Κατά το περασμένο έτος, σχεδόν κάθε τρομοκρατική συνωμοσία συνδέεται με το Βέλγιο. Πώς έγινε αυτό το μικρό έθνος να γίνει το «σημείο μηδέν»;
Ενώ ο αγώνας για να ανακαλύψουν πώς οι τρομοκράτες κατάφεραν να πραγματοποιήσουν τέτοιες καταστροφικές επιθέσεις στο Παρίσι συνεχίζεται, το επίκεντρο μετατοπίστηκε στο μικρό γείτονα της Γαλλίας, το Βέλγιο, ως φυτώριο των τρομοκρατικών συνωμοσιών. Και δεν είναι η πρώτη φορά.
Σήμερα, οι βελγικές αρχές ανακοίνωσαν ότι δύο από του τρομοκράτες που αναγνωρίστηκαν και εμπλέκονται στις επιθέσεις του Παρισιού ήταν Γάλλοι πολίτες που ζούσαν στο Βέλγιο. Ήταν τρία αδέρφια. Ο πρώτος, που ονομάζεται Ιμπραήμ Αμπντελσλάμ, αυτοκτόνησε στο Παρίσι χρησιμοποιώντας μία ζώνη με εκρηκτικά. Ο δεύτερος συνελήφθη από τη βελγική αστυνομία στο Μόλενμπεεκ, μια πολυεθνική γειτονιά στο κέντρο των Βρυξελλών. Ανακρίνεται και είναι υπό αμφισβήτηση το αν εμπλέκεται. Ο τρίτος είναι ο 26χρονος Σαλάχ Αμπντελσλάμ, ο οποίος καταζητείται με ένα διεθνές ένταλμα σύλληψης που εκδόθηκε. «Υπάρχει μια σύνδεση με το Μόλενμπεεκ» δήλωσε ο πρωθυπουργός του Βελγίου Σαρλ Μισέλ. «Είμαστε συγκεντρωμένοι στην πρόληψη, αλλά πρέπει να δράσουμε και κατασταλτικά».
Ο πρωθυπουργός υποσχέθηκε στον βελγικό λαό επιπλέον μέτρα εναντίον των τζιχαντιστών που επιστρέφουν στο Βέλγιο από τα πεδία μαχών της Συρίας και του Ιράκ. Γνωρίζοντας την κλίμακα του βελγικού προβλήματος, η εφαρμογή των κατάλληλων μέτρων είναι υψίστης σημασίας, όχι μόνο για τους Βέλγους αλλά και για τις γειτονικές τους χώρες. Με όλο και μεγαλύτερη συχνότητα, αποκαλύπτονται δεσμοί μεταξύ τζιχαντιστικών επιχειρήσεων και βελγικών τρομοκρατικών πυρήνων, δημιουργώντας σοβαρά ερωτήματα σχετικά με την ικανότητα της βελγικής κυβέρνησης να ασχοληθεί με τους τρομοκράτες που χρησιμοποιούν τη χώρα για τη στρατολόγηση και την υποστήριξη δικτύων.
Το Βέλγιο, σφηνωμένο ανάμεσα σε Γερμανία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία και Γαλλία, ήρθε στο προσκήνιο με ένα δυσανάλογο ποσοστό μαχητών της τζιχάντ. «Ο μέγιστος αριθμός των Βέλγων που κάποια στιγμή ήταν ενεργοί στη Συρία ή το Ιράκ έχει ανέβει σε 516», δήλωσε ο βέλγος Αραβολόγος και συγγραφέας Pieter van Ostaeyen στο blog του τον περασμένο μήνα. Ο Van Ostayen παρακολουθεί από κοντά τις εξελίξεις στο πλαίσιο των βελγικών ομάδων μειονοτήτων που είναι ευάλωτες στη ριζοσπαστικοποίηση. «Ο αριθμός των τζιχαντιστών, μέσα σε ένα πλαίσιο, γίνεται πολύ ανησυχητικός. Ο αριθμός αυτός σημαίνει ότι από τον μουσουλμανικό πληθυσμό του Βελγίου, που ανέρχεται σε περίπου 640.000 άτομα, υπάρχει περίπου ένας ανά 1.260 που έχει εμπλακεί στη τζιχάντ στη Συρία και το Ιράκ. Υπό αυτή την άποψη, το Βέλγιο είναι μακράν, κατά κεφαλήν, το ευρωπαϊκό έθνος με τους περισσότερους ξένους μαχητές στον συριακό πόλεμο» σχολιάζει.
