Το βαρύτατο τίμημα της μεγάλης αντιφασιστικής νίκης
vilchelm_kaitel.jpg
Ο Γερμανός στρατάρχης Βίλχελμ Κάιτελ υπογράφει την άνευ όρων συνθηκολόγηση της Γερμανίας
Στις 9 Μαΐου 1945, ώρα 0.43 π.μ., στην αίθουσα της στρατιωτικής σχολής μηχανικού, στο προάστιο Κάρλσχορστ του Βερολίνου, υπογράφηκε η «Πράξη Συνθηκολόγησης», άνευ όρων, της ναζιστικής Γερμανίας. Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος -για την Ευρώπη- έφτασε στο τέλος του. Την Πράξη Συνθηκολόγησης εκ μέρους της ανώτατης γερμανικής στρατιωτικής διοίκησης υπέγραψαν ο στρατάρχης Κάιτελ, ο ναύαρχοςΦρίντερμπουργκ και ο στρατηγός της αεροπορίας Στουμπφ. Την αντιπροσωπεία της αντιχιτλερικής συμμαχίας αποτέλεσαν: από μέρους της ΕΣΣΔ ο στρατάρχης Γ. Κ. Ζούκοφ, από μέρους της Αγγλίας ο στρατάρχης της αεροπορίας Α. Τέντερ, από μέρους των ΗΠΑ ο στρατηγός Κ. Σπάατς και από τη Γαλλία ο στρατηγός Ντε Λατρ ντε Τασινί.
Ο (πιο) μεγάλος πόλεμος
Η ιστορική εκείνη στιγμή ήταν καθοριστική για το μέλλον ολόκληρου του πλανήτη. Η ανθρωπότητα απαλλασσόταν από τον εφιάλτη της φασιστικής επικράτησης με ό,τι αυτό σήμαινε για τα δημοκρατικά δικαιώματα και τις ελευθερίες των πολιτών, για το δικαίωμα στη φυλετική, θρησκευτική ή άλλη διαφορετικότητα, για την ισοτιμία μεταξύ όλων των λαών και το δικαίωμά τους να καθορίζουν οι ίδιοι τις τύχες τους. Η αντιφασιστική νίκη των λαών ήταν πολυδιάστατη. Κι ίσως ο καλύτερος τρόπος για να το αντιληφθούμε αυτό είναι να αναλογιστούμε πάνω στο κόστος που είχε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος για ολόκληρο το ανθρώπινο γένος.
Ο πόλεμος αυτός κράτησε έξι χρόνια. Αγκάλιασε την Ευρώπη, την Ασία, την Αφρική και την Ωκεανία, δηλαδή μια έκταση 22 εκατ. τετρ. χλμ. Στην τροχιά του πολέμου σύρθηκαν 1,7 δισ. άνθρωποι, δηλ. πάνω από τα τρία τέταρτα του πληθυσμού της γης. Στη διάρκειά του διεξάγονταν πολεμικές αναμετρήσεις στα εδάφη 40 κρατών. Επιστρατεύτηκαν στα όπλα 110 εκατ. άνθρωποι, που σημαίνει 40 εκατ. περισσότεροι απ΄ ό,τι στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Για έναν τέτοιο πόλεμο είναι αδύνατο να υπολογίσει κανείς με ακρίβεια τις υλικές ζημιές που προξένησε ή τα χρηματικά ποσά που ξοδεύτηκαν, όπως είναι επίσης αδύνατο να καθοριστεί με ακρίβεια ο αριθμός των ανθρώπων που κάηκαν στις φλόγες του. Ακριβώς γι’ αυτό τον λόγο -και πέρα από τις περιπτώσεις που κυριάρχησε η μεταπολεμική πολιτική σκοπιμότητα- στις ιστορικές μελέτες συναντάμε συχνά διαφορετικά στοιχεία και μάλιστα με μεγάλες αποκλίσεις (παρακάτω χρησιμοποιούμε τα περισσότερο κοινώς αποδεκτά στοιχεία).
Το κόστος
1. Σε ανθρώπινες ζωές
Χοντρικά υπολογίζεται ότι στον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο χάθηκαν συνολικά περί τα 50 εκατ. ανθρώπων (άλλοι υπολογισμοί μιλούν για 80 εκατ.), ήτοι τέσσερις με πέντε φορές πιο πολλοί απ’ ό,τι στο διάστημα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου (1914-1918, στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι νεκροί υπολογίζονται σε 10-17 εκατ., ενώ άλλοι υπολογισμοί κάνουν λόγο για πάνω από 50 εκατ.). Η Σοβιετική Ενωση είχε 20.000.000 θύματα, η Πολωνία 4.200.00 (σοβιετικές πηγές αναφέρουν για πάνω από 6 εκατ.), η Κίνα 2.200.000 (σύμφωνα με σοβιετικές πηγές περίπου 10 εκατ.), η Γιουγκοσλαβία 1.700.000, η Γαλλία 600.000, οι ΗΠΑ 406.000, η Μ. Βρετανία 388.000, η Τσεχοσλοβακία 366.000, η (μικρή) Ελλάδα πάνω από 400.000 (μαζί με τους αμάχους) κ.ο.κ. Στις χώρες του φασιστικού άξονα ο αριθμός των θυμάτων κατανέμεται ως εξής: Γερμανία 4.200.000 (σοβιετικές πηγές αναφέρουν 7 εκατ.), Ιαπωνία 1.219.000 (και πάλι σύμφωνα με σοβιετικές πηγές περίπου 2 εκατ.) και Ιταλία 410.000.
