Η Ελληνικότητα των Μακεδόνων. Αδιάσειστα Αρχαιολογικά και Γλωσσολογικά Τεκμήρια

25/6/19

Βασίλειος Κωνσταντινόπουλος*

Επειδή το θέμα της εθνικότητας των Μακεδόνων ταλανίζει από τις αρχές του 20^ου αιώνα μέχρι σήμερα την πολιτική ζωή των Βαλκανικών χωρών που με την κατάλληλη προπαγάνδα επιχειρούν να στρεβλώσουν τα ιστορικά γεγονότα, θεωρούμε χρήσιμο και κρίσιμο να παραθέσουμε αμάχητα αρχαιολογικά, ιστορικά και φιλολογικά τεκμήρια, για να προσεγγίσουμε επιστημονικά και όχι πολιτικά το ζήτημα αυτό.

Για ευνόητους λόγους παραλείπονται τα μυθολογικά τεκμήρια, για να προβληθούν μόνο τα απολύτως επιστημονικά επιχειρήματα.

·         Ιστορικά-Αρχαιολογικά

Για την εθνικότητα του λαού που κατοικούσε στη Μακεδονία, όπως και στη Θράκη, όταν ο Δαρείος ο Μέγας επεξέτεινε τις κατακτήσεις του στην ευρωπαϊκή ήπειρο μέχρι τον Δούναβη το 513 π.Χ., έχουμε ένα αμάχητο τεκμήριο, δηλαδή μια περσική πηγή που είναι μια τρίγλωσση επιγραφή στον τάφο του Δαρείου (που πέθανε το 486 π.Χ.) στην περιοχή Naqsh-e Rostam, 5 χιλιόμετρα βορείως της Περσέπολης, όπου βρίσκονται οι τάφοι των Αχαιμενιδών βασιλέων. Στην επιγραφή αυτή, που είναι γραμμένη στα αρχαία περσικά, στα ελαμιτικά και στα βαβυλωνιακά καταγράφονται εν είδει descriptio orbis οι υποτελείς λαοί της περσικής αυτοκρατορίας. Στη Μικρά Ασία καταγράφονται, ανάμεσα στους υποτελείς λαούς και οι Yauna, για τους οποίους δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ιστορικά ότι ταυτίζονται με τους Έλληνες, δηλαδή τους Ίωνες, οι οποίοι κατοικούσαν στη συγκεκριμένη περιοχή από τον Α΄ (1050 π.Χ.) και κυρίως τον Β΄ (800 π.Χ.) Ελληνικό Αποικισμό.Από αυτούς, δηλαδή τους Ίωνες, άλλωστε, μας ονομάζουν οι ανατολικοί λαοί ακόμα και σήμερα Γιουνάν και Γιουνανιστάν. Στη στήλη που αναφέρεται στην ευρωπαϊκή ήπειρο καταγράφονται Θράκες και οι Yauna Takabara, που μεταφράζεται κατά λέξη Ίωνες με ασπιδόμορφο κάλυμμα κεφαλής. Οι Πέρσες, δηλαδή, συνάντησαν πάλι Ίωνες, τουτέστιν Έλληνες στη Μακεδονία, μόνο που αυτοί διέφεραν ως προς την εμφάνιση, γιατί φορούσαν ένα κάλυμμα στο κεφάλι τους. Οι Πέρσες με άλλα λόγια αναγνώρισαν τα βασικά χαρακτηριστικά, δηλαδή γλώσσα και θρησκεία, που γνώριζαν ήδη από τους Ίωνες της Μικράς Ασίας. Κατά τη γνωστή τους άλλωστε συνήθεια διέκριναν τα φύλα μιας εθνικότητας από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους ή από τις τοποθεσίες όπου κατοικούσαν. Οι Σάκες π.χ. αναφέρονται με 5-6 διαφορετικές ονομασίες ανάλογα με τα ιδιαίτερα φυλετικά ή γεωγραφικά χαρακτηριστικά τους, υπάγονταν όμως όλοι σε ένα έθνος, στους Σάκες. Το ίδιο συνέβη και με τους Ίωνες. Σωστά οι ερευνητές έχουν ομόφωνα όλοι δεχτεί ότι οι Yauna Takabara είναι οι Μακεδόνες, αφού αυτοί ήσαν οι μόνοι Ίωνες (=Έλληνες) που κατοικούσαν στην περιοχή αυτή, δηλαδή στη Μακεδονία (βλ. Cambridge Ancient History τόμ. IV, σελ. 247).