Το Βέλγιο είναι μια μικρή χώρα με, μερικές φορές, μεγάλα προβλήματα. Πέρασε ακόμη και χωρίς μια συνεκτική κυβέρνηση επί 541 ημέρες το 2010 και το 2011 –αριθμός ρεκόρ. Όντας κατά ένα μεγάλο μέρος χωρισμένο σε φλαμανδική και γαλλόφωνη κοινωνία, κατ’ αρχήν, είχε προβλήματα με την ενσωμάτωση καινούργιων μεταναστών. Οι μετανάστες δεύτερης και τρίτης γενιάς κατά μέσο όρο σημείωσαν μικρή κοινωνικο-οικονομική πρόοδο ή δεν είχε πολλές πιθανότητες να το πράξουν. Εν τω μεταξύ, οι υπηρεσίες ασφαλείας στην πόλη των Βρυξελλών αντιμετωπίζουν ένα ακόμη σημαντικό ζήτημα: για έναν πληθυσμό 1,3 εκατομμυρίων κατοίκων, η τοπική αστυνομική δύναμη χωρίζεται σε έξι αστυνομικά σώματα, εξαπλωμένα σε πάνω από 19 δήμους. Η ανταλλαγή πληροφοριών ασφαλείας με την εν λόγω ρύθμιση μόνο περίπλοκη μπορεί να είναι.
Σε σχέση με τις επιθέσεις της Παρασκευής στο Παρίσι, επτά ύποπτοι συνελήφθησαν στον δήμο των Βρυξελλών, Σεν Ζαν Μολενμπέεκ, το Σάββατο. «Στην περιοχή γύρω από τις επιθέσεις, ειδικά το Bataclan, βρέθηκε ένα βελγικό όχημα, καταγεγραμμένο στο Βέλγιο, το οποίο είχε ενοικιαστεί στο Βέλγιο», δήλωσε ο εκπρόσωπος Τύπου της αστυνομίας Eric van der Sypt. «Βάσει των πληροφοριών αυτών ήμασταν σε θέση να κάνουμε τις αναζητήσεις και τις συλλήψεις». Σύμφωνα με τον βελγικό Τύπο, στο εσωτερικό του αυτοκινήτου υπήρχε ένα εισιτήριο στάθμευσης για το Μόλενμπεεκ. Χθες και σήμερα, κατ 'οίκον έρευνες έγιναν στην περιοχή. Κοντά σε ένα σταθμό του μετρό (Ossegem), η βελγική αστυνομία μπλόκαρε ένα δρόμο και ειδικές δυνάμεις ερεύνησαν ένα αυτοκίνητο. Ένας ύποπτος, ο οποίος προσπάθησε να διαφύγει, καταδιώχθηκε και συνελήφθη.
Το πρόσωπο που ενοικίασε ένα από τα αυτοκίνητα που χρησιμοποιήθηκαν στις επιθέσεις στο Παρίσι πέρασε τα γαλλικά σύνορα χθες το πρωί. Ο γάλλος εισαγγελέας Φρανσουά Μολέν δήλωσε στους δημοσιογράφους: «Ξέρουμε ότι το αυτοκίνητο ήταν νοικιασμένο από έναν Γάλλο που έζησε στο Βέλγιο. Σήμερα το πρωί ο άνθρωπος ελέγχθηκε στα βελγικά σύνορα, σε ένα άλλο αυτοκίνητο, κι έτσι ούτε στο Seat, ούτε στο Polo στα οποία βρίσκονταν τα δύο άλλα άτομα, ο οποίος έζησε επίσης στις Βρυξέλλες». Αυτοί οι άνδρες φέρεται να συνελήφθησαν από την βελγική αστυνομία αργότερα την ίδια ημέρα, σε σχέση με τις επιθέσεις του Παρισιού. Ένας από τους άνδρες λέγεται ότι είναι ο αδελφός του άνδρα ο οποίος νοίκιασε το αυτοκίνητο και είναι ένα τζιχαντιστής που βρισκόταν στη Συρία, ο οποίος επίσης νοίκιασε ένα αυτοκίνητο που μπορεί να έχει χρησιμοποιηθεί στις επιθέσεις της Παρασκευής.
Αν κάποιος φτιάξει ένα χρονοδιάγραμμα του αριθμού των επιθέσεων στη Δυτική Ευρώπη κατά το περασμένο έτος και τη σχέση τους με το Βέλγιο, καθίσταται προφανές πόσο σημαντικό ρόλο παίζει η χώρα.
