Ένα σπουδαίο ιστορικό κειμήλιο απο την περίοδο της τουρκικής κατοχής της Ηπείρου, το χρυσό καριοφίλι του Αλή Πασά, το οποίο αποτελεί και έργο τέχνης, διεσώθη στο πέρασμα του χρόνου και εκτίθεται πλέον σε περίοπτη θέση, στο Μουσείο Αλή Πασά και Επαναστατικής Περιόδου στο Νησί των Ιωαννίνων, που δημιούργησε ο συλλέκτης Φώτης Ραπακούσης, ο οποίος έκανε σήμερα, την επίσημη παρουσίαση του όπλου στους δημοσιογράφους. Το όπλο είναι φιλοτεχνημένο περίτεχνα, από χρυσό και ασήμι, δείγμα της παραδοσιακής ηπειρώτικής τέχνης, με φυτική διακόσμηση, ενώ το μήκος του είναι ένα μέτρο και 56 εκατοστά. Το καριοφίλι έχει ταυτότητα. Δίπλα στον μηχανισμό πυροδότησης είναι σκαλισμένα, σε λόγια γραφή «Αλη-Παcια 1804». Ο κύριος Ραπακούσης δηλώνει υπερήφανος, γιατί κληροδοτεί την πόλη του, τα Γιάννενα, με αυτό το σπάνιο κειμήλιο, που όπως είπε, θα ήθελε στις προθήκες του, οποιοδήποτε μουσείο στον κόσμο.
Ο κ. Ραπακούσης εξηγεί ότι δεν βρήκε ο ίδιος το καριοφίλι αλλά ήταν απροσδόκητα τυχερός και αφηγείται πώς έφτασε στην κατοχή του: «Επικοινώνησε μαζί μου μια παλιά αρχοντική οικογένεια των Ιωαννίνων, η οποία είχε μεταναστεύσει από τη δεκαετία του 1930 στην Αθήνα. Μαζί τους τότε πήραν και το κειμήλιο, το οποίο είναι καταγραμμένο σε προικώο. Ο κτήτορας, που πέθανε πριν δύο χρόνια, είπε στη σύζυγό του πως ήταν επιθυμία του, το όπλο να επιστρέψει στα Ιωάννινα εφόσον ικανοποιηθεί οικονομικά. Είμαι τυχερός γιατί από την πλευρά της οικογένειας, κυριαρχούσε η επιθυμία του θανόντος και όχι το οικονομικό συμφέρον».
Οι αλβανοί βασανίζουν τον παπα Θύμιο Βλαχάβα
Ο συλλέκτης εκτιμά, πως το ξεχωριστό καριοφίλι του Αλή-Πασά, αγόρασε η οικογένεια από κάποιο παζάρι, γιατί κατά την πολιορκία των σουλτανικών στρατευμάτων το 1820 εναντίον του Βεζύρη, τα παλάτια του λεηλατήθηκαν. Όλες οι οικοσκευές, όπλα και άλλα πολύτιμα αντικείμενα, πουλήθηκαν στα παζάρια των Ιωαννίνων.
Γνωρίζουμε βέβαια ότι ο Αλή-Πασάς ήταν λάτρης των όπλων και μάλιστα επιζητούσε δώρα από τους επισκέπτες του και πολλές φορές γνωρίζουμε από τους περιηγητές που έφταναν στα Γιάννενα, ότι τους ξεναγούσε με μεγάλη περηφάνια στη συλλογή των όπλων του. Η χρονολογία, το 1804, που φέρει το καριοφίλι, παραπέμπει σε δύο ιστορικά γεγονότα.