Ότι πρόκειται για τους Μακεδόνες, αποδεικνύεται από τον τάφο του διαδόχου του Δαρείου, Ξέρξη (πέθανε το 465 π.Χ.), που υπάρχει στο ταφικό αυτό συγκρότημα, που αναφέρονται μόνο οι Ίωνες, αλλά όχι οι Yauna Takabara, οι οποίοι στο μεταξύ είχαν απελευθερωθεί από τον περσικό ζυγό.

·         Φιλολογικά-Γλωσσολογικά

Οι διάφοροι αμφισβητίες της ελληνικότητας της μακεδονικής διαλέκτου προέβαλλαν ως επιχείρημα το γεγονός ότι δεν υπάρχει ένα κείμενο ή έστω ένα μικρό απόσπασμα της μακεδονικής διαλέκτου, για να μπορεί να πιστοποιηθεί η δομή και το λεξιλόγιό της, ενώ υπάρχουν 150 διάσπαρτες σε λεξικά (Ησυχίου, Αμερία, ετυμολογικών έργων) από τα οποία οδηγούνται ως προς τη φωνολογία σε λανθασμένα συμπεράσματα. Υπάρχει όμως ένα αμάχητο φιλολογικά τεκμήριο, μία πρόταση της μακεδονικής διαλέκτου του κωμικού συγγραφέα Στράττιδος σε ένα απόσπασμα από μια χαμένη κωμωδία με τον τίτλο Μακεδόνες (τέλη 5^ου-αρχές 4^ου αιώνα). Το απόσπασμα, στο οποίο συνομιλούν ένας αθηναίος και ένας μακεδόνας πολίτης έχει ως εξής: (Στράττις (Kassel - Austin fr. 29=Αθήν., Δειπν. VII. 323 b) γοῦν ἐν «Μακεδόσιν» ἐρομένου τινὸς Ἀττικοῦ ὡς ἀγνοοῦντος τὸ ὄνομα καὶ λέγοντος·):

Αθ.:     ἡ σφύραινα δ’ ἐστὶ τίς;

Μακ.: κέστραν μὲν ἣν ὔμμες ὡττικοὶ κικλήσκετε.

Η πρόταση αυτή του Μακεδόνα αποδεικνύει περίτρανα ότι η διάλεκτος των Μακεδόνων ήταν ελληνική και στη σύνταξη (καλῶ τινα+κατηγορούμενο) και στο λεξιλόγιο, το οποίο είναι της ελληνικής γλώσσας με καταφανείς επικές προσμίξεις (ὔμμες αιολικό, κικλήσκετε ιωνικό). Ο Φερεκύδης ο Λέσβιος που έζησε στην αυλή της Μακεδονίας την ίδια περίοδο μας πληροφορεί ότι η μακεδονική διάλεκτος είναι αιολική διάλεκτος, άποψη που υποστηρίζεται από νεώτερους γλωσσολόγους, όπως ο Hoffmann.

Επομένως το επιχείρημα ότι δεν υπήρχε μέχρι τώρα ένα απόσπασμα μακεδονικής διαλέκτου καταρρέει, λόγω της ύπαρξης του συγκεκριμένου αυτού χωρίου, το οποίο πέραν πάσης αμφιβολίας τεκμηριώνει τον ελληνικό χαρακτήρα της μακεδονικής διαλέκτου.

Συμπερασματικά και ο πληθυσμός και η γλώσσα είχαν αμιγή ελληνικό χαρακτήρα. Οι Μακεδόνες δηλαδή ανήκαν στο ελληνικό έθνος, που χαρακτηριζόταν από τα τρία χαρακτηριστικά που αναφέρει ο Ηρόδοτος (όμαιμον, ομόγλωσσον, ομόθρησκον) και δεν αποτελούσαν εθνότητα, παρά μόνο φύλο ελληνικό, όπως αποτελούσαν ελληνικά φύλα οι Ίωνες, οι Αχαιοί, οι Αιολείς και οι Δωριείς.

