Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Δελτίο Τύπου
Βρυξέλλες, 4 Απριλίου 2014
Ένταξη των Ρομά: το Πλαίσιο της ΕΕ αρχίζει να αποδίδει
Χάρη στη συντονισμένη δράση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η ένταξη των Ρομά βρίσκεται σταθερά στην πολιτική ατζέντα όλων των ευρωπαϊκών χωρών. Τα πρώτα σημάδια βελτίωσης της ζωής των Ρομά αρχίζουν σιγά - σιγά να γίνονται ορατά, σύμφωνα με νέα έκθεση που δημοσιεύτηκε σήμερα για την πρόοδο των κρατών μελών όσον αφορά το Πλαίσιο της ΕΕ για τις εθνικές στρατηγικές ένταξης των Ρομά.
Το πλαίσιο της ΕΕ, το οποίο υπέγραψαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες το 2011 (IP/11/789), θέσπισε, για πρώτη φορά, μια σταθερή διαδικασία συντονισμού των δράσεων για την ένταξη των Ρομά. Δύο χρόνια αργότερα, οι υπουργοί των κρατών μελών ενέκριναν ομόφωνα την πρώτη νομική πράξη για την ένταξη των Ρομά σε επίπεδο ΕΕ και ανέλαβαν τη δέσμευση να εφαρμόσουν σειρά συστάσεων της Επιτροπής με στόχο τη μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων μεταξύ των Ρομά και του υπολοίπου πληθυσμού σε τέσσερις τομείς: εκπαίδευση, απασχόληση, υγειονομική περίθαλψη και στέγαση (IP/13/1226).
Η σημερινή έκθεση της Επιτροπής αξιολογεί την πρόοδο που επιτεύχθηκε από το 2011 όσον αφορά το πλαίσιο της ΕΕ και επισημαίνει τόσο τα θετικά παραδείγματα όσο και τους τομείς στους οποίους απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες από τα κράτη μέλη. Παρόλο που εξακολουθούν να υπάρχουν προβλήματα, οι βελτιώσεις είναι ορατές: περισσότερα παιδιά Ρομά παρακολουθούν προσχολική εκπαίδευση και εφαρμόζονται περισσότερα προγράμματα καθοδήγησης, που βοηθούν τους Ρομά να βρουν δουλειά, καθώς και προγράμματα διαμεσολάβησης για την κάλυψη των διαφορών μεταξύ των Ρομά και του υπολοίπου πληθυσμού όσον αφορά τη στέγαση και την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη. Χάρη στους νέους κανονισμούς της ΕΕ για τη χρήση των κονδυλίων της ΕΕ, την περίοδο 2014-20 τα κράτη μέλη πρέπει να διαθέτουν το 20% των πόρων από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο αποκλειστικά για την κοινωνική ένταξη.
«Πριν από τέσσερα χρόνια, το θέμα της ένταξης των Ρομά δεν απασχολούσε τα περισσότερα κράτη μέλη. Σήμερα, χάρη στη συντονισμένη δράση, αρχίζει να πνέει άνεμος αλλαγής», δήλωσε η αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και επίτροπος Δικαιοσύνης Βίβιαν Ρέντινγκ. «Το πλαίσιο της ΕΕ για τις εθνικές στρατηγικές ένταξης των Ρομά υπήρξε ορόσημο, καθώς χάρη σ' αυτό δεσμεύτηκαν οι εθνικές κυβερνήσεις, στο υψηλότερο επίπεδο, ότι θα εργαστούν για τη προώθηση της ένταξης των Ρομά. Βέβαια, δεν μπορούμε να ανατρέψουμε αιώνες αποκλεισμού και διακρίσεων από τη μια μέρα στην άλλη, αλλά το γεγονός ότι το ζήτημα βρίσκεται σταθερά στην ευρωπαϊκή πολιτική ατζέντα αποτελεί σημάδι προόδου. Για παράδειγμα, τα τελευταία τρία χρόνια ο αριθμός των παιδιών Ρομά που έχουν ενταχθεί στην προσχολική εκπαίδευση αυξάνεται. Ως επόμενο βήμα, θα μπορούσε να φανταστεί κανείς περισσότερο στοχευμένους κανόνες και έναν μηχανισμό χρηματοδότησης που θα προορίζεται ειδικά για τους Ρομά, ώστε να διασφαλίζεται ότι οι πόροι θα διατίθενται εκεί όπου πραγματικά χρειάζονται .»
