Οταν, τον Ιούλη του 1991, ο Αντε Μάρκοβιτς, τοτινός ομοσπονδιακός πρωθυπουργός της Σοσιαλιστικής Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας, δήλωνε πως«καθόμαστε πάνω σε μια βόμβα που μπορεί να μας τινάξει όλους στον αέρα», είναι αμφίβολο αν συνειδητοποιούσε πόσο προφητικά θα αποδεικνύονταν τα λόγια του. Εννέα χρόνια μετά - και 20 χρόνια μετά το θάνατο του θεμελιωτή της, Γιόζιπ Μπροζ Τίτο - από αυτή τη χώρα δεν υπάρχει πια παρά μόνο το φάντασμά της και θαλερές αναμνήσεις. Μεσολάβησαν οι αδελφοκτόνοι πόλεμοι μετά τις απανωτές αποφάσεις απόσχισης της Σλοβενίας και της Κροατίας εκείνο το μήνα, η αναίμακτη απόσχιση της ΠΓΔΜ αργότερα, η καταστροφή και η μετατροπή σε διεθνές προτεκτοράτο της Βοσνίας, ο σχεδόν πλήρης κατακερματισμός της ομοσπονδίας, ο περυσινός ...«ανθρωπιστικός» πόλεμος του ΝΑΤΟ για το Κοσσυφοπέδιο και, εφέτος, οι εξελίξεις στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας, με την αποκατάσταση ενός καθεστώτος, που οι «μεγάλες δυνάμεις» θεωρούν βολικό, ώσπου ν' αλλάξουν γνώμη. Μεσολάβησαν τόσα τραγικά γεγονότα, τόσα πολλά πρόσωπα, τόσες απίστευτες ιστορίες, τόσες ανίερες γεωπολιτικές επιδιώξεις, τόσο αίμα...
Ανατρέχοντας, πάντως, κάποιος σ' όλη την πορεία της διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας, θα βρει μια «σταθερά» που ήταν πάντα εκεί, ακόμη και πριν τα Βαλκάνια τυλιχτούν στις φλόγες. Αυτή η «σταθερά» είναι ο καταλυτικός ρόλος του ιμπεριαλισμού στη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας: Του ιμπεριαλισμού ως μιας διαδικασίας του μονοπωλιακού καπιταλισμού, όπως τον όρισε με δύο λέξεις ο Λένιν στο γνωστό κείμενό του Ιμπεριαλισμός, Ανώτατο Στάδιο του Καπιταλισμού(Πέτρογκραντ, πρώτη κυκλοφορία υπό μορφή φυλλαδίου, 1916 - εκδ. Parus, 1917). Τα δεδομένα που μπορούν να ιχνευθούν, όσο αποσπασματικά και παραμορφωμένα από τα φίλτρα του διεθνούς Τύπου κι αν είναι, μαρτυρούν ότι για τις καπιταλιστικές χώρες η καταστροφή της Γιουγκοσλαβίας ήταν το ιδανικό «άνοιγμα της αγοράς της», που «απλώς» (!!!) συντελέστηκε διαμέσου της αιματοχυσίας...
Καταστροφή & παλινόρθωση.
Μετά το θάνατο του Τίτο, το 1980, εξέλιπαν τόσο οι «προσωπικότητες» που θα οδηγούσαν τη χώρα μπροστά, όσο και μια σαφής κατεύθυνση για το πώς έπρεπε να κινηθεί η Ομοσπονδία. Η κυκλική εναλλαγή στην προεδρία της των εκπροσώπων των συντακτικών εθνοτήτων της οδήγησε σε «κενό εξουσίας», που έσπευσε να καλύψει ένα σταδιακά εντεινόμενο εθνικιστικό αίσθημα. Η θέση της Ομοσπονδίας, «ανάμεσα» στο δυτικό μπλοκ και αυτό των σοσιαλιστικών χωρών, οδήγησε τη Δύση, που εμφανιζόταν «φιλική» προς αυτήν, να της χορηγεί «φτηνά δάνεια» από χρηματοοικονομικά ιδρύματα, που κατά τη δεκαετία του 1980 την οδήγησαν, αναπόφευκτα, σε οικονομική κρίση: Το εξωτερικό χρέος της αυξήθηκε 400% και τα βασικά αγαθά άρχισαν να ανατιμώνται κατά 60% σε μηνιαία βάση.
Η κρίση οδήγησε, σε συνδυασμό με το κενό στην κεντρική εξουσία, σε προστριβές ανάμεσα στις συντακτικές Δημοκρατίες της Ομοσπονδίας για την κατανομή των πόρων. Το εθνικιστικό αίσθημα βρήκε ευήκοα ώτα σε περιοχές όπου δημιουργούνταν αντιθέσεις. Ο συνδυασμός ήταν εκρηκτικός. Ωστόσο η ύπαρξη των σοσιαλιστικών χωρών δεν επέτρεπε να μετατραπούν τα κρισιακά φαινόμενα σε ανοιχτή σύγκρουση. Ακόμη, η αιματηρή διάλυση της Γιουγκοσλαβίας δεν υπήρχε ούτε στη νοσηρότερη φαντασία.
Στο μεταξύ, οι δυνάμεις του ιμπεριαλισμού φρόντιζαν να καλλιεργούν τις αντιθέσεις - με ομολογημένο στόχο, εκείνη την περίοδο, τη «διείσδυση» - πίεση στο αντίπαλο μπλοκ. Χαρακτηριστική έκφανση της οικονομικής βίας που άσκησαν πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας οι Ηνωμένες Πολιτείες, από κοινού με τους σημαντικότερους διεθνείς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς (ΔΝΤ, Παγκόσμια Τράπεζα κλπ.), σε βάρος όχι μόνον αυτής, αλλά όλων των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης, ήταν ο περιορισμός των εξαγωγών προς τη Δύση και ειδικά προς αυτές - η πρακτική που ο Τζέιμς Μπόβαρντ, συγγραφέας του βιβλίου The FairTradeFraud (St. Martin's Press, 1991) αποκάλεσε χωρίς περιστροφές «σιδηρούν παραπέτασμα των ΗΠΑ», αντιστρέφοντας τον γνωστό αφορισμό της «Μάγκι» Θάτσερ. Ειδικά σε ό,τι αφορά τη Γιουγκοσλαβία, η επιβολή ποσοστώσεων και περιορισμών εφαρμόστηκε στις εξαγωγές χάλυβα, αν και αποτελούσαν μόλις το 0,02% της ποσότητας που εισήγαγαν οι ΗΠΑ, κατά την αρμόδια Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου ( U.S. International TradeComission, «Monthly Report on the Status of the Steel Industry», #2102, Αύγουστος 1998).
Η πολιτική αυτή, που εφαρμοζόταν χωρίς εξαίρεση για την Ανατολική Ευρώπη, είχε, όπως κυνικά έλεγαν και λένε ακόμη οι Αμερικανοί και οι σύμμαχοί τους, σκοπό «το άνοιγμα των αγορών» στις χώρες της, συμπιέζοντας τις εξαγωγές των επιχειρήσεων που ανήκαν στο δημόσιο τομέα. Για το «άνοιγμα των αγορών», οι ΗΠΑ, αν μη τι άλλο, «βοήθησαν γενναιόδωρα», όπως το έθεσε σε κάθε ευκαιρία που του δόθηκε ο πρώην Πρόεδρός τους, Τζορτζ Μπους.
Οι νόμοι anti-dumping, μαζί με ένα σωρό ακόμη οικονομίστικα και γραφειοκρατικά τρικ, προκειμένου να μανιπουλάρονται οι εξαγωγές από τις ανατολικοευρωπαϊκές χώρες, χρησιμοποιήθηκαν κατά κόρον. Ο Μπόβαρντ παρατηρεί ότι, στην ουσία, το πανηγύρι αυτό επέβαλε στις κυβερνήσεις των χωρών - θυμάτων της οικονομικής βίας να «διαχειρίζονται την ανεργία», που δημιουργούνταν, κατά πόλη ή και βιομηχανία, βυθιζόμενες σε οικονομικό τέλμα στην πορεία.