Σύμφωνα με χονδρικούς υπολογισμούς, που είναι γενικώς παραδεκτοί, στη διάρκεια της φασιστικής κατοχής στην Ευρώπη, στα στρατόπεδα συγκέντρωσης εξοντώθηκαν 12 εκατ. άνθρωποι, εκ των οποίων τα περίπου 6 εκατ. ήταν Εβραίοι. Αναλυτικότερα, ο σφαγιασμός των Εβραίων παρουσιάζει την εξής εικόνα: Πολωνία 2.900.000, κατεχόμενη Ρωσία 1.000.000, Ρουμανία 400.000, Τσεχοσλοβακία 300.000, Γερμανία 200.000, Ουγγαρία 200.000, Λιθουανία και Λετονία 200.000. Αλλες χώρες (Δανία, Ολλανδία, Βέλγιο, Γαλλία, Ιταλία, Βουλγαρία, Γιουγκοσλαβία, Αυστρία, Ελλάδα) 700.000. Μόνον 100.000 επέζησαν των στρατοπέδων συγκεντρώσεως. Επίσης, διείδαν εγκαίρως τον κίνδυνο 280.000 Εβραίοι, οι οποίοι -από το 1933 ώς το 1940- έφυγαν από την Ευρώπη για τις ΗΠΑ, τη Νότια Αμερική, την Αγγλία και την Ιαπωνία.
2. Σε χρήμα
Το σύνολο των χρημάτων που ξοδεύτηκαν για τη διεξαγωγή του πολέμου -μαζί με το κόστος των καταστροφών που προξένησε- αγγίζει το αστρονομικό ποσό των 4 τρισ. δολαρίων. Το συνολικό ύψος των ζημιών από τις καταστροφές στις ευρωπαϊκές χώρες υπολογίζεται στα 260 δισ. δολάρια, εκ των οποίων τα 128 δισ. δολάρια αναλογούν στη Σοβιετική Ενωση, της οποίας οι συνολικές πολεμικές δαπάνες -μαζί με το κόστος των καταστροφών- αγγίζουν τα 485 δισ. δολάρια (σοβιετικά στοιχεία).
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον, το σύνολο των πολεμικών δαπανών όλων των εμπολέμων ξεπέρασε το ένα τρισ. δολάρια και οι καταστροφές ιδιωτικών περιουσιών άγγιξαν τα 233 δισ. δολάρια. Κατά την ίδια πηγή, οι πολεμικές δαπάνες των κυριότερων εμπόλεμων κρατών κατανέμονται ως εξής: ΗΠΑ 330 δισ. δολάρια, ΕΣΣΔ 192 δισ. δολάρια, Μ. Βρετανία 120 δισ. δολάρια, Γερμανία 273 δισ. δολάρια, Ιταλία 94 δισ. δολάρια και Ιαπωνία 56 δισ. δολάρια.
Είναι κοινώς αποδεκτό πως η Σοβιετική Ενωση σήκωσε το κύριο βάρος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Στις μάχες που έγιναν στο σοβιετογερμανικό μέτωπο η χιτλερική Γερμανία έχασε το 80% της δύναμής της. Από τις 22/6/1941, όταν τα ναζιστικά στρατεύματα εισέβαλαν στην ΕΣΣΔ έως τις 9/5/1945, στο Ανατολικό Μέτωπο καταστράφηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν 607 γερμανικές μεραρχίες. Ο Σοβιετικός Στρατός έδωσε σκληρές μάχες για 1.418 μέρες και νύχτες. Κάθε λεπτό του πολέμου υπήρχαν κατά μέσον όρο 9 νεκροί, κάθε ώρα 507 και κάθε μέρα 1.400. Δύο στους πέντε νεκρούς, στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν Σοβιετικοί πολίτες.
Εξίσου κολοσσιαίες ήταν οι υλικές ζημιές της ΕΣΣΔ στον πόλεμο, μεγαλύτερες απ’ αυτές των υπολοίπων χωρών. Οι χιτλερικοί κατέστρεψαν 1.710 σοβιετικές πόλεις και κωμοπόλεις, έκαψαν και ξεθεμελίωσαν πάνω από 70.000 χωριά, κατέστρεψαν 32.000 περίπου βιομηχανικά εργοστάσια, 65.000 χιλιόμετρα σιδηροδρομικές γραμμές, λήστεψαν 98.000 κολχόζ, 1.876 σοβχόζ, 2.890 μηχανοτρακτερικούς σταθμούς.
Είναι αλήθεια πως ο πόλεμος, ο κάθε πόλεμος -πέραν των άλλων- είναι και μια τεράστια οικονομική επιχείρηση με βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα κέρδη και ζημιές για τους εμπολέμους. Παρά την τεράστια καταστροφή που προκάλεσε στην ανθρωπότητα, ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος υπήρξε κερδοφόρος για ορισμένες χώρες. Σύμφωνα με βρετανικές πηγές, ορισμένες χώρες πλούτισαν από τις βιομηχανικές απαιτήσεις του πολέμου. Την πρώτη θέση σ’ αυτές τις χώρες καταλαμβάνουν οι ΗΠΑ, τις οποίες το τέλος του πολέμου βρήκε να έχουν ενεργητικό 1,422 δισ. λίρες.
http://www.efsyn.gr/arthro/varytato-timima-tis-megalis-antifasistikis-nikis