«Για να βελτιωθούν ουσιαστικά οι συνθήκες ζωής των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων Ρομά στην Ευρώπη, οφείλουμε να διασφαλίσουμε ότι επαρκή ποσά χρησιμοποιούνται αποτελεσματικά για τη στήριξη των εθνικών στρατηγικών ένταξης των Ρομά. Τα κράτη μέλη πρέπει επίσης να λαμβάνουν υπόψη την ένταξη των Ρομά όταν καταρτίζουν τις πολιτικές τους για την εκπαίδευση, την απασχόληση, την υγειονομική περίθαλψη και τη στέγαση», δήλωσε ο Λάσλο Άντορ, επίτροπος Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Κοινωνικής Ένταξης. «Ήλθε πλέον η ώρα να μεριμνήσουν τα κράτη μέλη ώστε η ένταξη των Ρομά να αποτελέσει προτεραιότητα κατά τη διάθεση των κονδυλίων της ΕΕ την προσεχή επταετή δημοσιονομική περίοδο.»
Παρόλο που οι κοινότητες Ρομά εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν τη φτώχεια, τον κοινωνικό αποκλεισμό και τις διακρίσεις, η σημερινή έκθεση δείχνει ότι έχει σημειωθεί πρόοδος και στα 28 κράτη μέλη. Οι κυριότερες διαπιστώσεις είναι οι εξής:
Εκπαίδευση: έχει επιτευχθεί ικανοποιητική πρόοδος όσον αφορά τη διασφάλιση ότι όλα τα παιδιά Ρομά θα τελειώνουν τουλάχιστον το δημοτικό σχολείο, ενώ στη Φιλανδία αυξήθηκε και το ποσοστό συμμετοχής στην προσχολική εκπαίδευση από 2% σε 60%. Στην Ουγγαρία θεσπίστηκε νέος νόμος που καθιστά υποχρεωτική τη διετή προσχολική εκπαίδευση για όλα τα παιδιά. Αντίστοιχη υποχρεωτική διετής προσχολική εκπαίδευση προβλέπεται στη Βουλγαρία, ενώ στην Ιρλανδία εφαρμόζεται ο θεσμός των «μετακινούμενων δασκάλων» που ακολουθούν τις νομαδικές κοινότητες. Ωστόσο, θα χρειαστεί να καταβληθούν μεγαλύτερες προσπάθειες για την αντιμετώπιση του ζητήματος του διαχωρισμού στα σχολεία γενικής εκπαίδευσης σε αρκετές χώρες της ΕΕ.
Απασχόληση: Τα τελευταία τέσσερα χρόνια έγιναν κάποιες προσπάθειες για βελτίωση των προοπτικών απασχόλησης των Ρομά, οι οποίες όμως πολύ σπάνια συνοδεύονταν από συστηματικά στοχευμένα μέτρα σχετικά με τη ζήτηση στην αγορά εργασίας, όπως η καταπολέμηση των διακρίσεων και η παροχή κινήτρων στους εργοδότες. Μερικά ελπιδοφόρα παραδείγματα είναι: η επιμόρφωση συμβούλων για τους Ρομά που αναζητούν εργασία στην Αυστρία, ο διορισμός, με κονδύλια της ΕΕ, διαμεσολαβητών για θέματα απασχόλησης των Ρομά στη Φινλανδία και πρόγραμμα συμβούλων εργασίας στην Ισπανία.
Στέγαση: τα κράτη μέλη έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο όσον αφορά την προώθηση της ένταξης των Ρομά ως αμφίδρομης διαδικασίας, για τις κοινότητες των Ρομά και των μη Ρομά. Ωστόσο, για να υπάρξουν αποτελέσματα, πρέπει να αναληφθούν πρωτοβουλίες μικρής κλίμακας σε όλη την Ευρώπη. Δύο παραδείγματα ορθών πρακτικών είναι: ο διορισμός 38 διαμεσολαβητών για θέματα στέγασης στο Βέλγιο και η συγκρότηση στο Βερολίνο στη Γερμανία ομάδας εργασίας με στόχο την αποδοχή των Ρομά από την τοπική κοινωνία και την ένταξή τους σε αυτήν.
Υγεία: αρκετές χώρες έχουν εστιάσει στη βελτίωση της πρόσβασης των πιο ευάλωτων ομάδων Ρομά στην υγειονομική περίθαλψη. Ειδικότερα, η κυβέρνηση της Γαλλίας δεσμεύτηκε να μειώσει τα οικονομικά εμπόδια στην υγειονομική περίθαλψη, ενώ οι κυβερνήσεις της Ρουμανίας και της Ισπανίας επένδυσαν σε διαμεσολαβητές στον τομέα της υγείας για την κοινότητα των Ρομά. Η διασφάλιση της βασικής υγειονομικής κάλυψης εξακολουθεί να αποτελεί πρόβλημα σε ορισμένα κράτη μέλη.