Η, σε μεγάλο βαθμό έξωθεν επιβληθείσα, κρίση έστελνε λαϊκά στρώματα στις ανοιχτές αγκαλιές των επανασυσταθέντων εθνικιστικών κινημάτων. Από το 1983 ο Αλία Ιζετμπέγκοβιτς άρχισε να δημιουργεί το μουσουλμανικό εθνικιστικό αίσθημα. Στην Κροατία ο Φράνιο Τούτζμαν έχτιζε το δικό του μύθο. Οι Σλοβένοι ονειρεύονταν την ένταξή τους στην Ευρώπη ως αυτόνομου κράτους. Μεταξύ των Αλβανών του Κοσσυφοπεδίου και των Ούγγρων της Βοϊβοδίνας, οι αλυτρωτικές προθέσεις κέρδιζαν έδαφος. Στη Σερβία και το Μαυροβούνιο, ο εθνικισμός επανήλθε ταυτόχρονα με τον εθνικισμό των άλλων. Ηταν «εξηγήσιμο». Ενας Αμερικανός οικονομολόγος, ο Στιβ Χέλιγκερ, στη διάρκεια των περυσινών βομβαρδισμών της Γιουγκοσλαβίας, σε μια συνέντευξή του (VillageVoice, 30 Ιουνίου / 6 Ιουλίου 1999) διατύπωσε στεγνά την άποψή του για τους λόγους της επέμβασης των ΗΠΑ, μέσω του ΝΑΤΟ, στη Βαλκανική: Βασικά, είπε, επρόκειτο για την «ευκαιρία να επιβάλουν την οικονομική τους σφραγίδα στην περιοχή», επανακαθορίζοντας οικονομικές ισορροπίες, επιβάλλοντας ιδιωτικοποιήσεις και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις κ.ο.κ. Προεξοφλούσε ότι οι εντάσεις θα συνεχιστούν, περίπου στο εξής μοντέλο: «Οι πολιτικές που θα επιβάλουν το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα», έλεγε, «θα απαιτήσουν περισσότερη "εξισορρόπηση", θα σημάνουν φιλελευθεροποίηση του εμπορίου, η οποία εξαλείφει τους μικρούς και τους μεσαίους παραγωγούς, φιλελευθεροποίηση του νομικού πλαισίου για τις ξένες επενδύσεις, που θα επιτρέψει στις πολυεθνικές να εξαγοράσουν μικρότερες επιχειρήσεις, και αναδιαμόρφωση του πλαισίου των εργασιακών σχέσεων, δηλαδή, με άλλα λόγια, την καταστροφή των συνδικάτων». Αμήν...
1991 - 1995: Χρόνια απανωτών επεμβάσεων.
Η προσπάθεια «μεταρρύθμισης» της Γιουγκοσλαβίας στη λογική της «οικονομίας της αγοράς» (προτάσεις Μάρκοβιτς - Γκλιγκόροφ, τέλη δεκαετίας 1980, «πλατφόρμα» Ιζετμπέγκοβιτς - Γκλιγκόροφ, 1991), απέτυχε: Το εθνικό ζήτημα είχε υπερισχύσει των «συμβιβαστικών προσπαθειών», ήδη, το 1990. Στις αρχές του 1991, οι Σλοβένοι ζητούσαν διαμελισμό. Και το καλοκαίρι, Σλοβένοι και Κροάτες μιλούσαν καθαρά για απόσχιση, με τη Σερβία να προειδοποιεί, στην περίπτωση αυτή, για πόλεμο. Η ΕΕ (κυρίως Γερμανία και Γαλλία), οι ΗΠΑ και η ΕΣΣΔ καλούσαν για «διαπραγματεύσεις». Δεν έμοιαζαν να υπολογίζουν στο ενδεχόμενο σύρραξης. Ο πόλεμος, όμως, εξώθησε άπαντες να αλλάξουν άρδην στάση. Τότε άρχισε ένας ανοικονόμητος κυκεώνας διπλωματικών διαβουλεύσεων, που περισσότερο έριξε λάδι στη φωτιά, παρά έκανε οτιδήποτε στην κατεύθυνση της «συναινετικής λύσης», για την οποία μιλούσαν οι δυτικές ηγεσίες. Ειδικά, η γερμανική εξωτερική πολιτική έμοιαζε εξ ορισμού διπρόσωπη, με τον Χανς Ντίτριχ Γκένσερ να αρνείται μια «πολιτική αναγνωρίσεων», κι, από την άλλη, τον καγκελάριο Χέλμουτ Κολ να την προωθεί συζητώντας με την κροατική πλευρά (Φράνιο Τούτζμαν). Αξιοσημείωτα, πληροφορίες θέλουν τη Δυτικογερμανική Υπηρεσία Πληροφοριών (BND) να «παίζει» το κροατικό «χαρτί» ήδη από το μέσον της δεκαετίας του 1980.
Οπως κι αν έχει το πράγμα, η Γερμανία «οδήγησε» τη διαδικασία αναγνωρίσεων, την επιβολή κυρώσεων κατά των Σέρβων, εκβίασε τις γνωμοδοτήσεις της επιτροπής Μπατεντέρ για τη μετατροπή των συνόρων της ομοσπονδίας σε διεθνή, κ.ο.κ. Ο ΟΗΕ, και ο τοτινός Γραμματέας του, περουβιανός Χαβιέ Περέζ ντε Κουεγιάρ, κατέστησαν κομπάρσοι. Οι Γάλλοι υποχώρησαν, το Δεκέμβρη του '91, άτακτα από το ρόλο «εγγυητή της ενότητας της Γιουγκοσλαβίας», που ήθελαν να προβάλουν ότι παίζουν και η υπόθεση είχε τελειώσει...
Για τον καθοριστικό ρόλο που έπαιξε η χαρακτηριζόμενη από διάφορους καλοθελητές «καλοπροαίρετη, αλλά αναποτελεσματική» (!!!) Ευρωπαϊκή Ενωση, με προεξάρχουσα τη Γερμανία, στη γιουγκοσλαβική τραγωδία, έχουν χυθεί ποταμοί μελάνης. Ασφαλώς, ο ρόλος της γερμανικής ηγεσίας σε εκείνη την περίοδο, όταν προσέβλεπε (μετά την ενοποίησή της και την υπό εξέλιξη ανατροπή στις σοσιαλιστικές χώρες) στην ανάδειξή της ως δυνητικού «γεωπολιτικού παίκτη», υπήρξε καταλυτικός στις εξελίξεις, ειδικά στην περίπτωση της Κροατίας. Στο χρήσιμο βιβλίο Η Γερμανική Πολιτική στον γιουγκοσλαβικό χώρο (1991-1995), που φέρει ωστόσο τον αποπροσανατολιστικό υπότιτλο Χρόνια Καλών Προθέσεων (Αθήνα, εκδ. Πόλις, 1996), ο δημοσιογράφος Τάσος Τέλλογλου, την περίοδο εκείνη ανταποκριτής ελληνικών ΜΜΕ στη Γερμανία, λέει ότι η γερμανική πολιτική των αναγνωρίσεων Σλοβενίας και Κροατίας (η τελευταία οδήγησε στην πρώτη φάση του εμφυλίου, που συνολικά είχε περί το 1,7 εκατ. νεκρούς...) οφειλόταν στην «ελπίδα» ότι οι αναγνωρίσεις θα μετέτρεπαν «τον εμφύλιο πόλεμο σε μια σύγκρουση υποκειμένων του διεθνούς δικαίου», ενώ προσπαθεί να καταρρίψει το επιχείρημα ότι η απόφαση (των αναγνωρίσεων) «ελήφθη για την εξυπηρέτηση "γερμανικών συμφερόντων" στην Κροατία, γιατί τέτοια δεν υπήρχαν. Ούτε καν για τη διεύρυνση της γερμανικής επιρροής στο χώρο της πρώην Γιουγκοσλαβίας (...)» (σελ. 50).
Η εκτίμησή του, ωστόσο, μοιάζει να αναιρείται από τα πράγματα. Αν και δεν υπάρχουν στοιχεία για την περίοδο από το 1991 ως το 1995, την οποία κάλυψε, η γερμανική βιομηχανία ενεπλάκη πολύ σοβαρά στο γιουγκοσλαβικό χώρο τα τελευταία χρόνια. Πέρυσι, ο Ματίας Κλάινερτ, κορυφαίο στέλεχος της DaimlerChrysler, ανέλυε περιχαρής στην StuttgarterZeitung πόσο καλά πήγαν οι πωλήσεις της εταιρίας του στην Κροατία για την 3ετία: «Το 1997 είχαμε παραγγελίες από την Κροατία ύψους 500 εκατ. μάρκων (...) Η Adtranz συζητά για την παραγγελία έξι (αεροσκαφών) Airbus Α319. Η Adtranz συζητά επίσης με το κροατικό υπουργείο Μεταφορών για τον εκσυγχρονισμό των σιδηροδρόμων. Το Μάρτη (σ.σ. του 1999) ανέλαβε την κατασκευή 17 ειδικών τρένων. (...) Το 1998 η κροατική κυβέρνηση αγόρασε οχήματα Mercedes Benz (...) και μέρη στρατιωτικών οχημάτων Unimog, που θα συναρμολογηθούν τοπικά από συνεργάτη μας. Και η Debis (θυγατρική μας) έχει συμβόλαια στην Κροατία». Η εκτίμηση του CIAWorldFactbook2000 είναι ότι η Γερμανία είναι πρώτη ποσοστιαία στις εισαγωγές που κάνει η Κροατία, με ποσοστό 20%, από ένα ποσόν που το 1998 καταγραφόταν σε ύψος 8,4 δισ. δολαρίων. Οχι κι άσχημα - για αρχή.
Οπερ έδει δείξαι...
Βοσνία: Η ώρα των ΗΠΑ.
