Σημείο εκκίνησης της λαμπρής επιστημονικής της πορείας, τα θρανία του λυκείου της Νέας Φιγαλείας στην Ηλεία, όπου με οδηγό τη μεθοδικότητα, την πίστη στο όνειρό της αλλά και την σκληρή δουλειά, και σε αντίθεση με τους μαθητές μεγάλων πόλεων, κλήθηκε να καταρρίψει τα εμπόδια της περιορισμένης πρόσβασης στη μάθηση.
Η επιβράβευση ήρθε το 2008 με την αποφοίτηση με άριστα από το τμήμα Βιολογίας του πανεπιστημίου Κρήτης αλλά και την επιτυχή ολοκλήρωση των μεταπτυχιακών σπουδών στην «Μοριακή Ιατρική» στην Ιατρική Σχολή Αθηνών. Ενώ ένα ακόμη κομμάτι στο «παζλ» των σπουδών προστέθηκε με την διδακτορική της διατριβή στο Εργαστήριο Ιατρικής Γενετικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Σήμερα, η 32χρονη Κρινιώ Γιαννίκου εργάζεται στο «Brigham and Women’s Hospital» στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Harvard στη Βοστόνη και αντικείμενό της είναι η γενετική διεύρυνση της οζώδους σκλήρυνσης. Από το 2012 συνεργάζεται με το Ογκολογικό Τμήμα στην Α’ Παιδιατρική Κλινική του νοσοκομείου Παίδων «Αγία Σοφία» και τα τελευταία δύο χρόνια με το Τμήμα Ιατρικής Γενετικής και Λειτουργικής Γονιδιωματικής, «Ιnserm», στη Μασσαλία.
-Πώς «γεννήθηκε» το ενδιαφέρον σας για την επιστήμη της βιολογίας και της ιατρικής;
Το ενδιαφέρον μου για τις δυο αυτές επιστήμες προέκυψε σε πολύ μικρή ηλικία. Θυμάμαι χαρακτηριστικά ότι ήθελα να γίνω μικροβιολόγος
Μεγαλώνοντας, η σκέψη αυτή ωρίμασε μέσα μου και στο σχολείο επηρρεαζόμενη από τα πειράματα και τους Νόμους του Mendel στο μάθημα της βιολογίας καθώς και από το μεγάλο επίτευγμα της αλληλούχησης ολόκληρου του γονιδιώματος εκείνη την περίοδο, αποφάσισα ότι η μοριακή βιολογία ήταν αυτό με το οποίο ήθελα να ασχοληθώ στη ζωή μου.
Ήταν ένας κόσμος μαγικός και ήθελα να αποτελώ μέρος του, να ανακαλύψω νέα γονίδια, να μάθω πως αυτά κληρονομούνται, ποιος είναι ο ρόλος τους καθώς και το που οφείλεται η τόσο μεγάλη ποικιλομορφία και διαφορετικότητα στη φύση.
- Πώς προέκυψε η μετάβαση από ένα πολυσχιδές αντικείμενο όπως της βιολογίας σε αυτό της ιατρικής;
Πάντα με ενδιέφερε να ασχοληθώ με κάτι που να σχετίζεται με την προσφορά στον άνθρωπο και ταυτόχρονα να επιτρέπει τη δυνατότητα έρευνας στον τομέα της υγείας.
Η Γενετική ήταν αυτό ακριβώς που έψαχνα, καθώς αποτελεί έναν κλάδο της βιολογίας με καθημερινές εφαρμογές, είτε σε εργαστηριακό είτε σε κλινικό επίπεδο, σε πολλές ιατρικές πράξεις για τη διάγνωση, αντιμετώπιση και πρόληψη χιλιάδων γενετικών νοσημάτων.
Η ιατρική είναι η εφαρμοσμένη βιολογία ανθρώπου, οπότε δεν θα πρέπει να βλέπουμε τις δυο αυτές επιστήμες αποκομμένες τη μια από την άλλη.
- Θα μπορούσατε να μας μιλήσετε με λίγα λόγια για το αντικείμενό σας;
Το αντικείμενο των ερευνητικών ενδιαφερόντων μου επικεντρώνεται στη μελέτη των νευροαναπτυξιακών διαταραχών, των νεοπλασιών του κεντρικού νευρικού συστήματος καθώς και των νευροδερματικών συνδρόμων και άλλων κακοηθειών.