·         Γεωγραφική διάκριση της Μακεδονίας σε Άνω και Κάτω

Τέτοιου είδους διάκριση δεν υπάρχει στα αρχαία κείμενα ως γεωγραφικός και εθνικός προσδιορισμός των Μακεδόνων. Ο Θουκυδίδης (ΙΙ 99) μιλά για το μακεδονικό φύλο των Λυγκηστών που κατοικεί στη Βόρεια Μακεδονία, αλλά σπεύδει να διευκρινίσει ότι η  όλη γεωγραφική περιοχή ονομάζεται Μακεδονία (τὸ ξύμπαν δὲ καλεὶται Μακεδονία).

Πρέπει εδώ να σημειώσουμε ότι ο γεωγραφικός χώρος της Μακεδονίας πήρε το όνομά του από τους Μακεδόνες, όπως η Αχαΐα από τους Αχαιούς, η Ιωνία από τους Ίωνες κ.τ.λ. Είναι πραγματικά περίεργο να απαιτούν το αντίστροφο οι κάτοικοι των Σκοπίων, να ονομάζονται δηλαδή Μακεδόνες από τον γεωγραφικό χώρο, ο οποίος διατηρούσε βεβαίως το όνομα αυτό και κατά τη ρωμαϊκή περίοδο, δηλαδή ονομαζόταν provincia Macedoniae, ακριβώς λόγω της κατοίκησής του από Έλληνες. Είναι άλλωστε γνωστό ότι κατά την οθωμανική περίοδο ονομαζόταν εν μέρει και Vardarska. Όσον αφορά τώρα τη χρήση των όρων Άνω Μακεδονία ή Βόρεια Μακεδονία, αυτοί χρησιμοποιούνται επί του αυτού λαού, όπως δείχνει και η σύγχρονη ιστορία (Βόρειος, Νότιος Κορέα). Η χρήση επίσης του επιθέτου Νέος σε ονόματα πόλεων ή κρατών προϋποθέτει οπωσδήποτε μετοίκιση ενός λαού και χρήση το παλιού ονόματός του (Νέα Έφεσσος, Νέα Φώκαια, Νέα Υόρκη κ.τ.λ.).

·         Η έλευση των Σλάβων στη Βαλκανική

Κατά τον εγκυρότερο ιστορικό του Βυζαντινού Κράτους, Georg Ostrogorsky (Geschichte desbyzantinischen Staates), οι Σλάβοι διείσδυσαν στα Βαλκάνια τον 6^ο μ.Χ αιώνα και μετά και επομένως καμία παρουσία δεν είχαν την κλασσική περίοδο στην επίμαχη περιοχή της Μακεδονίας, όπως άλλωστε πιστοποιείται και από την περσική επιγραφή του 5^ου αιώνα π.Χ.

·         Η εθνικότητα των κατοίκων της ΠΓΔΜ

Ως προς την εθνικότητα του κράτους αυτού αρκούν όσα υποστήριξε ο αρχηγέτης του, Κίρο Γκλιγκόρωφ: «Εμείς είμαστε Σλάβοι. Δεν έχουμε καμία σχέση ούτε με τον Αλέξανδρο ούτε με τους Μακεδόνες.» Το να υποστηρίζεται όμως από κάποιους ότι έχουν δικαίωμα να αυτοπροσδιορίζονται εθνικά είναι βέβαια σωστό, αρκεί αυτός ο εθνικός προσδιορισμός να μην ελαύνεται σκοπίμως από αλυτρωτικές σκέψεις και να μην έχει επιθετικά χαρακτηριστικά. Στην προκείμενη περίπτωση είναι αλήθεια ότι προωθήθηκε η πλαστογραφία της Ιστορίας σε βάρος μας και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η ελληνική εξωτερική πολιτική δεν αντιμετώπισε έγκαιρα και με τη δέουσα σοβαρότητα το πρόβλημα, όταν ο Τίτο μεταπολεμικά προσπαθούσε να δώσει ταυτότητα σε ένα ομόσπονδο κρατίδιο που εστερείτο εσωτερικής συνοχής και ομοιογένειας.

·         Το γλωσσικό ιδίωμα του κράτους

Όλες οι γλωσσολογικές έρευνες έχουν καταδείξει αναμφίβολα ότι πρόκειται για ένα σλαβικό ιδίωμα με πολλές βουλγαρικές προσμείξεις. Μάλιστα προς την πλευρά της Βουλγαρίας αυτές είναι περισσότερες, ενώ είναι λιγότερες προς την πλευρά της Σερβίας.