Αν σε επίπεδο γεωπολιτικής επιρροής η Γερμανία δεν τα κατάφερε εξ ίσου «καλά» - άλλωστε, ούτε καμία άλλη χώρα της ΕΕ δεν μπόρεσε να δρέψει τέτοιες «δάφνες» - είναι πιθανώς επειδή (και) στη γιουγκοσλαβική κρίση οι Ευρωπαίοι είτε δεν «κατάφεραν» να ασκήσουν κοινή πολιτική, αφού οι επιδιώξεις τους διέφεραν, είτε λόγω παρέμβασης, στην πορεία, των ΗΠΑ, που ανέκρουσαν πρύμνα από τη θέση ότι το Γιουγκοσλαβικό ήταν «ευρωπαϊκό» θέμα κι ενεπλάκησαν. Παρεμπιπτόντως, τον καιρό της γιουγκοσλαβικής κρίσης κέρδιζε έδαφος στην αμερικανική διπλωματική σκέψη η λογική του Zbigniew Brzezenski, ο οποίος στο βιβλίο του Η Μεγάλη Σκακιέρα (ΗΠΑ 1997, Αθήνα 1998) «μετριοπαθώς» έθετε στους συναδέλφους του τις εξής «τρεις μεγάλες επιταγές της αυτοκρατορικής γεωστρατηγικής» (!!!): Πρώτον, «να εμποδίσει τη συνεργασία των υποτελών και να διατηρήσει την κατάσταση εξάρτησής τους σε θέματα ασφαλείας», δεύτερον, «να παραμείνουν οι φόρου υποτελείς υποχωρητικοί και προστατευμένοι», και τρίτον, «να εμποδίσει τους βαρβάρους να ενωθούν μεταξύ τους».
Η μεγαλομανία του παλιού συμβούλου σε θέματα εξωτερικής πολιτικής του Προέδρου Νίξον φαίνεται ότι διέκρινε και τη νεοδιορισθείσα, το 1993, πρέσβειρα των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Εθνη, Μαντλίν Ολμπράιτ, η οποία, όπως παρατηρεί ο τοτινός Γραμματέας του Οργανισμού, Αιγύπτιος Μπούτρος Μπούτρος Γκάλι, μίλαγε με αποφθέγματα και φαινόταν να θεωρεί δεδομένο πως όλοι θα συμφωνούσαν σε κάθε θέση της κυβέρνησής της, «χωρίς να καταβάλλει καμία προσπάθεια να τους πείσει». Στο βιβλίο του Unvanquished:AU.N. -U.S.Saga(Νέα Υόρκη, Random House, 1999), ο Γκάλι αποδίδει σοβαρές ευθύνες στην αμερικανική ηγεσία για την παράταση του πολέμου στη Βοσνία. «Ως προεδρικός υποψήφιος», γράφει, «ο Κλίντον είχε καλέσει για πολυμερή δράση στη Βοσνία και ανέλαβε την εξουσία, δηλώνοντας ότι η Βοσνία ήταν η πιο επείγουσα διεθνής κρίση για την Αμερική». Αλλά το σχέδιο των Σάιρους Βανς και Ντέιβιντ Οουεν απορρίφθηκε, λέει ο Γκάλι, αν και ολόκληρη η ομάδα του Κλίντον για την εξωτερική πολιτική είχε υπηρετήσει υπό τον Βανς, όταν αυτός ήταν υπουργός Εξωτερικών. Ομως απέρριψαν το σχέδιο, επειδή «θεωρούσαν πως ήταν ευνοϊκό για τους Σέρβους. Εκαναν λάθος». Στο σχέδιο Βανς - Οουεν αντιπρότειναν ένα «αμερικανικό», το οποίο απλώς αφαιρούσε την υποχρέωση των ΗΠΑ να στείλουν 15.000 στρατιώτες στη Βοσνία. Μετά ο Κρίστοφερ ανέφερε ότι στήριζε το σχέδιο και θα «έχτιζε» πάνω του: Εννοούσε ότι ήθελε να αφαιρέσει 6% από το 49% του εδάφους που δόθηκε στους Βοσνιοσέρβους. Στο μεταξύ, οι ΗΠΑ καλούσαν για άρση του εμπάργκο όπλων στη Βοσνία, εγγυούμενες τη ...συνέχιση της αιματοχυσίας. Κατά τον Γκάλι, ο λόγος ήταν πως «ο Κλίντον δεν ήθελε να εκτεθεί στο εσωτερικό του πολιτικό σκηνικό».
Μπορούσε να περιμένει δυόμισι χρόνια. Και περίμενε. Ο ΟΗΕ γελοιοποιήθηκε, ενώ ο Γκάλι δεχόταν πυρά, τόσο από τους υποστηρικτές της επέμβασης (γιατί «δεν έκανε αρκετά»), όσο και από τους πολέμιούς της («γιατί ζητούσε την επέμβαση των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ»). Σημαντική «παράπλευρη απώλεια» του γιουγκοσλαβικού πολέμου ήταν, ακριβώς, η αξιοπιστία του Οργανισμού... Ο πόλεμος συνεχιζόταν, τα σχέδια «ειρήνευσης» - διάβαζε: καντονοποίησης, δηλαδή κατάτμησης - διαδέχονταν το ένα το άλλο (σχέδιο Κουτιγιέρου, σχέδιο Βανς - Οουεν, σχέδιο Οουεν - Στόλτενμπεργκ, σχέδιο της Ομάδας Επαφής), οι ιστορίες του θανάτου και της καταστροφής αυξάνονταν...
Στο μεταξύ, οι διαδικασίες που υπηρετούσαν τις επιδιώξεις του ιμπεριαλισμού συνεχίζονταν. Χαρακτηριστικότερο όλων των παραδειγμάτων, η γεωργία: Οπως ανέφερε σε μια προ διετίας ανάλυσή της η Παγκόσμια Τράπεζα ( World Bank, BOSNIA AND HERZEGOVINA - RURAL POLICY MATRIX, 28 Απρίλη 1998), το 95% της γης μετά τον πόλεμο στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη είχε αποκολεκτιβοποιηθεί. Ιδωμένη υπό το πρίσμα του «μακροοικονομικού πλαισίου», παρατηρούσε σ' αυτήν την αναφορά της η Παγκόσμια Τράπεζα, η φιλελευθεροποίηση της γεωργίας ήταν, αναμφισβήτητα, «συνέπεια» του πολέμου, ωστόσο, δοθείσης της ευκαιρίας, υπογράμμιζε την ανάγκη να μην υπάρξει «κρατική παρέμβαση» στον τομέα.
Η Συνθήκη του Ντέιτον, το Νοέμβρη του 1995, αφού το ΝΑΤΟ είχε ασκηθεί στις αεροπορικές επιδρομές για πρώτη φορά στη Γιουγκοσλαβία, και η μονογραφή της στο Παρίσι το Δεκέμβρη της ίδιας χρονιάς, υποτίθεται ότι θα έφερνε την «ειρήνη». Με τη σιδηρά προστασία Αμερικανών στρατιωτών. Μαζί μ' αυτήν, ο Κεμάλ Ντερβίς, διευθυντής του προγράμματος της Παγκόσμιας Τράπεζας, ανακοίνωνε «ευρύτατες ιδιωτικοποιήσεις». Το 1998, ο αναλυτής Γκάρι Ντέμπσι ( CATOIntitute, «Rebuilding Socialism in Bosnia», σχόλιο, 6 Φεβρουαρίου 1998) παρουσίαζε την εικόνα του πώς πήγε το σχέδιο των ιδιωτικοποιήσεων. «Η χώρα βρίσκεται σε οικονομικό κώμα», σχολίαζε: Η αύξηση 35% του ΑΕΠ το 1997 οφειλόταν αποκλειστικά στην ξένη βοήθεια. Το 50% στο κροατομουσουλμανικό κομμάτι της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης δεν είχε απασχόληση. Στο σερβικό κομμάτι της χώρας το ποσοστό ανεργίας ήταν 70%. Οι αρχές ακόμα ψάχνουν να βρουν ποιος αγόρασε το εργοστάσιο παραγωγής αλουμινίου του Μόσταρ, ένα από τα μεγαλύτερα της χώρας πριν τον πόλεμο, που σήμερα κανείς δεν ξέρει σε ποιον μαφιόζο ανήκει.
Δεν υπάρχει ωστόσο λόγος ...σοβαρής ανησυχίας: Η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει εγκρίνει την παραμονή των στρατευμάτων της χωρίς χρονικό προσδιορισμό. Η κατοχή θα διαρκέσει όσο χρειαστεί. Ακόμη και για πάντα.
ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΒΕΡΟΛΙΝΟΥ.
Ενοχοι κηρύχτηκαν οι πολιτικοί ηγέτες του ΝΑΤΟ για τον πόλεμο κατά της Γιουγκοσλαβίας.
Πηγή: Ριζοσπάστης, 11/6/2000.