Κατά τη διάρκεια των διδακτορικών σπουδών μου ασχολήθηκα με τη μοριακή διερεύνηση της νοητικής υστέρησης αγνώστου αιτιολογίας με την τεχνολογία των Μικροσυστοιχιών Συγκριτικού Γενωμικού Υβριδισμού (γνωστή ως array-CGH ή Μοριακός Καρυότυπος), η οποία εφαρμόστηκε επιτυχώς για πρώτη φορά στην Ελλάδα στο Εργαστήριο Ιατρικής Γενετικής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Το τελευταίο διάστημα ασχολούμαι με την οζώδη σκλήρυνση, ένα νευροδερματικό σύνδρομο που συγκαταλέγεται στις σπάνιες πολυσυστηματικές παθήσεις.
H έρευνά μας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Harvard στηρίζεται σε τεχνολογίες αλληλούχησης επόμενης γενιάς για τη διερεύνηση ολόκληρου του γονιδιώματος, με στόχο την αποκάλυψη μεταλλάξεων στα γονίδια TSC1/TSC2 καθώς και σε νέα παθολογικά γονίδια, ενώ η ανάλυση του μεγάλου όγκου δεδομένων γίνεται με ισχυρά υπολογιστικά εργαλεία, ορισμένα από τα οποία έχουν αναπτυχθεί στο εργαστήριο μας για τον εντοπισμό μωσαϊκών μεταλλάξεων χαμηλής συχνότητας.
Το εργαστήριό μας έχει αναπτύξει επίσης διάφορα μοντέλα μυός για τη μελέτη της οζώδους σκλήρυνσης. Συγκεκριμένα, μελετάμε ασθενείς με οζώδη σκλήρυνση και αστροκύτωμα ή αγγειομυολίπωμα, καθώς και ασθενείς με λεμφαγγειωμάτωση και άλλους περιαγγειακούς όγκους PEComas.
Σε ασθενείς με λεμφαγγειωμάτωση απομονώνουμε καρκινικά κύτταρα από το περιφερικό αίμα καθώς και ελεύθερο DNA από το πλάσμα αίματος για την εύρεση μεταλλάξεων, με στόχο να μπορούν μελλοντικά να χρησιμοποιηθούν ως διαγνωστικοί δείκτες για τη συγκεκριμένη νόσο.
- Πώς βρεθήκατε στην Αμερική; Ηταν όνειρο ζωής ή αναγκαστική λύση;
Από μικρή επιθυμούσα να βρεθώ στην Αμερική, γιατί πιστεύω πως χάρη στο άρτιο εκπαιδευτικό σύστημα είναι η χώρα των ευκαιριών, που στηρίζει ανθρώπους με όρεξη για δουλειά, ανεξαρτήτως καταγωγής, κοινωνικής θέσης και θρησκείας.
Η επιθυμία μου να φύγω από την Ελλάδα ενισχύθηκε δεδομένης της υπάρχουσας τελματώδους κατάστασης στη χώρα. Οι πηγές χρηματοδότησης για έρευνα ήταν ανεπαρκείς, τα κίνητρα ανύπαρκτα και οι ευκαιρίες για εργασία περιορισμένες παρά τις συνεχείς προσπάθειες για αναζήτηση διεξόδων.
- Πόσο σημαντικό ρόλο έπαιξαν οι υποτροφίες του Ιδρύματος Ωνάση στη σταδιοδρομία σας;
Το Ίδρυμα Ωνάση μου άνοιξε δρόμους και δημιούργησε ευκαιρίες στηρίζοντας τις μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές μου για τέσσερα χρόνια. Η συμβολή του Ιδρύματος υπήρξε καθοριστική ώστε να μπορέσω να ολοκληρώσω επιτυχώς τις σπουδές μου, καθώς δεν υπήρχε άλλη πηγή χρηματοδότησης και οικονομικής ενίσχυσης.
Όταν υπέβαλα την αίτηση για υποτροφία, δεν πίστευα ότι θα καταφέρω να λάβω τη συγκεκριμένη υποτροφία, όχι γιατί δεν πίστευα στις δυνατότητες μου αλλά γιατί σε αυτή τη χώρα, μας έχουν συνηθίσει σε μη αξιοκρατικές διαδικασίες. Προς μεγάλη μου χαρά, το Ίδρυμα Ωνάση αξιολόγησε θετικά την αίτηση μου, πίστεψε σε μένα και στήριξε τις προσπάθειές μου.
Είναι πραγματικά πολύ μεγάλη τιμή και χαρά για μένα να αποτελώ μέλος του Συνδέσμου Υποτρόφων του Ιδρύματος. Το Ίδρυμα Ωνάση ενισχύει οικονομικά υψηλού επιπέδου σπουδές, είναι συνεχώς δίπλα στους υποτρόφους και ενδιαφέρεται για την εξέλιξη των σπουδών και τη μετέπειτα πορεία τους.
