Σε επαφές της ΕΛ.ΑΣ. με το FBI και τη Σκότλαντ Γιαρντ για τον τρόπο αντιμετώπισης μεγάλης έκτασης ταραχών έχει προχωρήσει ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη κ. Γιάννης Πανούσης με τον φόβο μιας απευκταίας «έκρυθμης κατάστασης» που μπορεί να δημιουργηθεί από την ερχόμενη εβδομάδα μετά την ολοκλήρωση του δημοψηφίσματος. Ο κ. Πανούσης φέρεται να έχει ενημερωθεί ότι δεν υπάρχει γνώση και «εμπειρία» της ΕΛ.ΑΣ. στην αντιμετώπιση «γενικευμένων επεισοδίων με τη μαζική συμμετοχή πολιτών», κάτι το οποίο μπορεί να υπάρξει ως ενδεχόμενο με αφορμή τις κλειστές τράπεζες ή και νέα οικονομικά μέτρα. Οι αξιωματικοί της ΕΛ.ΑΣ. «διά παν ενδεχόμενο» συνεκτιμούν το σχέδιο διαχείρισης κρίσεων «Νέμεσις» - προβλέπει ακόμη και «εν υπνώσει» διμοιρίες αστυνομικών - που είχε καταρτιστεί μετά τις εκτεταμένες καταστροφές από τα επεισόδια διάρκειας 45 ημερών που ακολούθησαν τη δολοφονία του 15χρονου Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου τον Δεκέμβριο του 2008. Στο τραπέζι επιτελών της ΕΛ.ΑΣ. είναι και το επικαιροποιημένο σχέδιο «Πολυδεύκης» - στη συνέχεια «ολυμπιακού» αντιστοίχου του - για τη διαχείριση ειδικών αστυνομικών περιστατικών.
Την ίδια ώρα συνεχίζεται η 24ωρη φρούρηση 250 κρίσιμων στόχων στην Αττική με την υποβοήθηση των ομάδων ΔΙΑΣ, ΔΕΛΤΑ και Αμεσης Δράσης, με τον φόβο ένοπλης ή άλλου τύπου επίθεσης, ενώ υπάρχει γενική επιφυλακή για τυχόν επιθέσεις αντιεξουσιαστών οι οποίοι έχει διαπιστωθεί ότι «βρίσκονται σε πλήρη κινητικότητα». Συνολικά υπολογίζεται ότι οι στόχοι «γενικού ενδιαφέροντος» (ξένες αντιπροσωπείες και οργανισμοί, γραφεία και καταστήματα ευρωπαϊκών εταιρειών κ.ά.) στην περιοχή της Αττικής υπερβαίνουν τους 3.000, υπάρχει όμως μια πρώτη επιλογή και διαλογή λόγω αδυναμίας πολυδιάσπασης των αστυνομικών δυνάμεων. Κεντρικό ρόλο στα μέτρα προστασίας έχουν 500 «μυστικοί» αστυνομικοί της Ασφάλειας Αττικής που έχουν αναλάβει τη διακριτική επιτήρηση περιοχών «ζωτικού» ενδιαφέροντος, ενώ υπάρχει και κινητοποίηση της Αντιτρομοκρατικής Υπηρεσίας.
«Κόκκινος» συναγερμός
Οι αξιωματούχοι του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη μετά τις κρίσιμες τελευταίες ημέρες με την εποπτεία των «ουρών» στα ΑΤΜ και την προσέλευση των συνταξιούχων σε περίπου 1.000 ανοιχτά τραπεζικά καταστήματα γνωρίζουν ότι μπαίνουν σε μια ιδιαιτέρως καθοριστική χρονική περίοδο. Οπως ανέφερε στο «Βήμα της Κυριακής» υψηλόβαθμο στέλεχος της ΕΛ.ΑΣ., «μετά το δημοψήφισμα βαδίζουμε σε άγνωστα μονοπάτια. Δεν θέλουμε να κινδυνολογούμε και ελπίζουμε να μη συμβεί τίποτα. Ωστόσο φοβόμαστε ότι ίσως μπορεί να υπάρξουν μαζικές αντιδράσεις πολιτών, ιδιαίτερα αν υπάρξει ζήτημα με τις καταθέσεις, εφόσον συνεχίσουν οι τράπεζες να είναι κλειστές και δημιουργηθούν καταστάσεις οικονομικής ασφυξίας. Ελλοχεύει βεβαίως και ο κίνδυνος να υπάρξουν επεισόδια μεταξύ υπερασπιστών του «Ναι» και του «Οχι» στο δημοψήφισμα.