Μετά από διήμερη, ακροαματική διαδικασία (2-3 Ιούνη) το «Διεθνές Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τον πόλεμο του ΝΑΤΟ κατά της Γιουγκοσλαβίας» στο Βερολίνο, κήρυξε ενόχους τους πολιτικούς και στρατιωτικούς ηγέτες των 19 κρατών - μελών του ΝΑΤΟ ότι: δόλια, μετά από αρκετή προετοιμασία, χωρίς να υπάρχουν ανθρωπιστικοί λόγοι, χωρίς εντολή του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, παραβιάζοντας τις καταστατικές αρχές του ΟΗΕ και του Διεθνούς Δικαίου, τις συνταγματικές αρχές διαφόρων κρατών, τις ίδιες τις ιδρυτικές αρχές του ΝΑΤΟ διεξήγαγαν καταστροφικό πόλεμο εναντίον ενός κράτους - μέλους του ΟΗΕ με απρόβλεπτες συνέπειες για την τύχη του γιουγκοσλαβικού και άλλων λαών της περιοχής. Ο πόλεμος κατά της Γιουγκοσλαβίας απέδειξε ότι αποτελεί ένα προηγούμενο για την επιβολή του νέου στρατηγικού στόχου του ΝΑΤΟ, επέμβασης και πολέμου σε διεθνή κλίμακα στον 21ο αιώνα.
Η απόφαση του δικαστηρίου, όπως και αυτή του παρόμοιου δικαστηρίου στις 10 Ιούνη στη Νέα Υόρκη, θα υποβληθεί στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για να κληθούν οι ένοχοι να δικαστούν για διάπραξη εγκλημάτων πολέμου.
Η δίκη έγινε στην ευαγγελική «Εκκλησία του Αγίου Σταυρού» της συνοικίας Κρόιτσμπεργκ του Βερολίνου και ο ευρύτατος χώρος της ήταν ως την τελευταία γωνία κατειλημμένος από Βερολινέζους, άλλους Γερμανούς και ξένους αγωνιστές και φίλους της ειρήνης που επανειλημμένα εκδήλωσαν οργή και αγανάκτηση για τα ΝΑΤΟικά εγκλήματα στη Γιουγκοσλαβία.
Φορείς της δίκης υπήρξαν πάνω από σαράντα οργανώσεις ειρήνης, ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εκκλησιών και διάφορων επαγγελματικών οργανώσεων από 15 χώρες της Ευρώπης και των ΗΠΑ. Από τις ίδιες χώρες νομομαθείς, επιστήμονες και άλλοι αντιπρόσωποι αποτέλεσαν ένα είδος ενόρκων, που στο διήμερο της ακροαματικής διαδικασίας άκουσαν την ανάγνωση του κατηγορητηρίου (καταθέσεις), από αυτόπτες μάρτυρες και εμπειρογνώμονες - γνωστούς διεθνολόγους, συνταγματολόγους και άλλους νομικούς - και έθεσαν σειρά από ερωτήσεις για να σχηματίσουν πλήρη και αντικειμενική εικόνα της κατάστασης στη διάρκεια της προετοιμασίας και διεξαγωγής του πολέμου και μετά τον πόλεμο.
Το δικαστήριο είχε αποστείλει το κατηγορητήριο σε όλους τους κατηγορούμενους πολιτικούς και στρατιωτικούς του ΝΑΤΟ και τους είχε καλέσει οι ίδιοι ή με αντιπροσώπους να παραστούν στη δίκη. Κανείς δεν αντέδρασε και τις ίδιες ώρες στο Βερολίνο - ίσως σκόπιμα - διεξήχθη η συνάντηση για τη λεγόμενη «μοντέρνα διακυβέρνηση στον 21ο αιώνα» με επικεφαλής τον Κλίντον.
Το δικαστήριο είχε διορίσει δύο δικηγόρους υπεράσπισης, τη Ρωσίδα επαγγελματία δικηγορίνα Βαλεντίνα Στράους και έναν γνωστό Γερμανό συνάδελφό της. Αλλά και αυτοί μεταβλήθηκαν ουσιαστικά σε δικηγόρους κατηγορίας. Γιατί αναγκάστηκαν να παραδεχτούν την εγκληματικότητα του ΝΑΤΟικού πολέμου και οι αμφισβητήσεις τους περιστράφηκαν στο γεγονός ότι το κατηγορητήριο είχε ελλείψεις. Οτι π.χ. αυτό δε συμπεριέλαβε και τους βουλευτές των 19 κρατών του ΝΑΤΟ ή τα ΜΜΕ που προετοίμασαν ψυχολογικά την κοινή γνώμη κατά της Γιουγκοσλαβίας ή επίσης τις χώρες που έθεσαν τα εδάφη τους στη διάθεση της πολεμικής μηχανής του ΝΑΤΟ.
Την προεδρική έδρα του δικαστηρίου είχε καταλάβει ο γνωστός διεθνολόγος Νόρμαν Πεχ (Αμβούργο) και την εισαγγελική τρεις νομικοί - Ούλριχ Ντοστ (Βερολίνο), Πιερ Καλντόρ (Παρίσι) και ο καθηγητής, ακαδημαϊκός και βουλευτής Βέλκο Βαλκάνεφ (Σόφια). Επικεφαλής του τμήματος «ακρόασης» (Χάριγκ) του δικαστηρίου, αποτελούσαν ο νομικός καθηγητής Βόλφγκανγκ Ρίχτερ και η Λάουρα Βίμερσπεργκ.
Σαν παράδειγμα για τους ειδικούς και πραγματογνώμονες που κατέθεσαν αναφέρω τον καθηγητή διεθνολόγο Εριχ Μπούχολτς (Βερολίνο), τον πολιτειολόγο Τομπίας Πφλέγκερ (Τίμπινγκεν), τον γνωστό δημοσιογράφο Εκαρτ Σπάο (Ανόβερο), τον απόστρατο γερμανό αντιναύαρχο Ελμαρ Σμέλινγκ, τον πρώην πρεσβευτή της ΓΛΔ στο Βελιγράδι Ραλφ Χάρτμαν.
Από τη ρωσική Δούμα προσήλθε σαν επίσημος απεσταλμένος της ο Γενάντι Ιβάνοβιτς Ράικοφ που κατέθεσε έκθεση της διακομματικής επιτροπής της ρωσικής Βουλής με τον τίτλο «Επίθεση κατά της Γιουγκοσλαβίας» ένα κατηγορητήριο των Ρώσων βουλευτών κατά του ΝΑΤΟ.
Οι λυγμοί των γιουγκοσλάβων μαρτύρων
Αποκορύφωμα της ακρόασης μαρτύρων υπήρξε η κατάθεση πέντε αυτοπτών Γιουγκοσλάβων - δύο γυναικών και τριών ανδρών που έχασαν μέλη των οικογενειών τους κατά τους βάρβαρους βομβαρδισμούς και οι δύο γυναίκες σε πολλά σημεία αναγκάστηκαν να σταματήσουν την κατάθεση, γιατί πνίγονταν από τους λυγμούς. (Το ακροατήριο εκδήλωσε την αλληλεγγύη και συμπάθειά του, κραυγάζοντας «αίσχος» στο ΝΑΤΟ).
Ο καθηγητής δρ. Μιόντρα Ζέτσεβιτς (Βελιγράδι) δήλωσε ότι οι βομβαρδισμοί στοίχισαν 2.000 νεκρούς από τον αστικό πληθυσμό, από τους οποίους το 30% παιδιά. Δέκα χιλιάδες υπήρξαν οι τραυματίες, από τους οποίους το 40% παιδιά. Τριακόσιες χιλιάδες είναι τα ψυχικά τραυματισμένα παιδιά. Από τις καταστροφές της βιομηχανίας 2,5 εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν μερικά τις θέσεις εργασίας και 600.000 είναι τελείως άνεργοι. Διακόσιες χιλιάδες είναι οι Σέρβοι πρόσφυγες από το Κόσσοβο. Το οικονομικό εμπάργκο κατά της Γιουγκοσλαβίας - είπε - μπορεί να καταλήξει τον ερχόμενο χειμώνα σε γενοκτονία και απαίτησε την άρση του.
Το κείμενο της απόφασης
Το κείμενο της καταδικαστικής απόφασης, που ψηφίστηκε ομόφωνα από τα μέλη του δικαστηρίου και έγινε δεκτό με ζωηρότατα χειροκροτήματα από το ακροατήριο, έχει έκταση πεντέμισι σελίδων γραφομηχανής και αιτιολογεί την ευθύνη των πολιτικών και στρατιωτικών ηγετών του ΝΑΤΟ γενικά, και την ευθύνη της γερμανικής ηγεσίας, ειδικότερα.
Από το κείμενο αυτό δημοσιεύουμε την ακόλουθη σύντομη περίληψη:
ΕΝΟΧΟΙ,
Με την επίθεση κατά της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας (ΟΔΓ) από 24 Μάρτη ως 10 Ιούνη 1999, παραβιάστηκε η απόλυτη απαγόρευση βίας, η εδαφική κυριαρχία, σε συνδυασμό με την απαγόρευση επίθεσης, του ψηφίσματος 3314 του ΟΗΕ.
Τα κράτη του ΝΑΤΟ, χωρίς να έχουν υποστεί επίθεση από την ΟΔΓ, αποφεύγοντας, συνειδητά και με στόχο, εντολή του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ κατά τα άρθρα 39, 42, 53 του χάρτη του ΟΗΕ, επιτέθηκαν στρατιωτικά εναντίον ενός κυρίαρχου κράτους, που σημαίνει βαριά παραβίαση του αναγκαστικά ισχύοντος Διεθνούς Δικαίου.
