Οι φωτογραφίες είναι από το φωτογραφικό αρχείο του κ. Καλλιονίδη, ο οποίος χρημάτισε για πολλά χρόνια πρόεδρος του Φιλοπροοδευτικού Συλλόγου «Ο Άγιος Τρύφωνας» Δράμας.
Του Αγίου Τρύφωνα η μεγάλη γιορτή των αμπελουργών
Περιφορά της εικόνας στη Δράμα και το κουρμπάνι
Του Θανάση Πολυμένη
ΜΕΓΑΛΗ γιορτή των αμπελουργών, η 1η Φεβρουαρίου, καθώς τιμούν τον προστάτη άγιο των αμπελιών, τον Άγιο Τρύφωνα. Την συγκεκριμένη μέρα, οι καλλιεργητές ζητούν από τον προστάτη τους Άγιο Τρύφωνα, να προστατεύει τα αμπέλια από τους ανέμους, τις παγωνιές και το χαλάζι, από τις άκαιρες βροχές ή τις ασθένειες και να τους βοηθήσει να έχουν μια καλή σοδειά. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σε νεότερες αγιογραφίες, ο Άγιος Τρύφωνας παρουσιάζεται ως «νέος, αγένιος, σγουρομάλλης, κρατών κλαδευτήρι», εργαλείο με το οποίο γίνεται η κύρια αμπελουργική εργασία.
Περιφορά της εικόνας και κουρμπάνι στη Δράμα
Στη Δράμα, τις εκδηλώσεις της γιορτής του Αγίου Τρύφωνα, διοργανώνει ο Φιλοπροοδευτικός Σύλλογος «Ο Άγιος Τρύφωνας» Δράμας. Παραμονή της εορτής του Αγίου Τρύφωνα, το απόγευμα της Κυριακής 31 Ιανουαρίου και ώρα 16.30, στον ομώνυμο μικρό ναό που βρίσκεται στις παρυφές της πόλης στα αμπέλια, θα γίνει θεία λειτουργία και περιφορά της εικόνας του Αγίου πέριξ της περιοχής.
Η περιφορά της εικόνας γίνεται ανάμεσα στα αμπέλια και στα χωράφια της περιοχής, όπου ο ιεράς ραντίζει με αγιασμό για να βλαστίσουνε τα φυτά και έχουν καλή και πλούσια σοδειά οι αμπελουργοί.
Το πρωί της επόμενης ημέρας, Δευτέρα 1 Φεβρουαρίου, μετά τη λήξη της Θείας Λειτουργίας, γίνεται το κουρμπάνι του Αγίου Τρύφωνα. Κάτοικοι της περιοχής και όχι μόνο, μαζεύονται εκεί από νωρίς το πρωί και γεύονται τις νοστιμιές που έχουν ετοιμάσει οι άνθρωποι του Φιλοπροοδευτικού Συλλόγου «Ο Άγιος Τρύφωνας» Δράμας.
Ο Άγιος Τρύφωνας
Σύμφωνα με την κα Ζέτα Παπαγεωργοπούλου, η οποία ασχολήθηκε με την βιογραφία του Αγίου για λογαριασμό του Ιδρύματος Φανή Μπουτάρη, Ο Άγιος Τρύφωνας γεννήθηκε στη Λάμψακο, παραλιακή πόλη της Φρυγίας, και μαρτύρησε το 249 μ.Χ., όταν αυτοκράτορας του Ρωμαϊκού κράτους ήταν ο Δέκιος, στη Νίκαια της φρυγικής Βιθυνίας. Η περιοχή ήταν ξακουστή για τους αμπελώνες της όπως και όλα τα παράλια της Προποντίδας. Εκεί βρίσκονταν πόλεις που φημίζονταν για την αφθονία των κρασιών τους: η Ραιδεστός, η Κύζικος και η περιοχή της Βιθυνίας με τα κρασιά της Τρίγλειας, της Κίου, της Νίκαιας.
