25η Μαρτίου 1821. Οι απανταχού Έλληνες, σηκώνουν το λάβαρο της ελευθερίας για να αποτινάξουν τη σκλαβιά των 400 χρόνων από τους Τούρκους.
Το σύνθημά τους «καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή», αντιλαλεί στα βουνά και στα λαγκάδια. Μετά από θυσίες χρόνων η ποθητή λευτεριά έρχεται. Όχι όμως για όλους τους Έλληνες. Στη Μακεδονία, στη χώρα του Μέγα Αλέξανδρου, ο αγώνας συνεχίζεται. Ο Μακεδονικός αγώνας και οι Βαλκανικοί πόλεμοι φέρνουν την Άνοιξη και σ΄ αυτά τα μέρη μετά από 80 χρόνια περίπου.
Έκτοτε οι Πανέλληνες τιμούν τους προγόνους τους με δοξολογίες, παρελάσεις και ομιλίες.
Στις φωτογραφίες, η μαθητιώσα νεολαία μας. Από πίσω οι γραμμένες ημερομηνίες μας παραπέμπουν στα χρόνια, 1949, 1954 – 55, 1955 και 1958.
Πως γιόρτασαν όμως, οι παππούδες μας αυτή τη μεγάλη Εθνική εορτή μετά τη δική τους απελευθέρωση το 1913;
Η εφημερίδα «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» γράφει στις 27 Μαρτίου του 1914:
«ΔΡΑΜΑ, 25.- Το πρώτον εωρτάσθη η εθνικοτάτη μας εορτή της 25 Μερτίου εις Δράμαν, ελευθερωθείσαν και από του προαιωνίου Τουρκικού ζυγού και από της απαισιωτάτης οκταμήνου Βουλγαροκατοχής.
Η πόλις ημών από της παραμονής προετοιμάζετο μεθ΄ όλην την διηνεκή βροχήν.
Εις τον ναόν της Αγίας Σοφίας μας, (τέως τζαμίου) ( Σ.Σ. Προφανώς ο συντάκτης θα εννοεί πως η Αγία Σοφία λειτούργησε και πάλι ως εκκλησία της Χριστιανοσύνης, μιας και οι Οθωμανοί την είχαν μετατρέψει σε τζαμί) μικρογραφικού κομψού αντιτύπου της εν Κων/πόλει ονειρώδους εκκλησίας μας, ελειτούργησεν ο Σεβ. Μητροπολίτης μας κ. Αγαθάγγελος, εκφωνήσας λόγον συγκινητικόν.
Εις τα; 8-9 π.μ. επετέλει η 8η πυροβολαρχία μας υπό τον κάλλιστον διοικητήν αυτής κ. Ραφακλοβιτου μνημόσυνον υπέρ των πεσόντων.
Η εκκλησία και η οδός Δημαρχείου εστολίσθη φιλοκάλως υπό του καλλιτεχνικώς εργαζομένου κ. Χ. Γεωργιάδου, εις τας 10 ½ ακριβώς παρόντος του προσφιλεστάτου τοις πάσι και αυστηρού του καθήκοντος εκτελεστού στρατηγού κ. Στεφάνου Γεννάδη, του εξοχωτάτου νομάρχου Δράμας κ. Αλή Ναϊπζαδέ, πάσης στρατιωτικής και πολιτικής αρχής, ετελέσθη η δοξολογία χοροστατούντος του Σεβ. Μητροπολίτου κ. Αγαθαγγέλου μεθ΄ άπαντος του ιερού Κλήρου, ολίγα δε, αλλά προκαλούντα εθνικόν ρίγος, ως αναφερόμενα εις την 25 Μαρτίου 1821, 1913 και 1914 και την μέλλουσαν ενδοξοτέραν 25 Μαρτίου προσεφώνησεν από του θρόνου ο Σεβ. Ιεράρχης.
Η μουσική αποτελουμένη εκ νέων φιλοτίμων, ακούραστος καθ΄ όλην την ημέραν από του εωθινού άχρι της νυκτός, επαιάνιζεν κατά τους οδούς.
Οι μαθηταί και αι μαθήτριαι με τα εθνικά σήματα και τας σημαίας των εστεφάνωσαν τους τάφους των στρατιωτών μας και καονιοβολισμοί οι χοροί και άσματα πατριωτικά ελάμπρυναν την εορτήν.
Το εσπέρας λαμπαδηφορία, εγένετο ο δε κ. Νομάρχης προσεφώνησε λίαν πατριωτικώς ευχηθείς την εκπλήρωσιν των προαιωνίων δικαίων πόθων του Ελληνισμού».
Οι εκδηλώσεις του 1915
Με την ίδια μεγαλοπρέπεια γιορτάσθηκε στη Δράμα η Εθνική μας επέτειος και την άλλη χρονιά, το 1915.
Η εφημερίδα «ΤΟ ΦΩΣ» σε ανταπόκρισή της γράφει την 26η Μαρτίου του 1915:
« ΔΡΑΜΑ, 25. ( Αριθμ. τηλεγραφ. 390_.- Η διακόσμησις της πόλεως είνε ωραιοτάτη. Προ της δοξολογίας παρετάχθησαν το 33ον, 34ον και 23ον σύνταγμα πεζικού, το σύνταγμα σκαπανέων, το σύνταγμα πεδινονού πυροβολικού, ορειβατική μοίρα πυροβολικού. Η παράταξις εγένετο προ του Μητροπολιτικού μέχρι του Διοικητηρίου. Το γενικόν πρόσταγμα είχεν ο συνταγματάρχης κ. Αρ. Καλογεράς συνοδευόμενος υπό του υπασπιστού του κ. Δημ. Αβράμπου.
Μετά την δοξολογίαν εγένετο η παρέλασις του στρατού και των μαθητών και μαθητριών εν ομοιόμόρφω στολή. Ερρίφθησαν ανά 21 κανονιοβολισμοί κατά την ανατολήν του ηλίου, κατά την δοξολογίαν και κατά την δύσιν του ηλίου.
Εις την δοξολογίαν προσήλθον αι στρατιωτικαί αρχαί εν μεγάλη στολή, αι πολιτικαί, ο Νομάρχης, ο Δήμαρχος, το Δημοτικόν Συμβούλιον και τα σωματεία.
Την 9ην μ.μ. εγένετο λαμπαδηφορία ηγουμένων των μαθητών αδόντων και επομένου του στρατού όλων των σωμάτων της φρουράς.
Η κίνησις της πόλεως ήτο ζωηροτάτη και η φωταγώγησίς τελεία».
http://www.proinos-typos.gr/gr/index.php?option=com_content&view=article&id=14102:--1914--1915--------25-&catid=19:2011-04-04-09-26-29&Itemid=98