Η επίθεση αυτή δε δικαιολογείται - όπως ισχυρίστηκαν η κυβέρνηση της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας και άλλες κυβερνήσεις του ΝΑΤΟ - ότι πρόκειται για μια πράξη βοήθειας σε κατάσταση ανάγκης μέσω μιας έτσι λεγόμενης ανθρωπιστικής επέμβασης... Κατά την άποψη του δικαστηρίου, που σχημάτισε με βάση τα αποδεικτικά μέσα και τις εκθέσεις των εμπειρογνωμόνων, έλειπαν οι πραγματικές προϋποθέσεις για μια τέτοια ανθρωπιστική επέμβαση. Ναι μεν υπήρξαν (πριν τους βομβαρδισμούς) ανθρώπινα θύματα και καταστροφές και από τις δύο πλευρές, αλλά αυτά προκλήθηκαν από τον εμφύλιο πόλεμο που κηρύχτηκε μεταξύ του αποχωριστικού UCK και του γιουγκοσλαβικού στρατού, που όμως δε δικαιολογούν τον εντελώς εξαιρετικά ασυνήθιστο χαρακτηρισμό μιας «ανθρωπιστικής καταστροφής».
Ακόμα και στην περίπτωση που θα υπήρχε ανθρωπιστική επέμβαση - πράγμα που το δικαστήριο δε δέχεται - γεγονός είναι ότι το ΝΑΤΟ όχι μόνο δεν πέτυχε το στόχο που ισχυρίζεται ότι επιδίωκε, αλλά η κατάσταση χειροτέρευσε δραματικά. Ο αριθμός των προσφύγων και εκδιωχθέντων όπως επίσης των νεκρών, τραυματιών και αυτών που έχασαν τα υπάρχοντά τους πολλαπλασιάστηκε με την έναρξη των βομβαρδισμών.
Γερμανοί ηγέτες παραβίασαν τη συμφωνία Δύο συν τέσσερα μεταξύ των δύο γερμανικών κρατών, επίσης τη συμφωνία τους ότι από το γερμανικό έδαφος δε θα εκκινήσει ποτέ πια πόλεμος όπως επίσης διατάξεις του (δυτικο)γερμανικού Συντάγματος.
«Το δικαστήριο εκφράζει την ανησυχία του ότι ο πόλεμος κατά της Γιουγκοσλαβίας στη διατύπωση της νέας στρατηγικής σύλληψης του Απρίλη του 1999 απέκτησε γεωστρατηγική σημασία που ξεπερνώντας τα Βαλκάνια την κάνει μοντέλο μελλοντικής στρατιωτικής τάξης πραγμάτων στον ευρωασιατικό χώρο. Για να εμποδιστεί μια τέτοια παγκοσμιοποίηση στρατιωτικών ηγεμονικών μηχανισμών είναι χωρίς άλλο αναγκαίο να εξεταστούν και στη συνέχεια οι προπαρασκευαστικοί όροι, οι στόχοι και οι επιπτώσεις του πολέμου κατά της Γιουγκοσλαβίας και ταυτόχρονα να στραφεί η προσοχή στην ενδεχόμενη γεωστρατηγική προοπτική».
Το δικαστήριο απορρίπτει τον ΝΑΤΟικό χαρακτηρισμό «παράπλευρες» βλάβες, εξηγεί ότι πρόκειται για καταστροφές από «πρόθεση», τις οποίες υπέστη ο λαός και η υποδομή της Γιουγκοσλαβίας και ότι π.χ. οι περίπου 10 τόνοι απεμπλουτισμένου ουρανίου που ρίχτηκαν στη Γιουγκοσλαβία αποτελούν «ωρολογιακή βόμβα» για την υγεία του πληθυσμού που η χρονική διάστασή τους είναι αδύνατο να προσδιοριστεί ακριβώς.
«Δεν μπορούμε να αφήσουμε αμνημόνευτο το γεγονός», υπογραμμίζει η απόφαση, «ότι αρκετά γειτονικά κράτη της Γιουγκοσλαβίας όπως η Μακεδονία, η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Αλβανία, η Βοσνία - Ερζεγοβίνη και άλλα, με την παραχώρηση δικαιωμάτων πτήσεων πάνω απ' αυτά, με τη διάθεση βάσεων κλπ. έγιναν ένοχα τουλάχιστον βοήθειας για την παραβίαση των κανόνων δικαίου».
Ο πόλεμος των 78 μερών βομβαρδισμών της Γιουγκοσλαβίας απομακρύνθηκε πάρα πολύ από τους νόμους του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και πρόταξε τη βία πάνω από το νόμο.
Η τελευταία παράγραφος της απόφασης υπογραμμίζει: «Αυτός ο πόλεμος δεν επιτρέπεται να αποτελεί το μοντέλο μιας νέας, παγκόσμιας τάξης πραγμάτων. Πρέπει επιτέλους να καταστήσουμε σαφές στους πολιτικούς και στρατιωτικούς ότι με τον πόλεμο δε σώζονται ούτε τα ανθρώπινα δικαιώματα ούτε ο πολιτισμός, ότι ο πόλεμος δεν επιτρέπεται πια να αποτελεί μέσο της πολιτικής».
Το δικαστήριο της Χάγης
Ο νομομαθής πρόεδρος του δικαστηρίου καθηγητής δρ. Νόρμαν Πεχ, δήλωσε την πρώτη μέρα της δίκης ότι πρόκειται αποκλειστικά για τη «νομική εκτίμηση του πολέμου του ΝΑΤΟ» και ότι το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης είναι ένα «μονόφθαλμο δικαστήριο» που χρηματοδοτείται από το ΝΑΤΟ.
Απ' αυτό προαισθάνεται κανείς τη στάση του «μονόφθαλμου» δικαστηρίου, όταν η απόφαση του Βερολίνου αποσταλεί στη Χάγη.
Αλλά υπάρχει και η δύναμη των κινημάτων ειρήνης για να απαλλάξουν τη Γιουγκοσλαβία από την κατοχή του ΝΑΤΟ και να βάλουν φραγμό και σε άλλες παρόμοιες πολεμικές επεμβάσεις.
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ.
Δεν πέρασαν οι ΝΑΤΟικοί!!!
Κομμουνιστές και άλλοι πατριώτες διαδηλωτές απέτρεψαν χτες το βράδυ την προώθηση φάλαγγας στρατευμάτων του ΝΑΤΟ από το λιμάνι στη Γιουγκοσλαβία.
Πηγή: Ριζοσπάστης, 29 Μάρτη 2000.
Οι άγρυπνοι φρουροί της ειρήνης, με νυχτερινό μπλόκο της πύλης 14 του λιμανιού της Θεσσαλονίκης τις πρωινές ώρες χτες, παρεμπόδισαν φάλαγγα ιταλικών στρατευμάτων του ΝΑΤΟ να εξέλθει από το λιμάνι με προορισμό το Κόσσοβο, για την πραγματοποίηση των σχεδίων νέας στρατιωτικής επέμβασης στη Γιουγκοσλαβία. Οι διαδηλωτές με τη σθεναρή τους στάση και αφού έγραψαν αντιπολεμικά συνθήματα στα πρώτα οχήματα που βγήκαν από την πύλη, υποχρέωσαν τη φάλαγγα να επιστρέψει στο χώρο του λιμανιού και να αναβάλει για ευθετότερο χρόνο την αναχώρησή της.
Μερικές εκατοντάδες μέλη του ΚΚΕ της ΚΝΕ και άλλοι πατριώτες δημοκράτες, ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα της ΚΟΘ, άρχισαν λίγο μετά τις 11 το βράδυ να συγκεντρώνονται έξω από την πύλη 14, απ' όπου υπήρχαν πληροφορίες ότι θα ξεκινούσε ΝΑΤΟική φάλαγγα για το Κόσσοβο. Η απόφαση ήταν ζωγραφισμένη στα πρόσωπα όλων να μην επιτρέψουν τη διέλευση των ΝΑΤΟικών φονιάδων που πήγαιναν να υποδουλώσουν το φίλο λαό της Γιουγκοσλαβίας.
Με το δυναμισμό και το πάθος που διακρίνει το αντιιμπεριαλιστικό, αντιπολεμικό κίνημα της πόλης κατάφεραν να καθυστερήσουν, τουλάχιστο για αυτή τη νύχτα, την έξοδο των δυνάμεων κατοχής της Γιουγκοσλαβίας, παρά την παρουσία ισχυρών αστυνομικών δυνάμεων στο χώρο της πύλης.
Οταν έγινε φανερό ότι τα ιταλικά στρατεύματα δε θα επιχειρούσαν νέα έξοδο από την πύλη, οι διαδηλωτές με τα κόκκινα λάβαρα και τις σημαίες της ειρήνης και με τα συνθήματα «Φονιάδες των λαών Αμερικάνοι», «Εμείς το λέμε δεν υποχωρούμε, τους ΝΑΤΟικούς δε θα φοβηθούμε» και «Κυβέρνηση Σημίτη, υπάλληλοι του ΝΑΤΟ, η Ελλάδα δεν είναι προτεκτοράτο», κατευθύνθηκαν στην πύλη 11, την οποία άνοιξαν και συγκρότησαν δυναμική διαδήλωση, υπό τα βλέμματα των ανδρών της αστυνομικής δύναμης.