• Στις 24 Μαΐου 2014: Επίθεση στο εβραϊκό μουσείο στη βελγική πρωτεύουσα των Βρυξελλών αφήνει τέσσερις νεκρούς: ένα ζευγάρι Ισραηλινών, έναν Γάλλο και έναν Βέλγο υπάλληλο του μουσείου, που σκοτώθηκαν από τον γάλλο τζιχαντιστή που ήρθε από τη Συρία, Μεχντί Νεμούς.
• Στις 13 Ιανουαρίου 2015 εντοπίστηκαν τα όπλα που χρησιμοποιήθηκαν στην επίθεση της Charlie Hebdo στις 7 Ιανουαρίου, στον σιδηροδρομικό σταθμό στις Βρυξέλλες «Bruxelles Midi», όπου φέρεται να τα αγόρασε από έναν ντόπιο έμπορο όπλων ο Αμεντί Κουλιμπαλί που διέπραξε μια επίθεση σε ένα εβραϊκό σούπερ μάρκετ αργότερα, στις 9 Ιανουαρίου.
• Το βράδυ της 14 Ιανουαρίου, η βελγική αστυνομία έψαξε πολλά σπίτια στη Βερβιέρ, άσχετα με τις πρόσφατες επιθέσεις του Παρισιού. Συνέλαβε μια ομάδα που είχε σχεδιάσει τρομοκρατικές επιθέσεις στο Βέλγιο, είπε ο εκπρόσωπος της ομοσπονδιακής αστυνομίας Eric van der Sypt. «Κατά τη διάρκεια του εντάλματος έρευνας στη Βερβιέρ, ορισμένοι ύποπτοι άνοιξαν αμέσως πυρ με αυτόματα όπλα εναντίον των ειδικών δυνάμεων της αστυνομίας, προτού εξουδετερωθούν. Δύο από τους υπόπτους σκοτώθηκαν και ένας συνελήφθη».
Οι ύποπτοι ήταν γνωστοί τζιχαντιστές που είχαν επιστρέψει από τη Συρία τον προηγούμενο μήνα. Οι βελγικές μυστικές υπηρεσίες πίστευαν ότι επρόκειτο να πραγματοποιήσει μια επίθεση σε ένα αστυνομικό τμήμα και κάλεσαν τις ειδικές δυνάμεις.
• Στις 23 Αυγούστου, ο άνθρωπος που προσπάθησε να διαπράξει μια τρομοκρατική επίθεση κατά της αμαξοστοιχίας Thalys λέει ότι βρήκε το Καλάσνικοφ και τα πυρομαχικά του σε ένα πάρκο κοντά στον «Brussels Midi». Ο μαροκινός Αγιούμπ Ελ Καζανί ανέβηκε στο τρένο στο σταθμό των Βρυξελλών και ξεκίνησε την επίθεση λίγο αργότερα.
• Την Παρασκευή 13 Νοεμβρίου τουλάχιστον δύο γάλλοι τρομοκράτες που ζούσαν στις Βρυξέλλες, ταξίδεψαν στο Παρίσι για να προκαλέσουν μακελειό στην καρδιά της πόλης. Η σφαγή κόστισε τη ζωή σε τουλάχιστον 129 άτομα, ενώ τραυματίστηκαν εκατοντάδες.
Είναι δύσκολο να εντοπίσουμε τους ακριβείς λόγους για τους οποίους το Βέλγιο και πιο συγκεκριμένα ο δήμος Μολενμπέεκ πρωτοστατεί στη τζιχάντ. Εξάλλου, και η Ολλανδία, κατά μήκος των βορείων συνόρων του Βελγίου, έχει σχετικά μεγάλο αριθμό μαχητών της τζιχάντ. Αλλά το γεγονός ότι το Μολενμπέεκ είναι μια φτωχή και κοινωνικά απομονωμένη περιοχή σίγουρα δεν βοηθά. Ορισμένα κοινοβουλευτικά μέλη αποκαλούν το Μολενμπέεκ μονο-πολιτισμικό, επειδή έχει κατά κύριο λόγο κατοίκους μαροκινής καταγωγής. Αλλά ένας παράγοντας που συμβάλλει στην παρακολούθηση των διαφόρων «ομάδων κινδύνου» στις Βρυξέλλες θα μπορούσε να είναι η διάσπαρτη αστυνομική δύναμη. Στις διεθνείς σχέσεις, ιδίως με τη Γαλλία, μπορεί να αμφισβητηθεί η έννοια των ελεύθερων ταξιδιών για τους Ευρωπαίους που διασχίζουν σύνορα, καθώς οι συνέπειες θα μπορούσαν να είναι άμεσες και συντριπτικές.