Διακρίσεις: χάρη στη δράση της Επιτροπής έχει εξασφαλιστεί ένα ισχυρό νομικό πλαίσιο σε όλα τα κράτη μέλη για την αντιμετώπιση των διακρίσεων. Ωστόσο, οι χώρες πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την εφαρμογή της νομοθεσίας στην πράξη (IP/14/27). Σ' αυτή τη διαδικασία, οι εθνικοί φορείς ισότητας έχουν καθοριστικό ρόλο. Η Σλοβακία έλαβε προσωρινά θετικά μέτρα υπέρ των Ρομά.
Χρηματοδότηση: η επαρκής χρηματοδότηση για την ένταξη των Ρομά εξακολουθεί να αποτελεί πρόκληση. Για πρώτη φορά, το 20 % των του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου που διατίθενται στα κράτη μέλη για τα προγράμματά τους πρέπει να χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την κοινωνική ένταξη, από 15 % κατά μέσο όρο που είναι σήμερα. Για τη χρηματοδοτική περίοδο μετά το 2020, η Επιτροπή θα διερευνήσει τρόπους για να βελτιωθεί περαιτέρω και να γίνει αποτελεσματικότερη η οικονομική στήριξη προς τους Ρομά, μεταξύ άλλων, με τη δημιουργία ενός ειδικού μηχανισμού. Περισσότερα παραδείγματα ανά χώρα περιλαμβάνονται στα (εθνικά ενημερωτικά δελτία).
Διάσκεψη κορυφής της ΕΕ για τους Ρομά
Η αξιολόγηση αυτή συμπίπτει με την τρίτη διάσκεψη κορυφής της ΕΕ για τους Ρομά, κατά την οποία πολιτικοί ιθύνοντες σε τοπικό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο θα συναντηθούν με εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών για να συζητήσουν την πρόοδο που έχει επιτευχθεί όσον αφορά την ένταξη των Ρομά. Σκοπός της διάσκεψης είναι να γίνει απολογισμός του τρόπου με τον οποίο εφαρμόζονται οι εθνικές στρατηγικές για τους Ρομά, τις οποίες υποβάλλουν κάθε χρόνο τα κράτη μέλη βάσει του πλαισίου της ΕΕ, και να εξεταστεί κατά πόσο οι στρατηγικές αυτές βελτιώνουν τη ζωή των κοινοτήτων Ρομά. Περίπου 500 εκπρόσωποι οργάνων της ΕΕ, εθνικών κυβερνήσεων και κοινοβουλίων, διεθνών οργανισμών, της κοινωνίας των πολιτών (συμπεριλαμβανομένων των οργανώσεων των Ρομά) και τοπικών και περιφερειακών αρχών θα διατυπώσουν τις απόψεις τους σχετικά με το τι έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα και πώς θα μπορούσε να προωθηθεί ακόμη περισσότερο η ένταξη των Ρομά στο μέλλον. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ατζέντα της διάσκεψης για τους Ρομά, τα προς συζήτηση θέματα και τους συμμετέχοντες θα βρείτε εδώ: IP/14/317.
Ιστορικό
Η ένταξη των Ρομά είναι κάτι περισσότερο από ένα ζήτημα κοινωνικής ένταξης. Έχει επίσης θετικό οικονομικό αντίκτυπο, ιδίως σε εκείνα τα κράτη μέλη που έχουν μεγάλες μειονότητες Ρομά. Στους Ρομά αντιστοιχεί ένα σημαντικό και συνεχώς αυξανόμενο ποσοστό των παιδιών σχολικής ηλικίας, αλλά και του μελλοντικού εργατικού δυναμικού σε πολλές χώρες. Η εφαρμογή αποτελεσματικών πολιτικών για την αξιοποίηση του εργατικού δυναμικού και την παροχή εξατομικευμένων και προσιτών υπηρεσιών στήριξης των Ρομά που αναζητούν εργασία παίζει καθοριστικό ρόλο για να μπορέσουν τα άτομα αυτά να αξιοποιήσουν το δυναμικό τους και να συμμετάσχουν ενεργά και ισότιμα στην οικονομία και την κοινωνία.
Η κοινωνική ένταξη και ενσωμάτωση των κοινοτήτων Ρομά αποτελεί κοινή ευθύνη των κρατών μελών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Επιτροπή παρακολουθεί την πρόοδο που έχουν επιτύχει τα κράτη μέλη όσον αφορά το Πλαίσιο της ΕΕ για τις εθνικές στρατηγικές ένταξης των Ρομά (IP/11/400, MEMO/11/216). Επίσης φέρνει συχνά σε επαφή συντονιστές από τα 28 κράτη μέλη της ΕΕ, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για την εποπτεία των εθνικών στρατηγικών ένταξης των Ρομά, για να συζητήσουν την πρόοδο και τις μελλοντικές προκλήσεις (MEMO/14/107).