Αυτά από επιστημονικής πλευράς. Γιατί από πολιτικής πλευράς το θέμα εξαρτάται από την οπτική γωνία που το βλέπει κανείς ή την ιδεολογία και τα συμφέροντα που υπηρετεί. Πάντως, αν επικρατήσει με οποιοδήποτε τρόπο το όνομα Μακεδονία στον προσδιορισμό της κρατικής αυτής οντότητας θα σημάνει πολιτικά και ιστορικά την πλήρη επικράτηση της προπαγάνδας επί της ιστορικής πραγματικότητας.

Βιβλιογραφία (σε αυστηρή επιλογή)

Cambridge Ancient History τόμ. IV, Cambridge 1988²

R. Rollinger, “Yauna Takabara und Maginnata Tragende, Ionier. Zum Problem der Griechischen Thronträger-Figuren in Naqsh-e Rostam und Persepolis”, Oriens et Occidens 12, 2006, 365-400

N. G. L. Hammond, A History of Macedonia, ελλ. μετ. Θεσσαλονίκη 2018

G. Ostrogorsky, Geschichte des byzantinischen Staates, ελλ. μετ. Αθήνα 1978

Ν. Ανδριώτης. Το ομόσπονδο κράτος των Σκοπίων και η γλώσσα του, Θεσσαλονίκη 1960

 *Καθηγητής Ιστορίας Πανεπιστημίου Πελοποννήσου

Διάλεξή σε ημερίδα της Παμμακεδονικής Ομοσπονδίας στην Παλαιά Βουλή

http://infognomonpolitics.blogspot.com/2019/06/blog-post_338.html

«Φίδι» των Σκοπίων με το ΚΙΝ.ΑΛ.

Η Φώφη κατεβάζει υποψήφιο βουλευτή στέλεχος του Ουράνιου Τόξου

Ο Σωτήρης Μπλέτσας (καταδικασμένος για διασπορά ψευδών ειδήσεων) κάνει λόγο για «Μακεδόνες» που ζουν στην Ελλάδα και για άλλες ανύπαρκτες μειονότητες

«Φίδι» των Σκοπίων υπάρχει στα ψηφοδέλτια του ΚΙΝ.ΑΛ.! Πρόκειται για τον Σωτήρη Μπλέτσα, υποψήφιο βουλευτή του στον νομό Τρικάλων, ο οποίος διατηρεί στενές σχέσεις με το φιλοσκοπιανό Ουράνιο Τόξο και είναι εκλεκτός του Γιώργου Παπανδρέου. Μάλιστα, ήταν υποψήφιος ευρωβουλευτής του Ουράνιου Τόξου το 1994, ενώ φέρεται ότι συμμετείχε στο συνέδριό του στη Θεσσαλονίκη το 2014. 

Ο κ. Μπλέτσας, ο οποίος είναι βλαχικής καταγωγής, είχε δικαστικές περιπέτειες το 2001, καθώς κατηγορήθηκε, ύστερα από μήνυση του πρώην βουλευτή της Ν.Δ. Ευγένιου Χαϊτίδη, για διασπορά ψευδών ειδήσεων, καθώς «σε πολιτιστική εκδήλωση των Βλάχων στη Νάουσα διένειμε στους παρευρισκομένους το φυλλάδιο χάρτη στην αγγλική γλώσσα, το οποίο γνώριζε ότι ανέφερε ψευδώς ότι στην Ελλάδα, πέραν της ελληνικής γλώσσας, ομιλούνται σε μικρότερη έκταση και άλλες πέντε γλώσσες».

Πρωτοδίκως, ο κ. Μπλέτσας είχε καταδικαστεί σε 15 μήνες φυλακή και 500.000 δραχμές πρόστιμο. Στη συνέχεια άσκησε έφεση και αθωώθηκε στο Εφετείο. Ωστόσο, ο κ. Μπλέτσας, πέραν των γλωσσικών ζητημάτων, επί της ουσίας έγινε και φορέας προπαγάνδισης εθνικών μειονοτήτων στην Ελλάδα, καθώς, ευχαριστώντας όσους τους συμπαραστάθηκαν, είχε δηλώσει προς τα μέλη του Ουράνιου Τόξου: «Πρώτα εσείς οι Μακεδόνες βγήκατε και μου συμπαρασταθήκατε στον δικαστικό μου αγώνα, μαζί με τους φίλους Τούρκους και Πομάκους».