Έτσι παρουσιάζουν οι αλβανοί τον Αλή Πασά… Στην πραγματικότητα ο ίδιος ήταν γιός φοροεισπράκτορα απο το Ικόνιο, που μετατέθηκε στην περιοχή της Αλβανίας.Άλλες πηγές υποστηρίζουν ότι γενάρχης της οικογένειάς του, ή ο πρώτος που έγινε ονομαστός από την οικογένειά του ήταν κάποιος Τούρκος ονόματι Μουσταφά ή Μούτζο Χούσσος, προπάππους του Αλή, αρχηγός ληστρικών ομάδων που δρούσε στην Ανατολία, περί τα τέλη του 17ου αιώνα που εξ αυτού και η οικογένειά του λεγόταν Μουτζοχουσσάτες[ii] η οποία και εγκαταστάθηκε στην Αλβανία, προερχόμενη από τη Μικρά Ασία, περίπου 80 χρόνια πριν τη γέννηση του Αλή Πασά. Γιος του Μουσταφά (Μουτζοχουσσάτη) ήταν ο Μουχτάρ (Μουτζοχουσσάτης) που λέγεται πως είχε λάβει μέρος στην πολιορκία της Κέρκυρας κατά τον πόλεμο με του Ενετούς το 1716. Από αυτή την ενέργεια η Υψηλή Πύλη τον αμνήστευσε για τις πρότερες ληστρικές δράσεις του, που όμως επανέλαβε αργότερα. Ο γιος του Μουχτάρ εκείνου, ο λεγόμενος Βελής, που ήταν ο πατέρας του Αλή Πασά. Ο Βελής ακολουθώντας τα χνάρια του παππού του αλλά και του πατέρα του ήταν αρχηγός συμμοριών και είχε υπό την προστασία του τα χωριά Λέκλη και Χόρμοβο της Βορείας Ηπείρου, όπου αφού σκότωσε τους αδελφούς του και τον εξάδελφό του Ισλάμπεη, είχε αναγνωρισθεί από την Πύλη πασάς δύο μικρών περιοχών λαμβάνοντας και τη θέση του Μουτασερίφη του Δελβίνου, για μικρό όμως διάστημα μέχρι το θάνατό του. Ο Αλής γεννήθηκε στο Τεπελένι ένα μικρό χωριό τότε της σημερινής Αλβανίας το 1744 (κατά νεότερες έρευνες, αντί 1740 ή 1750, ή 1752 που είχαν υποστηρίξει παλιότεροι βιογράφοι). Η μητέρα του λεγόταν Χάμκω, ήταν ελληνίδα στην καταγωγή και ελληνόγλωση – δεύτερη γυναίκα του Βελή, κόρη του Μπέη της Κόνιτσας. Μετά τον θάνατο του πατέρα του το 1753, που επηρέασε δραματικά την εφηβική του ηλικία, οι κάτοικοι των χωριών που δυνάστευε ο πατέρας του εξεγέρθηκαν, και οι Γαρδικιώτες συνέλαβαν την Χάμκω και κακοποιώντας την, την υπέβαλαν σε εξευτελιστικά βασανιστήρια, προτού την αφήσουν τελικά ελεύθερη. Σύμφωνα με συχνές εκμυστηρεύσεις του Αλή, ο πατέρας του, ο Βελής, τα μόνα περιουσιακά στοιχεία που άφησε στη γυναίκα του, Χάμκω, και στα δύο παιδιά του, τον Αλή και την αδελφή του Χαϊνίτσα, ήταν «μιά άθλια τρύπα και λίγα χωράφια. Δηλαδή πάλι τζίφος για τους κακομοίρηδες τους αλβανούς.
Ο Φώτης Ραπακούσης επισημαίνει πως η ημερομηνία ταυτίζεται με δύο ιστορικά γεγονότα εκείνης της περιόδου, που πιθανόν να έχουν σχέση με αυτό το όπλο. «Το 1804, έχουμε για πρώτη φορά στα Ιωάννινα την άφιξη της αγγλικής διπλωματικής αποστολής, δηλαδή ίδρυση Προξενείου. Υπάρχει λοιπόν ενδεχόμενο να είναι δώρο του Γεωργίου του 1ου της Αγγλίας για να αποκτήσει την εύνοια του Αλή-Πασά.
Σουλιώτες τσακίζουν αλβανούς στα βουνά του Σουλίου
Το δεύτερο ιστορικό γεγονός, την κατάλυση του ελληνικού κράτους της Σουλιώτικης Συμπολιτείας τον Δεκέμβριο του 1803.
Αρχές του επομένου έτος του 1804, ο σουλτάνος Σελίμ ο 3-ος, για να επιβραβεύσει τον δυνάστη της Ηπείρου τον ανακηρύσσει ανώτατο Βεζίρη και Ρούμελη Βαλεσή στην Ευρωπαϊκή Τουρκία, από τη Σόφια μέχρι τη Μάνη. Δεν αποκλείεται, να είναι δώρο του Σουλτάνου παράλληλα με το αξίωμα».
Το χρυσό όπλο θεωρείται ότι αποτελεί κομμάτι του θησαυρού του αιμοσταγούς τυράννου της Ηπείρου, ο οποίος έχει χαθεί καθώς παρά τις φήμες ότι βρίσκεται στα υπόγεια του κάστρου, ουδείς αποτολμά την όποια διείσδυση, καθ ότι ο ίδιος ο Αλή είχε μεριμνήσει για την παγίδευση των διόδων ενώ είχε δώσει και εντολή για ανατίναξή του, κάτι που με τέχνασμα των σουλτανικών απεφεύχθη.
http://www.paraxeno.com/29921/to-chriso-kariofili-tou-tirannou-ali-pasa-ektithete-sta-ioannina-foto/#