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στη έκθεση που εξέδωσε το 2013, κάλεσε τα κράτη μέλη της ΕΕ να υλοποιήσουν τις εθνικές τους στρατηγικές για καλύτερη οικονομική και κοινωνική ένταξη των Ρομά στην Ευρώπη (IP/13/607). Τα συμπεράσματα αυτής της έκθεσης λαμβάνονται επίσης υπόψη στο πλαίσιο της ετήσιας διαδικασίας του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου για τον συντονισμό της κοινωνικοοικονομικής πολιτικής, γεγονός που μπορεί να ωθήσει την ΕΕ στην έκδοση ειδικών ανά χώρα συστάσεων σχετικά με τους Ρομά. Χάρη σε αυτόν τον ετήσιο κύκλο, διασφαλίζεται ότι το θέμα της ένταξης των Ρομά παραμένει σταθερά στην ευρωπαϊκή ατζέντα και ότι άλλες βασικές πολιτικές δεν αντιβαίνουν στους στόχους ένταξης των Ρομά. Το 2013, πέντε κράτη μέλη έλαβαν ειδικές ανά χώρα συστάσεις για την εφαρμογή των εθνικών στρατηγικών για την ένταξη των Ρομά και για την ενσωμάτωση ειδικών μέτρων για τους Ρομά σε άλλες πολιτικές (Βουλγαρία, Τσεχική Δημοκρατία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Σλοβακία).
Τα κράτη μέλη έχουν στη διάθεσή τους κονδύλια της ΕΕ για τη χρηματοδότηση προγραμμάτων κοινωνικής ένταξης, μεταξύ άλλων, για τη βελτίωση της ένταξης των Ρομά σε τομείς όπως η εκπαίδευση, η απασχόληση, η στέγαση και η υγειονομική περίθαλψη. Την περίοδο 2007-2013 διατέθηκαν συνολικά περίπου 26,5 δισ. ευρώ για προγράμματα κοινωνικής ένταξης. Στο πλαίσιο της νέας δημοσιονομικής περιόδου 2014-2020, θα διατεθούν τουλάχιστον 80 δισ. ευρώ για επενδύσεις σε ανθρώπινο κεφάλαιο, απασχόληση και κοινωνική ένταξη μέσω του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου. Τουλάχιστον το 20 % των κονδυλίων που προέρχονται από Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (περίπου 16 δισ. ευρώ) πρέπει εφεξής να διατίθεται ειδικά για την κοινωνική ένταξη. Στόχος είναι να εξασφαλιστούν οι απαραίτητοι χρηματοδοτικοί πόροι για την ένταξη των Ρομά. Τα κράτη μέλη είναι αρμόδια για τη διαχείριση των κονδυλίων αυτών. Η Επιτροπή συνέβαλε σε αυτή τη διαδικασία με την παροχή οδηγιών προς τα κράτη μέλη σχετικά με τον σχεδιασμό επιχειρησιακών προγραμμάτων για τη διάθεση κονδυλίων της ΕΕ σε σχέδια ένταξης των Ρομά, με στόχο την προώθηση μιας προσέγγισης χωρίς αποκλεισμούς και την καλύτερη αντιμετώπιση των αναγκών των Ρομά (MEMO/14/249).
Περισσότερες πληροφορίες
MEMO/14/249
Υλικό για τον Τύπο: Έκθεση του 2014 για τους Ρομά:
http://ec.europa.eu/justice/newsroom/discrimination/news/140404_en.htm
Speech by President Barroso at the European Roma Summit
http://europa.eu/rapid/press-release_SPEECH-14-288_en.htm
Ευρωπαϊκή Επιτροπή – ΕΕ & Ρομά:
http://ec.europa.eu/justice/discrimination/roma/index_en.htm
Ιστοσελίδα της αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και επιτρόπου Δικαιοσύνης Βίβιαν Ρέντινγκ:
http://ec.europa.eu/reding
Ιστοσελίδα του Λάσλο Άντορ, επιτρόπου Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Κοινωνικής Ένταξης:
http://ec.europa.eu/commission_2010-2014/andor/index_en.htm
Ακολουθήστε την αντιπρόεδρο Ρέντινγκ και τον επίτροπο Άντορ στο Twitter:
@VivianeRedingEU @LaszloAndorEU
Ακολουθήστε τη Γενική Διεύθυνση Δικαιοσύνης στο Twitter: @EU_Justice
Ακολουθήστε τη διάσκεψη κορυφής για τους Ρομά στο Twitter # romaeu
Αρμόδιοι επικοινωνίας:
Mina Andreeva (+32 2 299 13 82)
Natasha Bertaud (+32 2 296 74 56)
Jonathan Todd (+32 2 299 41 07)
Cécile Dubois (+32 2 295 18 83)
Για το κοινό: Europe Direct τηλεφωνικά 00 800 6 7 8 9 10 11 ή με email
https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/el/IP_14_371
Δελτίο Τύπου
Βρυξέλλες, 4 Απριλίου 2014
Ένταξη των Ρομά: το Πλαίσιο της ΕΕ αρχίζει να αποδίδει
Χάρη στη συντονισμένη δράση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η ένταξη των Ρομά βρίσκεται σταθερά στην πολιτική ατζέντα όλων των ευρωπαϊκών χωρών. Τα πρώτα σημάδια βελτίωσης της ζωής των Ρομά αρχίζουν σιγά - σιγά να γίνονται ορατά, σύμφωνα με νέα έκθεση που δημοσιεύτηκε σήμερα για την πρόοδο των κρατών μελών όσον αφορά το Πλαίσιο της ΕΕ για τις εθνικές στρατηγικές ένταξης των Ρομά.