Μάλιστα, παρουσιαζόμενος ως εκπρόσωπος των Βλάχων, συμπλήρωσε: «Ολοι μαζί ευχόμαστε να κάνουμε την Ελλάδα μικρή Ευρώπη, όπου δεν υπάρχουν προκαταλήψεις εναντίον των εθνοτήτων, μειονοτήτων, εθνικών - θρησκευτικών και όποιας άλλης μορφής υπάρχουν. Εύχομαι στις επόμενες ευρωεκλογές να είμαστε όλοι, και όχι μόνο αυτό που είπε ο φίλος μου Γιώργος Νακρατζάς “μια κοινή συμμετοχή Τούρκων και Μακεδόνων'', αλλά όλοι μαζί, Βλάχοι, Αρβανίτες, Τούρκοι, Μακεδόνες, Πομάκοι, καθολικοί, ιταλογενείς, Ρομ, Εβραίοι κ.λπ.». κλείνοντας την ομιλία του είπε: «Ζήτω το Ουράνιο Τόξο. Ζήτω η Ευρωπαϊκή Ελεύθερη Συμμαχία».

Σε συνέντευξή του στο www.energospolitis.gr, στις 23 Ιανουαρίου 2018, τασσόταν υπέρ της εξεύρεσης λύσης στο Σκοπιανό, λέγοντας μάλιστα ότι «εδώ ο κόσμος καίγεται και η π……. λούζονταν. Απασχολούμαστε εδώ και 25 χρόνια με κάτι που η παγκόσμια κοινή γνώμη και συνείδηση έχουν αποδεχθεί», προσθέτοντας: «Μην ξεχνάτε τα αναγνωστικά (Abecetar) που τύπωσε η ελληνική Πολιτεία για τη μόρφωση των… Μακεδόνων». Γεγονός είναι, πάντως, ότι ο Σωτήρης Μπλέτσας ανήκε παραδοσιακά στο ΠΑΣΟΚ, και μάλιστα στις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015 ήταν υποψήφιος βουλευτής Τρικάλων με το μόρφωμα του Γιώργου Παπανδρέου, το ΚΙΔΗΣΟ.

https://www.dimokratianews.gr/content/100256/fidi-ton-skopion-me-kinal

Λεβέντης: Η Ένωση Κεντρώων θα ανακτήσει τις δυνάμεις της

Την ανατροπή του εκλογικού αποτελέσματος των ευρωεκλογών, προσδοκά για την Ένωση Κεντρώων στις εθνικές εκλογές ο πρόεδρος του κόμματος, Βασίλης Λεβέντης, ο οποίος ταυτοχρόνως άσκησε κριτική τόσο στα πεπραγμένα της κυβέρνησης Τσίπρα όσο και στις εξαγγελίες του Κυριάκου Μητσοτάκη, ενώ έστρεψε τα βέλη του και στη Φώφη Γεννηματά και χαρακτήρισε «ψήφο καθαρής τρέλας» την ψήφο σε Βαρουφάκη και Βελόπουλο.

Την ανατροπή του εκλογικού αποτελέσματος των ευρωεκλογών, προσδοκά για την Ένωση Κεντρώων στις εθνικές εκλογές ο πρόεδρος του κόμματος, Βασίλης Λεβέντης, ο οποίος ταυτοχρόνως άσκησε κριτική τόσο στα πεπραγμένα της κυβέρνησης Τσίπρα όσο και στις εξαγγελίες του Κυριάκου Μητσοτάκη, ενώ έστρεψε τα βέλη του και στη Φώφη Γεννηματά και χαρακτήρισε «ψήφο καθαρής τρέλας» την ψήφο σε Βαρουφάκη και Βελόπουλο.

Κατά τη διακαναλική συνέντευξη της Ένωσης Κεντρώων, ο κ. Λεβέντης απέδωσε το δυσμενές αποτέλεσμα της κάλπης των ευρωεκλογών στον εφησυχασμό από μέρους του κόμματός του και την κακή εκτίμηση του γεγονότος ότι «κατέβηκαν» 12 κόμματα στη Θεσσαλονίκη με πατριωτικό χαρακτήρα με αποτέλεσμα να αφαιρεθεί δύναμη από την Ένωση Κεντρώων.