Κύριος στόχος μας είναι να αντιμετωπίσουμε εν τη γενέσει τους καταστάσεις και να μη γενικευθούν επεισόδια, επιθέσεις ή ακόμη και πλιάτσικο. Αντιπαράδειγμά μας είναι η αντιμετώπιση από την ΕΛ.ΑΣ. των καταστροφών στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη που ακολούθησαν τη δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου. Μόνο στην Αττική από τις 6 Δεκεμβρίου ως τις 14 Ιανουαρίου υπέστησαν ζημιές 435 επιχειρήσεις (37 με ολοσχερή καταστροφή), συνολικού κόστους 50 εκατ. ευρώ. Στη Θεσσαλονίκη έγιναν ζημιές σε 88 επιχειρήσεις, από τις οποίες δέκα καταστράφηκαν ολοσχερώς. Τότε είχαν σημειωθεί εκτεταμένες καταστροφές λόγω της υποχωρητικότητάς μας. Τώρα όμως υπάρχει το επιπρόσθετο ζήτημα ότι στο χειρότερο σενάριο οι ταραχές μπορεί να είναι πολύ πιο εκτεταμένες και κυρίως με τη μαζική συμμετοχή ενός νέου τύπου χιλιάδων αγανακτισμένων πολιτών. Θα πάμε τα μέτρα μέρα-μέρα και θα δούμε πού θα οδηγηθούμε…».
Ζητώντας το «know how»
Από σειρά πρόσφατων συσκέψεων διαπιστώθηκε ότι «η ΕΛ.ΑΣ. σε μια περίπτωση γενικευμένων ταραχών σε διάφορα σημεία και μεγαλύτερης έκτασης από αυτές του Δεκεμβρίου του 2008 δεν είναι έτοιμη να ανταποκριθεί πλήρως». Γι” αυτό και έχει ζητηθεί το «know how» από αστυνομικές υπηρεσίες του εξωτερικού, ανάμεσα σε αυτές εκείνες των ΗΠΑ, της Βρετανίας, της Γαλλίας κ.ά. Σημειώνεται ότι το FBI έχει κληθεί να αντιμετωπίσει τους τελευταίους μήνες εκτεταμένα επεισόδια έπειτα από περιστατικά αστυνομικής βίας και την εν ψυχρώ δολοφονία πολιτών. Μάλιστα σε μία περίπτωση, τον περασμένο Μάιο, στα επεισόδια στη Βαλτιμόρη είχε διαπιστωθεί ότι για την κατόπτευση του χώρου των κινητοποιήσεων είχαν χρησιμοποιηθεί ως και τηλεκατευθυνόμενα μικρά αεροπλάνα. Θεωρείται πιθανόν να αναζητηθούν πληροφορίες και από τη γαλλική αστυνομία για τον τρόπο αντιμετώπισης των εκτεταμένων επεισοδίων στα περίχωρα του Παρισιού κυρίως την περίοδο 2006-2011.
«Νέμεσις» και «Πολυδεύκης»
«Εν υπνώσει» ομάδες και στοχευμένα μέτρα Η ΕΛ.ΑΣ. μετά τη γενική σύρραξη και τις καταστροφές που ακολούθησαν τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου συνέταξε το σχέδιο «Νέμεσις» για την αντιμετώπιση τέτοιου είδους έκτακτων καταστάσεων. Μία από τις κύριες προβλέψεις του σχεδίου είναι η δημιουργία σε κάθε μεγάλη αστυνομική υπηρεσία και σε κάθε νομό μιας ειδικής «εν υπνώσει» ομάδας 10-20 αστυνομικών. Αυτή η άτυπη, ευέλικτη ομάδα «προστασίας» ειδικών περιστάσεων προβλέπεται ότι είτε θα αναλάβει την περιφρούρηση των ίδιων των αστυνομικών υπηρεσιών που δέχονται επίθεση είτε θα αποστέλλεται σε άλλα κτίρια που θεωρούνται «ευάλωτα». Υπάρχει επίσης και πιο σύνθετο σχέδιο αλληλοκαλύψεων, ενώ μπορεί τα μέτρα αυτά να κλιμακωθούν ακόμη και με την τοποθέτηση ελεύθερων σκοπευτών σε αστυνομικά κτίρια (κάτι τέτοιο έχει αποφασισθεί το 2009 μετά την επίθεση στο Αστυνομικό Τμήμα Αγίας Παρασκευής ή το 2013 ύστερα από επιθέσεις ενόπλων οργανώσεων).
Επιπλέον υπάρχει και το τελικό σχέδιο «Πολυδεύκης» της ΕΛ.ΑΣ. που συντάχθηκε τον Φεβρουάριο του 2007 και αποτελεί ένα εγχειρίδιο ενεργειών των διωκτικών αρχών. Ανάμεσα στα άλλα, δίνονται εντολές για τον τρόπο που θα λειτουργήσουν τα επιχειρησιακά κέντρα της ΕΛ.ΑΣ. και οι ανώτατοι αξιωματικοί σε «περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης όπου υπάρχουν πανικός και διασπορά ψευδών ειδήσεων», το οποίο θεωρείται «πολύ σοβαρό περιστατικό υψηλής προτεραιότητας», ενώ υπάρχουν και αναλύσεις περιστατικών με «περιορισμό της κίνησης των πολιτών από περιστατικά βίας». Για τα εξειδικευμένα μέτρα εκδίδονται σε καθημερινή βάση «στοχευμένες» διαταγές του αρχηγείου της ΕΛ.ΑΣ. ή περιφερειακών αστυνομικών υπηρεσιών.