Σε δήλωσή του στον «Ρ» οΑγγελος Τζέκης , μέλος του Νομαρχιακού Γραφείου της ΚΟΘ του ΚΚΕ, τόνισε: «Ο ελληνικός λαός πρέπει για άλλη μια φορά να αντισταθεί στα νέα σχέδια που έχει ετοιμάσει το ΝΑΤΟ και στα οποία συμμετέχει ενεργά και πάλι η κυβέρνηση, παραχωρώντας λιμάνια, σιδηροδρόμους, αεροδρόμια στα χέρια των κατοχικών δυνάμεων. Πιστεύουμε ότι και μπροστά στις εκλογές ο ελληνικός λαός πρέπει να βγάλει εκείνα τα συμπεράσματα και να στείλει εκείνο το μήνυμα ότι είναι ένας λαός υπερήφανος και δεν πρόκειται να σκύψει το κεφάλι σε καμία εντολή της κυβέρνησης να παραχωρήσει κυρίαρχα εθνικά δικαιώματα στα χέρια των ΝΑΤΟικών, των Αμερικανών και της ΕΕ.
Πιστεύουμε, κατέληξε ο Α. Τζέκης, ότι ο ελληνικός λαός θα πρέπει να ξεσηκωθεί πραγματικά για να παρεμποδίσει αυτές τις δυνάμεις που πηγαίνουν επάνω όχι για ειρήνη, αλλά για να προκαλέσουν νέο μακελειό. Η δυναμική απάντηση που πρέπει να δώσει ο ελληνικός λαός είναι με τον ξεσηκωμό του να εμποδίσει τις δυνάμεις των φονιάδων να προκαλέσουν νέο μακελειό».
Ο γραμματέας της Οργάνωσης Θεσσαλονίκης της ΚΝΕ, Δημήτρης Μαϊκίδης , δήλωσε: «Δεν έχει τελειώσει ο πόλεμος, όπως θέλουν να μας πείσουν. Η αποψινή μας κινητοποίηση ήταν μια συμβολική ενέργεια του λαού και της νεολαίας της Θεσσαλονίκης, που μ' αυτή και άλλους τρόπους θέλουμε να καταδείξουμε ότι εμείς δεν πειθαρχούμε στην έκκληση και υποταγή της κυβέρνησης να περνούν ανενόχλητα οι φονιάδες που πάνε να δολοφονήσουν έναν ολόκληρο λαό στη Γιουγκοσλαβία. Θα συνεχίσουμε παρόμοιες ενέργειες μέχρι να σταματήσουμε αυτό το μακελειό που πάει να γίνει στη Γιουγκοσλαβία».
Καλώντας τους διαδηλωτές μπροστά στην πύλη 11 να τερματίσουν τη συγκεκριμένη κινητοποίηση, ο Σωκράτης Παπαδόπουλος, μέλος του ΚΣ της ΚΝΕ, τόνισε: «Αφού μερικές εκατοντάδες διαδηλωτές κατορθώνουν να παρεμποδίσουν τη διέλευση ΝΑΤΟικών στρατευμάτων, αυτό σημαίνει ότι όταν χιλιάδες λαού κατέβουν στους δρόμους και τις ίδιες τις βάσεις μπορούμε να ξηλώσουμε και να πετάξουμε από τη χώρα μας. Εμείς τερματίζουμε εδώ απόψε, αλλά αγρυπνούμε, είμαστε σε συνεχή ετοιμότητα για να καθυστερήσουμε όσο μπορούμε και να ματαιώσουμε την αποστολή στρατευμάτων στη Γιουγκοσλαβία και να συνεχίσουμε την αντίστασή μας στα σχέδια του ΝΑΤΟ».
Τα τελευταία λόγια του ομιλητή καλύφτηκαν από τα βροντερά συνθήματα των συγκεντρωμένων «Ο λαός απαιτεί έξω τώρα οι Αμερικανοί», «Εμείς το λέμε δεν υποχωρούμε, τους ΝΑΤΟικούς δε θα φοβηθούμε». Οι διαδηλωτές αποχώρησαν με υψωμένες τις γροθιές και την υπόσχεση ότι και αύριο θα είναι στο πόστο τους, όπου τους καλεί το πατριωτικό τους χρέος.
Ζωντανές μαρτυρίες της ιμπεριαλιστικής βαρβαρότητας.
Το Πάντσεβο, έναν από τους πιο "δημοφιλείς" στόχους των ΝΑΤΟικών βομβαρδιστικών, περιόδευσε, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής της στη Γιουγκοσλαβία, η αντιπροσωπεία του ΚΚΕ, με επικεφαλής τον επίτιμο Πρόεδρο του Κόμματος, Χαρίλαο Φλωράκη
Ηταν 24 του Μάρτη όταν η πόλη Πάντσεβο της Γιουγκοσλαβίας έγινε παγκοσμίως γνωστή από το πρώτο χτύπημα που δέχτηκε από ΝΑΤΟικό πύραυλο. Ηταν η αρχή ενός, ακόμη και σήμερα, ακήρυχτου πολέμου που παραβίαζε κάθε έννοια δικαίου και διεθνούς νομιμότητας.
Με αυτό τον τρόπο η πόλη προστέθηκε στη λίστα των θυμάτων του ιμπεριαλισμού, αλλά ταυτόχρονα έγινε η πόλη - σύμβολο της αντίστασης του σερβικού λαού ενάντια στη ΝΑΤΟική κτηνωδία.
Η πολιτεία με τους 120.000 κατοίκους βρίσκεται μόλις 15 χιλιόμετρα μακριά από το Βελιγράδι. Σ' αυτήν ζουν πάνω από 20 εθνότητες. Οι Σέρβοι αποτελούν τα 2/3 του πληθυσμού, ενώ ακόμη υπάρχουν Ρουμάνοι, Τσέχοι, Κροάτες, Μαυροβούνιοι, ακόμη και Αλβανοί. Μια πολυεθνική κοινότητα που, όπως μας τόνισαν οι ντόπιοι ιθύνοντες, είναι όλοι έτοιμοι, ανεξαρτήτως έθνους και θρησκείας, να προστατέψουν τα σπίτια τους από τους νεοχιτλερικούς απογόνους.
Η επιλογή του πρώτου χτυπήματος εκεί δεν έγινε τυχαία. Αυτό γιατί, αφ' ενός, γνωρίζουν τις προθέσεις των κατοίκων όλων των εθνοτήτων και, αφ' ετέρου, γιατί αποτελεί βιομηχανούπολη με σημαντική συνεισφορά στο συνολικό ΑΕΠ της χώρας. Εντάσσεται στη γνωστή ταχτική των ΝΑΤΟικών για ψυχολογικό πόλεμο, αλλά και καταστροφή εκείνων των βιομηχανικών μονάδων που εισάγουν στη χώρα συνάλλαγμα από τις σημαντικές εξαγωγές που πραγματοποιούν. Στόχος τους είναι η συνολική αποδυνάμωση του καθεστώτος, ακόμη και μετά τον πόλεμο - αν δεν επεκταθεί - με τη δημιουργία κοινωνικών αναταραχών.
Βρεθήκαμε εκεί επ' ευκαιρία της επίσκεψης αντιπροσωπείας του ΚΚΕ αποτελούμενη από τους Χαρίλαο Φλωράκη, Μπάμπη Αγγουράκη και Γιάννη Θεωνά,που ήρθαν στη Γιουγκοσλαβία για να εκφράσουν την αλληλεγγύη του ΚΚΕ σε αυτούς που αγωνίζονται ενάντια στο φασιστοΝΑΤΟικό εισβολέα.
Επίσκεψη στον νομάρχη,
"Νιώθω αισθήματα αγανάκτησης. Είναι η καλύτερη μαρτυρία για το τι υπερασπίζουν οι αμερικανονατοϊκοί ιμπεριαλιστές. Μαρτυρούν την υποκρισία τους. Καταλαβαίνω ότι οι ζημιές στοιχίζουν, αλλά το θέμα της ελευθερίας, της εθνικής ανεξαρτησίας και κυριαρχίας είναι πάνω απ' όλα". Αυτά τόνισε ο επίτιμος Πρόεδρος του ΚΚΕ Χαρίλαος Φλωράκης, μετά την ενημέρωση, για την έκταση των καταστροφών στην πόλη, από τον νομάρχη της.