Το πλαίσιο της ΕΕ, το οποίο υπέγραψαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες το 2011 (IP/11/789), θέσπισε, για πρώτη φορά, μια σταθερή διαδικασία συντονισμού των δράσεων για την ένταξη των Ρομά. Δύο χρόνια αργότερα, οι υπουργοί των κρατών μελών ενέκριναν ομόφωνα την πρώτη νομική πράξη για την ένταξη των Ρομά σε επίπεδο ΕΕ και ανέλαβαν τη δέσμευση να εφαρμόσουν σειρά συστάσεων της Επιτροπής με στόχο τη μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων μεταξύ των Ρομά και του υπολοίπου πληθυσμού σε τέσσερις τομείς: εκπαίδευση, απασχόληση, υγειονομική περίθαλψη και στέγαση (IP/13/1226).
Η σημερινή έκθεση της Επιτροπής αξιολογεί την πρόοδο που επιτεύχθηκε από το 2011 όσον αφορά το πλαίσιο της ΕΕ και επισημαίνει τόσο τα θετικά παραδείγματα όσο και τους τομείς στους οποίους απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες από τα κράτη μέλη. Παρόλο που εξακολουθούν να υπάρχουν προβλήματα, οι βελτιώσεις είναι ορατές: περισσότερα παιδιά Ρομά παρακολουθούν προσχολική εκπαίδευση και εφαρμόζονται περισσότερα προγράμματα καθοδήγησης, που βοηθούν τους Ρομά να βρουν δουλειά, καθώς και προγράμματα διαμεσολάβησης για την κάλυψη των διαφορών μεταξύ των Ρομά και του υπολοίπου πληθυσμού όσον αφορά τη στέγαση και την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη. Χάρη στους νέους κανονισμούς της ΕΕ για τη χρήση των κονδυλίων της ΕΕ, την περίοδο 2014-20 τα κράτη μέλη πρέπει να διαθέτουν το 20% των πόρων από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο αποκλειστικά για την κοινωνική ένταξη.
«Πριν από τέσσερα χρόνια, το θέμα της ένταξης των Ρομά δεν απασχολούσε τα περισσότερα κράτη μέλη. Σήμερα, χάρη στη συντονισμένη δράση, αρχίζει να πνέει άνεμος αλλαγής», δήλωσε η αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και επίτροπος Δικαιοσύνης Βίβιαν Ρέντινγκ. «Το πλαίσιο της ΕΕ για τις εθνικές στρατηγικές ένταξης των Ρομά υπήρξε ορόσημο, καθώς χάρη σ' αυτό δεσμεύτηκαν οι εθνικές κυβερνήσεις, στο υψηλότερο επίπεδο, ότι θα εργαστούν για τη προώθηση της ένταξης των Ρομά. Βέβαια, δεν μπορούμε να ανατρέψουμε αιώνες αποκλεισμού και διακρίσεων από τη μια μέρα στην άλλη, αλλά το γεγονός ότι το ζήτημα βρίσκεται σταθερά στην ευρωπαϊκή πολιτική ατζέντα αποτελεί σημάδι προόδου. Για παράδειγμα, τα τελευταία τρία χρόνια ο αριθμός των παιδιών Ρομά που έχουν ενταχθεί στην προσχολική εκπαίδευση αυξάνεται. Ως επόμενο βήμα, θα μπορούσε να φανταστεί κανείς περισσότερο στοχευμένους κανόνες και έναν μηχανισμό χρηματοδότησης που θα προορίζεται ειδικά για τους Ρομά, ώστε να διασφαλίζεται ότι οι πόροι θα διατίθενται εκεί όπου πραγματικά χρειάζονται .»