- Είστε μόλις 32 ετών κι έχετε καταφέρει τόσα πολλά. Στερηθήκατε αρκετά πράγματα για να πετύχετε τους στόχους σας;
Ο δρόμος είναι μακρύς και είμαι μόλις στο ξεκίνημα. Σίγουρα οι θυσίες είναι πολλές, η προσπάθεια συνεχής, ο αγώνας διαρκής και έχω στερηθεί αρκετά πράγματα, ενώ έχω συναντήσει πολλά εμπόδια. Όμως η χαρά και η ικανοποίηση που αισθάνομαι μετά την επίτευξη κάθε στόχου, μου δίνει δύναμη και θάρρος να συνεχίσω με ακόμα μεγαλύτερο ενθουσιασμό στο επόμενο βήμα.
- Τελικά η επιτυχία είναι θέμα τύχης ή σκληρής δουλειάς αποκλειστικά;
Δεν υπάρχει ασανσέρ για την επιτυχία. Αναμφισβήτητα χωρίς σκληρή δουλειά δεν έρχεται από μόνη της. Χρειάζεται μεθοδικότητα, πίστη στον εαυτό μας, υπομονή, επιμονή, ισχυρή θέληση, αγάπη για ό,τι κάνουμε, αφοσίωση και προσαρμοστικότητα στα νέα δεδομένα.
Όπως είχε πει και ο αγαπημένος Οδυσσέας Ελύτης τρία είναι τα Τ της επιτυχίας: Ταλέντο, Τόλμη, Τύχη.
- Πιστεύετε ότι ακόμα κι αν κάποιος είναι καλός στο αντικείμενό του θα πρέπει απαραιτήτως να «ξενιτευτεί» για να διαπρέψει;
Θεωρώ πολύ σημαντικό οι νέοι επιστήμονες να ανοίγουν τα φτερά τους και να αποζητούν τη συνεχή και διαρκή μετεκπαίδευση, ώστε να αποκτήσουν εμπειρία σε χώρες του εξωτερικού με υψηλή τεχνογνωσία και μακρά παράδοση στην έρευνα.
Είναι γεγονός ότι η Ελλάδα της υψηλής ανεργίας δεν αποτελεί εφαλτήριο προόδου και εξέλιξης για τη νέα γενιά. Οι πολυετείς σπουδές μας δεν έχουν κανένα αντίκρυσμα στην αγορά εργασίας και τα πτυχία μας υποβαθμίζονται συνεχώς.
Υπάρχουν διακεκριμένοι Έλληνες στο εξωτερικό που ξεχωρίζουν στο επιστημονικό πεδίο τους και ενδεχομένως θα είχαν «χαθεί» μέσα στο σύστημα στην Ελλάδα.
- Τι είναι πιο δύσκολο η έρευνα ή η διδασκαλία; Τι σας εκφράζει περισσότερο;
Πιστεύω ότι και τα δυο είναι το οξυγόνο του επιστήμονα. Χρειάζονται αγάπη, υπομονή, χρόνο, αφοσίωση και μεταδοτικότητα. Στην έρευνα είναι μεγάλη η ικανοποίηση να βλέπεις τις ατελείωτες προσπάθειες σου να καρποφορούν και να δίνουν απαντήσεις στα ερωτήματα που θέτεις.
Από την άλλη πλευρά, είναι μοναδική η ατμόσφαιρα του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος και η επαφή με τους μαθητές, να σε ρωτούν και να δείχνουν ενδιαφέρον και θέληση να μάθουν.
- Οι επόμενοι στόχοι σας ποιοι είναι;
Στόχος μου είναι να μάθω όσα περισσότερα μπορώ δίπλα σε κορυφαίους επιστήμονες και δασκάλους στον τομέα της Γενετικής, να διευρύνω τους επιστημονικούς μου ορίζοντες και να εμπλουτίσω τις γνώσεις μου σε νέες μεθοδολογίες και τεχνολογίες τελευταίας αιχμής.
Θα ήθελα να συνεχίσω να βρίσκομαι στον χώρο της έρευνας, μέσα στο εργαστήριο και το πανεπιστήμιο και να μεταφέρω τεχνογνωσία σε νέους επιστήμονες. Επίσης, θα ήθελα να καταφέρω να μοιράσω τον χρόνο μου ανάμεσα στην επιστήμη και την οικογένειά μου.
Η Κρινιώ Γιαννίκου εργάζεται σήμερα στο «Brigham and Women’s Hospital» στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Harvard στη Βοστόνη και αντικείμενό της είναι η γενετική διεύρυνση της οζώδους σκλήρυνσης.
Με πληροφορίες απο το: protinews.gr
