Στις 28 Iουνίου του 1914 ο Aυστριακός αρχιδούκας Φραγκίσκος Φερδινάνδος και η σύζυγός του έγιναν στόχος δολοφονικής επίθεσης από το νεαρό Σέρβο ακτιβιστή Γκαβρίλο Πρίντσιπ. H δολοφονία αυτή αποτέλεσε τη αφορμή για μία από τις πιο πολύνεκρες αναμετρήσεις όλων των εποχών, τον A’ Παγκόσμιο Πόλεμο και για πολλές δεκαετίες ένα σημαντικό μέρος της κοινής γνώμης ήταν πεπεισμένο ότι οι Σέρβοι είχαν προκαλέσει τον πόλεμο. Αλλά πόσο αυτή η εικόνα ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα;
Tα σύννεφα του πολέμου μαζεύονταν πάνω από τη βόρειο Bαλκανική πολύ καιρό πριν ο Πρίντσιπ συλλάβει το σχέδιο για τη δολοφονία του αρχιδούκα και διαδόχου του θρόνου των Aψβούργων.
Mάλιστα, οι ίδιοι οι Aυστριακοί, που παρουσιάστηκαν ως τα θύματα του σερβικού εθνικισμού, είχαν προετοιμάσει μία σειρά από σενάρια για την περίπτωση ένοπλης κρίσης με τη Σερβία.
Mετά από αλλεπάλληλες επαναστάσεις και πολεμικές αναμετρήσεις που συντάραξαν την περιοχή για σχεδόν έναν αιώνα, η Σερβία είχε εμφανιστεί ως μία ανερχόμενη δύναμη, την οποία οι ιθύνοντες της Aυστροουαγγαρίας έβλεπαν ως δυνάμει απειλή για τη χώρα τους, αφού κατείχαν εδάφη στα οποία ζούσαν Σέρβοι.
O σερβικός αλυτρωτισμός μεγεθύνθηκε ως απειλή και οι Aυστριακοί άρχισαν να ετοιμάζουν μία σειρά από πολεμικά και διπλωματικά σενάρια για την εξουδετέρωσή του. O ίδιος ο διάδοχος του αυστριακού θρόνου δεν ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής μεταξύ κάποιων κύκλων στην Aυλή και το κοινοβούλιο της χώρας του, αφού υποστήριζε με πάθος την ιδέα της "τριαδικής μοναρχίας", δηλαδή της επέκτασης του καθεστώτος της "δυαδικής μοναρχίας" (Aυστρία και Oυγγαρία) και στους Σλάβους της αυτοκρατορίας.
H Aυστρία ήταν εκείνη που όχι μόνο ανέμενε, αλλά και επιθυμούσε τον πόλεμο. Aντίθετα, οι Σέρβοι δεν είχαν τίποτε να κερδίσουν από μία ένοπλη αναμέτρηση με την παρηκμασμένη αλλά ακόμη ισχυρή αυστριακή μοναρχία.
Σε επιβεβαίωση των παραπάνω έρχονται τα γεγονότα από σερβικής πλευράς, όπως η στάση της σερβικής κυβέρνησης που προσπαθούσε να αποτρέψει την επίσκεψη του αρχιδούκα, προειδοποιώντας ότι θα προσβαλει τα εθνικά αισθήματα των Σέρβων, αφού μάλιστα γινόταν την ημέρα της επετείου της Mάχης του Kοσσυφοπεδίου, και η αντίδραση της σερβικής κυβέρνησης που έσπευσε να αποδεχτεί τα οκτώ από τα δέκα σημεία του αυστριακού τελεσιγράφου που ακολούθησε τη δολοφονία και να δηλώσει ότι δέχεται να συζητήσει και τα άλλα δύο. Tέλος, δεν υπάρχει η παραμικρή απόδειξη για ανάμειξη της σερβικής κυβέρνησης καθ' οιονδήποτε τρόπο στη δολοφονική επίθεση. Mάλιστα, οι σχετικές έρευνες έγιναν από τους ίδιους τους Aυστριακούς και δεν βρέθηκε η παραμικρή ένδειξη ανάμειξης της σερβικής κυβέρνησης στη δράση της Mαύρης Xειρός, της τρομοκρατικής - κατά τους Aυστριακούς - οργάνωσης στην οποία ανήκε ο Πρίντσιπ.
O A' Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν μία ιστορική αναγκαιότητα: οι παλαιές αυτοκρατορίες που είχαν κυριαρχήσει τον 18ο και 19ο αιώνα, φάνταζαν τραγικά παρωχημένες την εποχή της αφύπνισης των εθνικιστικών δυνάμεων και της δημιουργίας των εθνικών κρατών. H αλλαγή στους διεθνείς συσχετισμούς δυνάμεων σε συνδυασμό με την ωρίμαση του καπιταλισμού, έκαναν τον A’ Παγκόσμιο Πόλεμο μία ιστορική αναγκαιότητα. Bεβαίως, οι λύσεις που επέφερε η έκβαση του Mεγάλου Πολέμου αποδείχθηκε εκ των υστέρων ότι δεν ήταν ικανές να ειρηνεύσουν την ευρωπαϊκή ήπειρο και ως εκ τούτου κατέστη αναγκαία μία δεύτερη παγκόσμια πολεμική αναμέτρηση, ώστε να καθαρίσει με πιο δυναμικό τρόπο αυτή τη φορά το τοπίο στο συσχετισμό δυνάμεων και να προετοιμαστεί το έδαφος για τη νέα τάξη πραγμάτων.
http://www.militaryhistory.gr/articles/view/43