«Για να βελτιωθούν ουσιαστικά οι συνθήκες ζωής των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων Ρομά στην Ευρώπη, οφείλουμε να διασφαλίσουμε ότι επαρκή ποσά χρησιμοποιούνται αποτελεσματικά για τη στήριξη των εθνικών στρατηγικών ένταξης των Ρομά. Τα κράτη μέλη πρέπει επίσης να λαμβάνουν υπόψη την ένταξη των Ρομά όταν καταρτίζουν τις πολιτικές τους για την εκπαίδευση, την απασχόληση, την υγειονομική περίθαλψη και τη στέγαση», δήλωσε ο Λάσλο Άντορ, επίτροπος Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Κοινωνικής Ένταξης. «Ήλθε πλέον η ώρα να μεριμνήσουν τα κράτη μέλη ώστε η ένταξη των Ρομά να αποτελέσει προτεραιότητα κατά τη διάθεση των κονδυλίων της ΕΕ την προσεχή επταετή δημοσιονομική περίοδο.»
Παρόλο που οι κοινότητες Ρομά εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν τη φτώχεια, τον κοινωνικό αποκλεισμό και τις διακρίσεις, η σημερινή έκθεση δείχνει ότι έχει σημειωθεί πρόοδος και στα 28 κράτη μέλη. Οι κυριότερες διαπιστώσεις είναι οι εξής:
Εκπαίδευση: έχει επιτευχθεί ικανοποιητική πρόοδος όσον αφορά τη διασφάλιση ότι όλα τα παιδιά Ρομά θα τελειώνουν τουλάχιστον το δημοτικό σχολείο, ενώ στη Φιλανδία αυξήθηκε και το ποσοστό συμμετοχής στην προσχολική εκπαίδευση από 2% σε 60%. Στην Ουγγαρία θεσπίστηκε νέος νόμος που καθιστά υποχρεωτική τη διετή προσχολική εκπαίδευση για όλα τα παιδιά. Αντίστοιχη υποχρεωτική διετής προσχολική εκπαίδευση προβλέπεται στη Βουλγαρία, ενώ στην Ιρλανδία εφαρμόζεται ο θεσμός των «μετακινούμενων δασκάλων» που ακολουθούν τις νομαδικές κοινότητες. Ωστόσο, θα χρειαστεί να καταβληθούν μεγαλύτερες προσπάθειες για την αντιμετώπιση του ζητήματος του διαχωρισμού στα σχολεία γενικής εκπαίδευσης σε αρκετές χώρες της ΕΕ.
Απασχόληση: Τα τελευταία τέσσερα χρόνια έγιναν κάποιες προσπάθειες για βελτίωση των προοπτικών απασχόλησης των Ρομά, οι οποίες όμως πολύ σπάνια συνοδεύονταν από συστηματικά στοχευμένα μέτρα σχετικά με τη ζήτηση στην αγορά εργασίας, όπως η καταπολέμηση των διακρίσεων και η παροχή κινήτρων στους εργοδότες. Μερικά ελπιδοφόρα παραδείγματα είναι: η επιμόρφωση συμβούλων για τους Ρομά που αναζητούν εργασία στην Αυστρία, ο διορισμός, με κονδύλια της ΕΕ, διαμεσολαβητών για θέματα απασχόλησης των Ρομά στη Φινλανδία και πρόγραμμα συμβούλων εργασίας στην Ισπανία.
Στέγαση: τα κράτη μέλη έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο όσον αφορά την προώθηση της ένταξης των Ρομά ως αμφίδρομης διαδικασίας, για τις κοινότητες των Ρομά και των μη Ρομά. Ωστόσο, για να υπάρξουν αποτελέσματα, πρέπει να αναληφθούν πρωτοβουλίες μικρής κλίμακας σε όλη την Ευρώπη. Δύο παραδείγματα ορθών πρακτικών είναι: ο διορισμός 38 διαμεσολαβητών για θέματα στέγασης στο Βέλγιο και η συγκρότηση στο Βερολίνο στη Γερμανία ομάδας εργασίας με στόχο την αποδοχή των Ρομά από την τοπική κοινωνία και την ένταξή τους σε αυτήν.
Υγεία: αρκετές χώρες έχουν εστιάσει στη βελτίωση της πρόσβασης των πιο ευάλωτων ομάδων Ρομά στην υγειονομική περίθαλψη. Ειδικότερα, η κυβέρνηση της Γαλλίας δεσμεύτηκε να μειώσει τα οικονομικά εμπόδια στην υγειονομική περίθαλψη, ενώ οι κυβερνήσεις της Ρουμανίας και της Ισπανίας επένδυσαν σε διαμεσολαβητές στον τομέα της υγείας για την κοινότητα των Ρομά. Η διασφάλιση της βασικής υγειονομικής κάλυψης εξακολουθεί να αποτελεί πρόβλημα σε ορισμένα κράτη μέλη.
