π.μ):

Το Μεγάλο Σάββατο (ημερολογιακά) το πρωί, έχουμε τη λεγόμενη «1η Ανάσταση», δηλαδή το προανάκρουσμα της Αναστάσεως που μεταδίδουν οι ύμνοι και της προσμονής της λυτρώσεως όλης της κτίσεως από τη φθορά και τον θάνατο, τελείται η Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου και μάλιστα από πολλούς πάνω στο Κουβούκλιο του Επιταφίου.

Το Μεγάλο Σάββατο στις 12.00 (δηλαδή ουσιαστικά την Κυριακή του Πάσχα), έχουμε τη ζωηφόρο Ανάσταση του Κυρίου μας, την ήττα του θανάτου και της φθοράς και την αφή του Αγίου Φωτός στον κόσμο από το Πανάγιο Τάφο. Στη συνέχεια τελείται ο Ορθρος και η πανηγυρική Αναστάσιμη Θεία Λειτουργία, αφού εισερχόμαστε στην περίοδο του Πεντηκοσταρίου ή το Τριώδιον τον Ρόδον και είναι τραγικό οι περισσότεροι να μη παραμένουν, αλλά να φεύγουν μετά από λίγο για το πασχάλιο τραπέζι, πριν όμως παρακαθίσουν στο τραπέζι που μας παραθέτει τον ευατό του ο Κύριος, «ως μόσχος σιτευτός».

Κυριακή του Πάσχα στις 11.00 π.μ. ή το απόγευμα, τελείται ο «Εσπερινός της Αγάπης», όπου σε πολλές γλώσσες διαβάζεται το Ιερό Ευαγγέλιο και διατρανώνεται παγκοσμίως η νίκη του θανάτου και η εποχή της καινούριας Διαθήκης, της χαράς και της Αναστάσιμης ελπίδας.

Κλείνοντας, αδελφοί μου, άραγε ποιο είναι το βαθύτερο νόημα των Παθών και της Αναστάσεως για όλους εμάς τους πιστούς κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα; Οι πιστοί βιώνουμε τα πάθη και την ανάσταση του Χριστού συμμετέχοντας ενεργά σε αυτά με «συμπόρευση», «συσταύρωση» και «συνανάσταση»! Ο Χριστός με τη θέλησή του (εκουσίως), έπαθε και ανέστη για να σωθούμε όλοι εμείς! Αυτό σημαίνει ότι δεν λυπούμαστε «μοιρολατρικά» για το Πάθος του, αλλά για τις δικές μας αμαρτίες και αφού μετανοιώσουμε ειλικρινώς, μπορούμε την αντικειμενική σωτηρία που χάραξε ο Χριστός, να την κάνουμε και υποκειμενική - προσωπική σωτηρία!

http://ikivotos.gr/post/6581/h-megalh-ebdomada-mia-gnwrimia-me-tis-akoloythies-ths