Η φύση του καπιταλισμού είναι χαοτική και αυτό είναι κάτι που αποδεικνύεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα από ένα σύστημα το οποίο είναι επιρρεπές σε κρίσεις. Η παγκόσμια κρίση που πυροδοτήθηκε από τα χαμηλής εξασφάλισης στεγαστικά δάνεια δεν έχει ακόμα «τελειώσει» και στα θεμέλια της αμερικάνικης οικονομίας σιγοβράζει μια ακόμα φούσκα που είναι έτοιμη να σκάσει.
Την τελευταία δεκαετία έχει σημειωθεί μια “έκρηξη” στα φοιτητικά δάνεια στις ΗΠΑ, καθώς αυξήθηκαν από τα 260 δισεκατομμύρια δολάρια το 2004 στα 1,31 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2016.
Ως αποτέλεσμα, η συνολική αξία των φοιτητικών δανείων στην Αμερική σήμερα είναι μεγαλύτερη από το συνολικό ύψος των στεγαστικών δανείων στο αποκορύφωμα της χρηματοπιστωτικής φούσκας.
Κατά μέσο όρο, πάνω από 3.000 δανειολήπτες αθετούν την αποπληρωμή του φοιτητικού δανείου τους καθημερινά.
Σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση της Fed για τα χρέη των νοικοκυριών, το ποσοστό αθέτησης στα φοιτητικά δάνεια αγγίζει το 11,2%, περίπου δηλαδή όσο το ποσοστό των στεγαστικών δανείων το 2010.
Μάλιστα, η πρώην πρόεδρος του Ομοσπονδιακού Οργανισμού των ΗΠΑ για την Ασφάλιση των Καταθέσεων (FDIC), Sheila Bair, δήλωσε πως η κρίση χρέους των φοιτητικών δανείων μπορεί να πυροδοτήσει την επόμενη οικονομική κρίση.
Οι μαζικές αθετήσεις πληρωμών θα “χτυπήσουν” αρχικά τον προϋπολογισμό της κυβέρνησης, καθώς τα περισσότερα δάνεια έχουν έχουν κρατικές εγγυήσεις.
Ένα από τα προβλήματα που δημιουργεί τάση συσσώρευσης χρέους είναι η απομάκρυνση των πτυχιούχων από την έναρξη μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ακριβώς επειδή επιζητούν μια σταθερή και πιο «σίγουρη» δουλειά σε κάποια μεγάλη επιχείρηση ώστε να έχουν αυξημένες πιθανότητες να αποπληρώσουν το δάνειό τους.
Την περασμένη εβδομάδα ο Trump εξέδωσε την πρώτη του πολιτική απόφαση σχετικά με τα φοιτητικά δάνεια στις ΗΠΑ και το αποτέλεσμα ήταν οι οργανισμοί που μπαίνουν ως εγγυητές για τα δάνεια που δίνονται στους φοιτητές, να αποκτήσουν το δικαίωμα να χρεώσουν τους οφειλέτες έως και 16% επί του υπολοίπου του δανείου. Η απόφαση αυτή ήρθε μετά την έκθεση της Ομοσπονδίας Αμερικάνων Καταναλωτών, σύμφωνα με την οποία 1,1 εκατ. οφειλέτες σταμάτησαν να πληρώνουν το φοιτητικό δάνειό τους το 2016.
Μερικά στοιχεία που αποτυπώνουν την κατάσταση:
- Το συνολικό υπόλοιπο του φοιτητικού χρέους στις ΗΠΑ άγγιξε τα $1,3 τρισ, το 2016 και το μεγαλύτερο μέρος του χρέους ανήκει στην κυβέρνηση.
- Περίπου 40 εκατομμύρια Αμερικάνοι έχουν φοιτητικά δάνεια και περίπου το 70% των πτυχιούχων αποφοιτούν με χρέος.
- Οι απόφοιτοι του 2015 έχουν - κατά μέσο όρο - χρέος ύψους $35.051, σύμφωνα με τον Οργανισμό Οικονομικής Στήριξης, Φοιτητικών Δανείων και Υποτροφιών, Edvisors και πρόκειται για το υψηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί ποτέ.
-Ένας στους τέσσερις δανειολήπτες είτε έχει καθυστερήσει είτε δεν πληρώνει το φοιτητικό του δάνειο, σύμφωνα με το Γραφείο Οικονομικής Προστασίας των Καταναλωτών.
Η εκκωφαντική σιωπή του Trump
Στην προεκλογική εκστρατεία του ο Donald Trump επέκρινε την αισχροκέρδεια της ομοσπονδιακής κυβέρνησης σχετικά με το πρόγραμμα φοιτητικών δανείων. Σε μια συνέντευξη σταμερικάνικη ιστοσελίδα The Hill ανέφερε πως “η παιδεία είναι ίσως από τα λίγα πράγματα που η κυβέρνηση δε χρειάζεται να βγάζει κέρδος. Είναι φοβερό το πόσο κερδοφόροι είναι οι οργανισμοί που δίνουν φοιτητικά δάνεια”. Στην εναρκτήρια ομιλία του, ωστόσο, ο πρόεδρος επέκρινε το γεγονός ότι τα πανεπιστήμια έχουν “πήξει στο χρήμα”.
Σύμφωνα με την έκθεση του Γραφείου Οικονομικής Προστασίας των Καταναλωτών, τα δάνεια που έχουν λάβει όσοι είναι 60 και άνω ετών έχουν τετραπλασιαστεί την τελευταία δεκαετία. Το 2015, “οι δανειολήπτες μεγαλύτερης ηλικίας κατείχαν περίπου 66,7 δισ. δολάρια φοιτητικών δανείων”.
Με βάση τα στοιχεία δεν υπάρχει μεγάλο περιθώριο αισιοδοξίας, καθώς στην περίπτωση αυτής της κρίσης, δεν μπορεί κανείς να πει πως τα σημάδια δεν είναι ξεκάθαρα. Η χειρότερη πλευρά της φούσκας με τα φοιτητικά δάνεια, ωστόσο, είναι πως λόγω της απουσίας προστασίας από την πτώχευση, της απουσίας περιορισμών και προστασίας των καταναλωτών, η αμερικάνικη κυβέρνηση επί της ουσίας βγάζει κέρδος από τα ανεξόφλητα δάνεια.
Επιμέλεια: Δανάη Μαραγκουδάκη
http://www.liberal.gr/arthro/125580/diethni-themata/2017/foititika-daneia-i-orologiaki-bomba-sta-themelia-tis-amerikanikis-oikonomias.html