Διακρίσεις: χάρη στη δράση της Επιτροπής έχει εξασφαλιστεί ένα ισχυρό νομικό πλαίσιο σε όλα τα κράτη μέλη για την αντιμετώπιση των διακρίσεων. Ωστόσο, οι χώρες πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την εφαρμογή της νομοθεσίας στην πράξη (IP/14/27). Σ' αυτή τη διαδικασία, οι εθνικοί φορείς ισότητας έχουν καθοριστικό ρόλο. Η Σλοβακία έλαβε προσωρινά θετικά μέτρα υπέρ των Ρομά.
Χρηματοδότηση: η επαρκής χρηματοδότηση για την ένταξη των Ρομά εξακολουθεί να αποτελεί πρόκληση. Για πρώτη φορά, το 20 % των του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου που διατίθενται στα κράτη μέλη για τα προγράμματά τους πρέπει να χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την κοινωνική ένταξη, από 15 % κατά μέσο όρο που είναι σήμερα. Για τη χρηματοδοτική περίοδο μετά το 2020, η Επιτροπή θα διερευνήσει τρόπους για να βελτιωθεί περαιτέρω και να γίνει αποτελεσματικότερη η οικονομική στήριξη προς τους Ρομά, μεταξύ άλλων, με τη δημιουργία ενός ειδικού μηχανισμού. Περισσότερα παραδείγματα ανά χώρα περιλαμβάνονται στα (εθνικά ενημερωτικά δελτία).
Διάσκεψη κορυφής της ΕΕ για τους Ρομά
Η αξιολόγηση αυτή συμπίπτει με την τρίτη διάσκεψη κορυφής της ΕΕ για τους Ρομά, κατά την οποία πολιτικοί ιθύνοντες σε τοπικό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο θα συναντηθούν με εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών για να συζητήσουν την πρόοδο που έχει επιτευχθεί όσον αφορά την ένταξη των Ρομά. Σκοπός της διάσκεψης είναι να γίνει απολογισμός του τρόπου με τον οποίο εφαρμόζονται οι εθνικές στρατηγικές για τους Ρομά, τις οποίες υποβάλλουν κάθε χρόνο τα κράτη μέλη βάσει του πλαισίου της ΕΕ, και να εξεταστεί κατά πόσο οι στρατηγικές αυτές βελτιώνουν τη ζωή των κοινοτήτων Ρομά. Περίπου 500 εκπρόσωποι οργάνων της ΕΕ, εθνικών κυβερνήσεων και κοινοβουλίων, διεθνών οργανισμών, της κοινωνίας των πολιτών (συμπεριλαμβανομένων των οργανώσεων των Ρομά) και τοπικών και περιφερειακών αρχών θα διατυπώσουν τις απόψεις τους σχετικά με το τι έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα και πώς θα μπορούσε να προωθηθεί ακόμη περισσότερο η ένταξη των Ρομά στο μέλλον. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ατζέντα της διάσκεψης για τους Ρομά, τα προς συζήτηση θέματα και τους συμμετέχοντες θα βρείτε εδώ: IP/14/317.
Ιστορικό
Η ένταξη των Ρομά είναι κάτι περισσότερο από ένα ζήτημα κοινωνικής ένταξης. Έχει επίσης θετικό οικονομικό αντίκτυπο, ιδίως σε εκείνα τα κράτη μέλη που έχουν μεγάλες μειονότητες Ρομά. Στους Ρομά αντιστοιχεί ένα σημαντικό και συνεχώς αυξανόμενο ποσοστό των παιδιών σχολικής ηλικίας, αλλά και του μελλοντικού εργατικού δυναμικού σε πολλές χώρες. Η εφαρμογή αποτελεσματικών πολιτικών για την αξιοποίηση του εργατικού δυναμικού και την παροχή εξατομικευμένων και προσιτών υπηρεσιών στήριξης των Ρομά που αναζητούν εργασία παίζει καθοριστικό ρόλο για να μπορέσουν τα άτομα αυτά να αξιοποιήσουν το δυναμικό τους και να συμμετάσχουν ενεργά και ισότιμα στην οικονομία και την κοινωνία.
Η κοινωνική ένταξη και ενσωμάτωση των κοινοτήτων Ρομά αποτελεί κοινή ευθύνη των κρατών μελών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Επιτροπή παρακολουθεί την πρόοδο που έχουν επιτύχει τα κράτη μέλη όσον αφορά το Πλαίσιο της ΕΕ για τις εθνικές στρατηγικές ένταξης των Ρομά (IP/11/400, MEMO/11/216). Επίσης φέρνει συχνά σε επαφή συντονιστές από τα 28 κράτη μέλη της ΕΕ, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για την εποπτεία των εθνικών στρατηγικών ένταξης των Ρομά, για να συζητήσουν την πρόοδο και τις μελλοντικές προκλήσεις (MEMO/14/107).