Πράγματι οι καταστροφές είναι ορατές από χιλιόμετρα μακριά. Το μεγαλύτερο διυλιστήριο της χώρας "ΠΑΝΤΣΕΒΟ" ακόμη καπνίζει. Από τα σπλάχνα του ξεπετάγονται τεράστια σύννεφα καπνού. Η ατμόσφαιρα, αν και δεν είναι αποπνιχτική, εντούτοις μυρίζει έντονα από τις αναθυμιάσεις που αναδύονται. Οι στόχοι στην περιοχή, ως τώρα, ήταν τέσσερα μεγάλα εργοστάσια που καταστράφηκαν ολοσχερώς. Σύμφωνα με τους πιο μέτριους υπολογισμούς, η ζημιά ανέρχεται μεταξύ 1 και 1,5 δισ. δολάρια. Μια ζημιά που θα απαιτήσει πολλές οικονομικές θυσίες προκειμένου να αναπληρωθεί. Από τις έως τώρα επιθέσεις οι κάτοικοι της πόλης θρηνούν 3 νεκρούς, 4 βαριά τραυματισμένους και δεκάδες ελαφρότερα. Από τις συνεχείς εκρήξεις πολλές στέγες σπιτιών έχουν καταρρεύσει, έτσι που να αναγκάζει τους ιδιοκτήτες τους να τα επισκευάζουν δύο και τρεις φορές. Επίσης ανυπολόγιστης αξίας είναι η οικολογική καταστροφή που έχει προκληθεί από τη διαρροή χημικών ουσιών εξαιρετικά επικίνδυνων για την ανθρώπινη υγεία, αλλά και για τη διατήρηση της φυσικής ισορροπίας στην περιοχή.
Η σύσταση των αρχών ήταν να εγκαταλείψουν οι κάτοικοι τις εστίες τους γύρω από τα μεγάλα εργοστάσια, τουλάχιστον μέχρι να καθαρίσει η ατμόσφαιρα. "Οταν χτύπησαν το πετροχημικό εργοστάσιο ήξεραν ότι χρησιμοποιεί χημικές πρώτες ύλες και ότι δεν έχει σχέση με το στρατό. Στόχος τους ήταν να σκοτώσουν αθώους πολίτες, να προκαλέσουν γενοκτονία ανάλογη με αυτές που έκαναν οι ναζιστές. Αυτοί είναι επαγγελματίες δολοφόνοι", θα πει φανερά προβληματισμένος ο νομάρχης.
Μετά την καταστροφή αυτών των εργοστασίων το Πάντσεβο θα μετατραπεί σε πόλη - φάντασμα. Θα οδηγήσει χιλιάδες εργαζόμενους σε φυγή, μην μπορώντας να εξασφαλίσουν τα απαραίτητα. Η οικονομία της πόλης θα γυρίσει αρκετές δεκαετίες πριν και θα εμφανιστούν προβλήματα κοινωνικής συνοχής - εγκληματικότητας, αλλά και ψυχολογικά, ιδίως στις μικρότερες ηλικίες. Παρ' όλα αυτά, το ηθικό για τώρα κρατιέται ψηλά.
"Οι οικονομικές ζημιές για την περιοχή αλλά και ολόκληρη τη χώρα είναι ανυπολόγιστες. Αυτό όμως μας πεισμώνει ακόμη περισσότερο για να αμυνθούμε για την ανεξαρτησία και ελευθερία της πατρίδας μας. Θα ξαναφτιάξουμε το Πάντσεβο", θα μας πει φανερά αποφασισμένος ο νομάρχης.
Στα βομβαρδισμένα εργοστάσια,
Επόμενος σταθμός μας ήταν το εργοστάσιο κατασκευής ψεκαστικών αεροπλάνων "Jutva". Το εργοστάσιο που δέχτηκε στα σωθικά του τους πρώτους πυραύλους το σούρουπο της 24ης Μαρτίου. Από τότε έχει χτυπηθεί συνολικά άλλες τρεις φορές και το αποτέλεσμα ήταν καταστροφικό. Σύμφωνα με τον Σβέτισλαβ Γιοβάνοβιτς,αναπληρωτή πρόεδρο της επιχείρησης, η οικονομική απώλεια είναι της τάξης των 400 περίπου εκατ. δολαρίων. Το εργοστάσιο που ιδρύθηκε το 1937 και ανανεώθηκε με αγγλογαλλική τεχνολογία το 1987, ήταν παγκοσμίως γνωστό με εξαγωγές εκατομμυρίων δολαρίων.
Το εργοστάσιο απασχολούσε 592 εργαζόμενους που τώρα έμειναν χωρίς δουλιά. Η καταστροφή από το προαύλιο του εργοστασίου δε φαίνεται μεγάλη. Ακόμη και ο δρόμος μεταξύ των διαφόρων τμημάτων είναι ανέπαφος. Οταν όμως αντικρίσαμε τα κτίρια στο εσωτερικό τους η εικόνα ήταν ανατριχιαστική, σαν να βγαίνει από πολεμική κινηματογραφική ταινία.
Τα αεροπλάνα που άλλοτε πετούσαν και πότιζαν τη γη με τα θαυματουργά φάρμακά τους ώστε να κατορθώσει να θρέψει όλους τους κατοίκους της, τώρα κείτονται χτυπημένα θανάσιμα κατά δεκάδες. Δε θα μπορέσουν ποτέ να πετάξουν. Θα μείνουν εκεί ως ζωντανή μαρτυρία της ιμπεριαλιστικής βαρβαρότητας.
"Το εργοστάσιο χτυπήθηκε απευθείας. Καταστράφηκαν όλες οι αίθουσες. Εκείνο που προκαλεί εντύπωση είναι πού ήξεραν πού ακριβώς είχαμε τα πιο ακριβά μηχανήματά μας. Αυτά χτύπησαν με πυραύλους πιο δυνατούς", θα μας πει ο αντιπρόεδρος της επιχείρησης.
Το σκοτάδι άρχισε να πέφτει. Ο συνοδός μας μου είπε διακριτικά στα σέρβικα, για να μην ανησυχούν οι υπόλοιποι, ότι καλύτερα θα ήταν να κάνουμε στα γρήγορα την επόμενη επίσκεψή μας και να φύγουμε, γιατί όταν σουρουπώσει για τα καλά τα πράγματα είναι αρκετά επικίνδυνα. Αλλωστε το Πάντσεβο είναι ένας από τους πιο "δημοφιλείς" στόχους του ΝΑΤΟ.
Επόμενη στάση μας ήταν στο πετροχημικό εργοστάσιο της περιοχής. Ενα εργοστάσιο που παράγει λιπάσματα και πλαστικά και όπως είναι φυσικό χρησιμοποιεί χημικές ουσίες ως πρώτες ύλες. Το εργοστάσιο κάθε μήνα είχε παραγωγή άνω των 10 εκατ. δολ. από τους βομβαρδισμούς. Δύο τμήματα έχουν καταστραφεί ολοσχερώς ενώ τα υπόλοιπα μερικώς. Τη στιγμή των εκρήξεων δούλευαν 200 εργάτες που από θαύμα δε σκοτώθηκαν. Οι δεξαμενές ήταν γεμάτες με θανατηφόρα χημικά και δυστυχώς ο πύραυλος έπεσε μέσα σε αυτή δημιουργώντας άνοιγμα διαμετρήματος πάνω από 2 μέτρα. Ολο το υλικό έφυγε στο περιβάλλον και δυστυχώς μόλυνε ανεπανόρθωτα το ποτάμι της περιοχής.
"Υπολογίζουμε ότι τουλάχιστον 10.000 άνθρωποι ήρθαν σε επαφή με αυτές τις θανατηφόρες ουσίες. Τα αποτελέσματα αυτής της επαφής θα φανούν αργότερα. Αυτοί είναι δολοφόνοι. Ηξεραν ότι δεν είναι στρατιωτικό το εργοστάσιο και όμως το χτύπησαν", θα μας πει ο υπεύθυνος του εργοστασίου Σλόμπονταν Στρέτσουτς που μας ξεναγεί στην περιοχή.
Μετά από ένα σημείο μας συνέστησαν να μην προχωρήσουμε γιατί είναι αρκετά επικίνδυνο. Πράγματι, η ατμόσφαιρα άρχισε να βαραίνει και η αναπνοή να δυσκολεύει. Ηταν τόσο μεγάλο το σοκ όλων μας από τις βιβλικές εικόνες καταστροφής που αντικρίσαμε, που ανάγκασαν τον Χαρίλαο Φλωράκη να δηλώσει: "Δεχτήκατε επίθεση γιατί δεν υποταχθήκατε στη Νέα Τάξη Πραγμάτων όπως όλα τ' άλλα κράτη. Για αυτό θέλουν να ξεμπερδεύουν με εσάς. Για εμάς είσαστε το παράδειγμα αντίστασης στον ιμπεριαλισμό".
Φώτης ΜΠΕΛΕΡΗΣ.
ΒΟΜΒΕΣ ΟΥΡΑΝΙΟΥ ΣΤΗ ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑ
Κανείς δεν ξέρει ή δε φαντάζεται ακόμα τις συνέπειες...
Πηγή: Ριζοσπάστης, 27/10/2000.
Μια ακόμα απόδειξη πως ο πρόσφατος πόλεμος στη Γιουγκοσλαβία κάθε άλλο παρά... αθώος και «ανθρωπιστικός» ήταν, ήρθε προχθές το βράδυ απ' την Πολυτεχνειούπολη του Ζωγράφου.