Ο Άγιος πολιούχος της Νίκαιας συνδέεται λοιπόν καταρχήν με την άμπελο και τον οίνο λόγω ...προέλευσης από περιοχή παραγωγής οίνων ποιότητος, αφού λίγες ήταν οι βυζαντινές επαρχίες, που μπορούσαν να καυχηθούν για τον οίνο τους τόσο όσο οι περιοχές της Προποντίδας. Η θέση της γιορτής του στον ετήσιο κύκλο πρέπει να έπαιξε επίσης ρόλο στην καθιέρωση του Αγίου ως προστάτη των αμπελουργών. Παρόλο που το αμπέλι “κοιμάται”, γυμνό από τσαμπιά, άνθη, φύλλα και χλωρούς βλαστούς, ο Φεβρουάριος αποτελεί κρίσιμη καμπή στο βλαστικό του κύκλο. Είναι η χρονική περίοδος κατά την οποία αρχίζει παραδοσιακά η σημαντικότερη ίσως αμπελουργική φροντίδα, το κλάδεμα.
Το κλάδεμα είναι τεχνική εργασία για την οποία οι αμπελουργοί δηλώνουν ότι χρειάζεται πείρα, μαστοριά και γνώση του συγκεκριμένου αμπελώνα. Κλαδεύοντας, ο αμπελουργός επεμβαίνει δυναμικά στο αμπέλι του και ρυθμίζει την ποσότητα άρα και την ποιότητα της παραγωγής του, ενώ καθορίζει αναπόφευκτα τη διάρκεια της ζωής αλλά και την υγιεινή κατάσταση των κλημάτων.
Μυστήριο καλύπτει τις ακριβείς μετακινήσεις του Αγίου Τρύφωνα από τη Λάμψακο στην Ανατολική Θράκη και την Ανατολική Ρωμυλία. Το 1924 πάντως, όταν οι ιστορικές συνθήκες ανάγκασαν τους ελληνικούς πληθυσμούς της Ανατολικής Ρωμυλίας να αφήσουν κατάφυτες από αμπέλια περιοχές και να εγκατασταθούν στις καινούργιες πατρίδες τους, φέρνοντας μαζί τους αμπελοοινικές τεχνικές αλλά και τρόπους λατρείας, ο Άγιος Τρύφωνας ήταν ήδη καθιερωμένος ως Άγιος προστάτης των αμπελουργών στους χριστιανικούς πληθυσμούς της βαλκανικής χερσονήσου.
Στις αμπελουργικές περιοχές της Μακεδονίας μάλιστα ήταν ιδιαίτερα γνωστός και σεβαστός, όπως μαρτυρά η προφορική παράδοση των ντόπιων κατοίκων της Γουμένισσας, της Νάουσας, του Αμυνταίου, οι τοιχογραφίες του Αγίου σε ιερούς ναούς που χτίστηκαν τον δέκατο ένατο αιώνα αλλά και το αρκετά συνηθισμένο ανδρικό βαφτιστικό όνομα Τρύφων. Η ένταση της λατρείας του Αγίου επηρεάζεται από την ύπαρξη αμπελώνων καθώς και τη σπουδαιότητά τους για την οικονομία της περιοχής. Συγκέντρωση λατρευτικών παραδόσεων και τήρηση των εθιμικών πρακτικών παρατηρείται στο βορειοελλαδικό χώρο και μάλιστα στις προσφυγικές κοινότητες με τόπο καταγωγής την Ανατολική Ρωμυλία. Χαρακτηριστικό είναι μάλιστα το γεγονός, ότι ο Άγιος Τρύφωνας τιμάται ως προστάτης των αμπελουργών μόνο στη Βόρειο Ελλάδα!
http://www.proinos-typos.gr/gr/index.php?option=com_content&view=article&id=13659:2016-01-30-11-48-40&catid=45:themaproinoutypou&Itemid=107