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στη έκθεση που εξέδωσε το 2013, κάλεσε τα κράτη μέλη της ΕΕ να υλοποιήσουν τις εθνικές τους στρατηγικές για καλύτερη οικονομική και κοινωνική ένταξη των Ρομά στην Ευρώπη (IP/13/607). Τα συμπεράσματα αυτής της έκθεσης λαμβάνονται επίσης υπόψη στο πλαίσιο της ετήσιας διαδικασίας του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου για τον συντονισμό της κοινωνικοοικονομικής πολιτικής, γεγονός που μπορεί να ωθήσει την ΕΕ στην έκδοση ειδικών ανά χώρα συστάσεων σχετικά με τους Ρομά. Χάρη σε αυτόν τον ετήσιο κύκλο, διασφαλίζεται ότι το θέμα της ένταξης των Ρομά παραμένει σταθερά στην ευρωπαϊκή ατζέντα και ότι άλλες βασικές πολιτικές δεν αντιβαίνουν στους στόχους ένταξης των Ρομά. Το 2013, πέντε κράτη μέλη έλαβαν ειδικές ανά χώρα συστάσεις για την εφαρμογή των εθνικών στρατηγικών για την ένταξη των Ρομά και για την ενσωμάτωση ειδικών μέτρων για τους Ρομά σε άλλες πολιτικές (Βουλγαρία, Τσεχική Δημοκρατία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Σλοβακία).
Τα κράτη μέλη έχουν στη διάθεσή τους κονδύλια της ΕΕ για τη χρηματοδότηση προγραμμάτων κοινωνικής ένταξης, μεταξύ άλλων, για τη βελτίωση της ένταξης των Ρομά σε τομείς όπως η εκπαίδευση, η απασχόληση, η στέγαση και η υγειονομική περίθαλψη. Την περίοδο 2007-2013 διατέθηκαν συνολικά περίπου 26,5 δισ. ευρώ για προγράμματα κοινωνικής ένταξης. Στο πλαίσιο της νέας δημοσιονομικής περιόδου 2014-2020, θα διατεθούν τουλάχιστον 80 δισ. ευρώ για επενδύσεις σε ανθρώπινο κεφάλαιο, απασχόληση και κοινωνική ένταξη μέσω του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου. Τουλάχιστον το 20 % των κονδυλίων που προέρχονται από Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (περίπου 16 δισ. ευρώ) πρέπει εφεξής να διατίθεται ειδικά για την κοινωνική ένταξη. Στόχος είναι να εξασφαλιστούν οι απαραίτητοι χρηματοδοτικοί πόροι για την ένταξη των Ρομά. Τα κράτη μέλη είναι αρμόδια για τη διαχείριση των κονδυλίων αυτών. Η Επιτροπή συνέβαλε σε αυτή τη διαδικασία με την παροχή οδηγιών προς τα κράτη μέλη σχετικά με τον σχεδιασμό επιχειρησιακών προγραμμάτων για τη διάθεση κονδυλίων της ΕΕ σε σχέδια ένταξης των Ρομά, με στόχο την προώθηση μιας προσέγγισης χωρίς αποκλεισμούς και την καλύτερη αντιμετώπιση των αναγκών των Ρομά (MEMO/14/249).
Περισσότερες πληροφορίες
MEMO/14/249
Υλικό για τον Τύπο: Έκθεση του 2014 για τους Ρομά:
http://ec.europa.eu/justice/newsroom/discrimination/news/140404_en.htm
Speech by President Barroso at the European Roma Summit
http://europa.eu/rapid/press-release_SPEECH-14-288_en.htm
Ευρωπαϊκή Επιτροπή – ΕΕ & Ρομά:
http://ec.europa.eu/justice/discrimination/roma/index_en.htm
Ιστοσελίδα της αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και επιτρόπου Δικαιοσύνης Βίβιαν Ρέντινγκ:
http://ec.europa.eu/reding
Ιστοσελίδα του Λάσλο Άντορ, επιτρόπου Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Κοινωνικής Ένταξης:
http://ec.europa.eu/commission_2010-2014/andor/index_en.htm
Ακολουθήστε την αντιπρόεδρο Ρέντινγκ και τον επίτροπο Άντορ στο Twitter:
@VivianeRedingEU @LaszloAndorEU
Ακολουθήστε τη Γενική Διεύθυνση Δικαιοσύνης στο Twitter: @EU_Justice
Ακολουθήστε τη διάσκεψη κορυφής για τους Ρομά στο Twitter # romaeu
Αρμόδιοι επικοινωνίας:
Mina Andreeva (+32 2 299 13 82)
Natasha Bertaud (+32 2 296 74 56)
Jonathan Todd (+32 2 299 41 07)
Cécile Dubois (+32 2 295 18 83)
Για το κοινό: Europe Direct τηλεφωνικά 00 800 6 7 8 9 10 11 ή με email
https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/el/IP_14_371