Η ΓιουγκοσλάβαΖόρα Ζούνιτς(Zora Zunic) - γιατρός, ειδικευμένη σε θέματα πυρηνικής ιατρικής και καθηγήτρια στο ινστιτούτο πυρηνικών επιστημών «Βίνκα» στη Γιουγκοσλαβία - παρουσίασε έρευνά της με την οποία κυριολεκτικά «τεμάχισε» τα επιχειρήματα των ΝΑΤΟικών, που ενάμιση χρόνο πριν μιλούσαν για... ανθρωπιστική βοήθεια στη Γιουγκοσλαβία. Κι αυτό γιατί τα όσα είπε, αλλά και τα όσα ζωντανά έκανε μπροστά στο ακροατήριό της η Γιουγκοσλάβα καθηγήτρια ένα και μόνο απέδειξαν: Πως οι συνέπειες αυτού του πολέμου ακόμα δε μετρήθηκαν, τα τραγικά του αποτελέσματα ακόμα δεν υπάρχουν στατιστικές να τα χωρέσουν. «Μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια θα μπορούμε ίσως να κάνουμε τους πρώτους ουσιαστικούς απολογισμούς», ήταν τα χαρακτηριστικά λόγια της Γιουγκοσλάβας.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Το θέμα που ανέπτυξε η Ζ. Ζούνιτς - σε διάλεξη που έγινε στην Πολυτεχνειούπολη - ήταν οι «πιθανές ραδιοπεριβαλλοντικές επιπτώσεις και η ενδεχόμενη επίδραση στον πληθυσμό, εξαιτίας της χρήσης απεμπλουτισμένου ουρανίου στη Γιουγκοσλαβία». Στο πρώτο πράγμα που απάντησε είναι γιατί το απεμπλουτισμένο ουράνιο χρησιμοποιείται τελευταία σε στρατιωτικές επιχειρήσεις (μέχρι πρόσφατα η χρήση του ήταν βιομηχανική και πλήρως ελεγχόμενη): «Εξαιτίας της υψηλής του πυκνότητας (περίπου 1,7 φορές μεγαλύτερη από το μόλυβδο) χάρη στην οποία καθίσταται δυνατή η διάτρηση αμυντικών θωράκων. Για το λόγο αυτό χρησιμοποιείται υπό μορφή βλήματος. Οταν βλήμα από απεμπλουτισμένο ουράνιο χτυπά αμυντικό θώρακα, αυτός εκρήγνυται οπότε παράλληλα διασκορπάται νέφος ραδιενεργών σωματιδίων πολύ μικρών διαστάσεων, το οποίο μπορεί να μεταφερθεί με την κίνηση των αερίων μαζών σε μεγάλες αποστάσεις από το σημείο της έκρηξης».
Στο δεύτερο που απάντησε - κι αφού πρώτα επισήμανε πως το πλέον μακρόβιο απ' τα ραδιενεργά σωματίδια του απεμπλουτισμένου ουρανίου έχει χρόνο ημιζωής 4.5 δισεκατομμύρια χρόνια, όσο δηλαδή και η ηλικία της Γης (!) - ήταν τι επιπτώσεις μπορεί να έχει στον ανθρώπινο οργανισμό: «Αναμενόμενες συνέπειες είναι η εξασθένιση του ανοσιοποιητικού συστήματος, βλάβες στο πεπτικό και στο νευρικό σύστημα, βλάβες στα νεφρά και τέλος αλλοιώσεις στο γενετικό υλικό». Μίλησε ακόμα και για τερατογενέσεις, αλλά ο κυρίως κίνδυνος επισήμανε πως είναι η αύξηση των κρουσμάτων καρκίνου (κυρίως λευχαιμία). Για να στηρίξει μάλιστα τα παραπάνω αναφέρθηκε στον πόλεμο του Περσικού Κόλπου και στα αποτελέσματα που ήδη υπάρχουν εκεί (σχεδόν μια δεκαετία μετά) από τη ρίψη ουρανίου. Συγκεκριμένα είπε πως στο Ιράκ υπάρχουν ακόμα διασκορπισμένα 940.000 βλήματα απεμπλουτισμένου ουρανίου, ενώ το 80% της ποσότητας που ρίχτηκε στην περιοχή κρατείται από το έδαφος (έχουν γίνει ανάλογες μετρήσεις). «Είναι βέβαιο πως το 7% των θανάτων από καρκίνο τα τελευταία χρόνια, οφείλονται στο ουράνιο. Οπως επίσης είναι βέβαιο πως τα κρούσματα λευχαιμίας στη χώρα σχεδόν τριπλασιάστηκαν: Από 5,8% το 1989, έφτασαν το 1997 στο 14,7%».
Στο τρίτο που απάντησε η Ζ. Ζούνιτς είναι πόσο ουράνιο και σε ποιες περιοχές της Γιουγκοσλαβίας ρίχτηκε από τους ΝΑΤΟικούς «ανθρωπιστές»: Απεμπλουτισμένο ουράνιο χρησιμοποιήθηκε στη Γιουγκοσλαβία κατά την περίοδο 24/3/1999 έως 10/6/1999. Συγκεκριμένα στις 30/3/99 βομβαρδίστηκε η περιοχή Πρίζρεν (Κόσσοβο). Απόδειξη ότι χρησιμοποιήθηκαν βλήματα απεμπλουτισμένου ουρανίου αποτελούν τα υπολείμματα βλημάτων των 30 mm του τύπου API PGU - 14/B, καθώς και δείγματα χώματος, τα οποία περισυλλέχτηκαν από περιοχές που δέχτηκαν αεροπορικές επιθέσεις από αεροσκάφη τύπου Α - 10.
Με βλήματα απεμπλουτισμένου ουρανίου επλήγησαν την ίδια περίοδο και οι ευρύτερες περιοχές του Bujanovac (υπολείμματα συλλέχτηκαν στις 18/4/99), της Lustica του Μαυροβουνίου (υπολείμματα συλλέχτηκαν στις 30/5/99) και της Vranje (υπολείμματα συλλέχτηκαν το καλοκαίρι του 1999). Ακούστε, λοιπόν, πώς ενήργησαν οι ΝΑΤΟικοί «ανθρωπιστές»: «Μολονότι είναι δύσκολο να εκτιμηθεί ακριβώς η ποσότητα που ρύπανε τις εν λόγω περιοχές, μια προσέγγιση που προέρχεται από αναφορές του γιουγκοσλαβικού στρατού αναφέρει ότι πετάχτηκαν περί τα 3.000 έως 5.000 βλήματα από αεροσκάφη τύπου Α-10, κάτι το οποίο σημαίνει ρύπανση των εν λόγω περιοχών με 1 - 1,5 τόνο U-238 (πρόκειται για το σωματίδιο ουρανίου που έχει χρόνο ημιζωής 4,5 δισ. χρόνια)».
Οσο για τις περιοχές του Κοσσόβου και της Μετόχιας (φέρονται ως οι περιοχές που επλήγησαν περισσότερο απ' όλες με βήματα απεμπλουτισμένου ουρανίου) η Ζ. Ζούνιτς είπε: «Δεν κατέστη δυνατό να γίνει λεπτομερής ραδιοβιολογική και χημική έρευνα σ' αυτές τις περιοχές ακόμα. Παρ' όλα αυτά τα στοιχεία του γιουγκοσλάβικου στρατού αναφέρουν επιθέσεις αεροσκαφών A-10 στην εν λόγω περιοχή, σε περισσότερους από 100 στόχους. Σύμφωνα πάλι με τον γιουγκοσλαβικό στρατό πρέπει να έπεσαν πάνω από 50.000 βλήματα, κάτι που σημαίνει ότι ρίχτηκαν στην περιοχή πάνω από 15 τόνοι U - 238»!
Τι σημαίνουν όλα αυτά πρακτικά; «Αν σκεφτούμε ότι το απεμπλουτισμένο ουράνιο ρυπαίνει κυρίως τον αέρα, το νερό (πόσιμο αλλά και υπόγεια νερά, καθώς και θάλασσες, ποτάμια και λίμνες) και το έδαφος (κρατά σχεδόν το 80% της ποσότητας που πέφτει επάνω του) κι αν σκεφτούμε επίσης πως περνά στον ανθρώπινο οργανισμό μέσω της εισπνοής του και από την επικάθισή του στο δέρμα, στους πνεύμονες και διά μέσου της κυκλοφορίας του αίματος στα διάφορα όργανα του σώματος, καταλαβαίνετε ποιες μπορεί να είναι οι συνέπειες όχι μόνο για τους Γιουγκοσλάβους, αλλά και για τους γειτονικούς λαούς», είπε και κατέληξε η Γιουγκοσλάβα γιατρός.
 |
Το εξώφυλλο του περιοδικού "ΚΛΙΚ" - διεύθυνσης του Σταύρου Θεοδωράκη -
όταν τα αμερικανοΝΑΤΟϊκά στρατεύματα μακέλευαν το λαό της Σερβίας....
Τότε, ο νυν πρόεδρος του Ποταμιού έβλεπε το νέο πρόσωπο της Αμερικής... |