Ωστόσο, σήμερα και ενόψει των εθνικών εκλογών, ο κ. Λεβέντης εκτίμησε ότι το κόμμα του θα ανακτήσει τις δυνάμεις του αφού με την Ένωση Κεντρώων πλέον συνεργάζονται 12 κόμματα σε μια ευρεία συμμαχία δυνάμεων. Επίσης, σύμφωνα με τον κ. Λεβέντη, την «πρώτη χαρά της νίκης της ΝΔ» τη διαδέχεται τώρα ο φόβος της αυτοδυναμίας του Μητσοτάκη και ότι «θα έρθει και θα κάνει ότι θέλει».

Ο κ. Λεβέντης διαπιστώνει αντίφαση στα όσα λέει ο πρόεδρος της ΝΔ, «από τη μία ότι όλοι μαζί μπορούμε και από την άλλη ότι θέλει να είναι αυτοδύναμος» διότι – όπως είπε- η μία είναι έννοια «συναινετική», ενώ η δεύτερη είναι έννοια «φασιστική». Κάλεσε μάλιστα «το κοινό της ΝΔ», «να το προσέξει αυτό» διότι «η πτώχευση της χώρας προήλθε από αυτοδύναμες κυβερνήσεις».

Ο κ. Λεβέντης, κατηγόρησε τον ΣΥΡΙΖΑ, τη ΝΔ και το ΚΙΝΑΛ ότι όχι μόνο δεν έχουν ζητήσει συγγνώμη «για τους διορισμούς, τα θαλασσοδάνεια, τα λαδώματα και τα άλλα αίσχη» από τον ελληνικό λαό, αλλά παραμένουν αμετανόητοι και αλληλοκατηγορούνται σαν να είναι άμοιροι ευθυνών ο καθένας από αυτούς. Για τα όσα λέει ο Αλέξης Τσίπρας ενόψει των εκλογών, ο πρόεδρος της Ένωσης Κεντρώων είπε ότι, ενώ διακηρύττει ότι μας έβγαλε από τα μνημόνια αποσιωπά ότι έφερε τον «κόφτη» για 99 χρόνια με αποτέλεσμα να επικρέμεται η απειλή κατάσχεσης της δημόσιας περιουσίας εφόσον η χώρα μας δεν πληρώσει μια υποχρέωσή της.

Σχετικώς με τις εξαγγελίες του προέδρου της ΝΔ, είπε ότι του θυμίζουν το «παρόμοιο αφήγημα» του Γιώργου Παπανδρέου ότι «λεφτά υπάρχουν», ενώ υποστήριξε πως όπως και τα άλλα κόμματα και η ΝΔ δεν μιλάει με αλήθεια στον λαό.

Για την πρόεδρο του Κινήματος Αλλαγής, ο κ. Λεβέντης υποστήριξε ότι «τα έχει βρει με τον Μητσοτάκη» και πρόδωσε το ΠΑΣΟΚ και τον Ανδρέα Παπανδρέου που πίστευε στην απλή αναλογική.

Για τον Γιάνη Βαρουφάκη, ανέφερε ότι κατά τη γνώμη του «έπρεπε να είναι φυλακή» αφού τα 100 δισ. χρέη από το σύνολο του χρέους της χώρας οφείλονται σε αυτόν και προσέθεσε πως πρέπει να γίνει εξεταστική επιτροπή για την περίοδο της πρώτης διακυβέρνησης Τσίπρα με υπουργό Οικονομικών τον ίδιο. Ο κ. Λεβέντης υποστήριξε ότι η ψήφος στο κόμμα του Γιάνη Βαρουφάκη και του Κυριάκου Βελόπουλο είναι «ψήφος καθαρής τρέλας» και απελπισίας, αφού -όπως είπε χαρακτηριστικά- «όση κόπωση και να νιώθεις από το πολιτικό σύστημα δεν πέφτεις από το μπαλκόνι».

Σχετικώς με το θέμα της Τουρκίας, ο πρόεδρος της Ένωσης Κεντρώων είπε ότι «δεν κινδυνεύουμε από την Τουρκία όσο υπάρχουν πρωθυπουργοί που τα δίνουν όλα κι έτσι διασώζεται η ειρήνη».

Τέλος ζήτησε ψήφο στην Ένωση Κεντρώων επισημαίνοντας πως όποιος επιλέγει το ψηφοδέλτιό του ψηφίζει μεταρρυθμίσεις.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

https://www.in.gr/2019/06/27/politics/kommata/leventis-enosi-kentroon-tha-anaktisei-tis-dynameis-tis/