Οποιος πίστεψε πως οι οικονομικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας θα μπορούσαν να συμμορφώσουν την τελευταία διασώζοντας την Ουκρανία πρέπει λογικά να έχει μετανιώσει πικρά μετά τα αντίμετρα που επέβαλε η Ρωσία σε όλη τη Δύση, απαγορεύοντας τις εισαγωγές αγροτροφίμων.
Για τον απλό λόγο ότι το όπλο των κυρώσεων κατέστη μπούμερανγκ σε βάρος της Δύσης και ειδικά της Ευρώπης, η οποία παίζει κυριολεκτικά με τη φωτιά πρωταγωνιστώντας στον εμπορικό πόλεμο κατά της Ρωσίας.
Το πρόβλημα βεβαίως δεν είναι οι εξαγωγικές απώλειες στον τομέα των αγροτροφίμων, για τα οποία η Ρωσία καταβάλλει 13-15 δισ. ευρώ καλύπτοντας το 4-5% της εγχώριας κατανάλωσης τροφίμων της. Στο κάτω κάτω τι ειδικό βάρος μπορεί να έχουν 14 δισ. εξαγωγικές ζημιές σε μία ευρωπαϊκή οικονομία 13 τρισ. ευρώ, το εμπόριο αγαθών της οποίας με τη Ρωσία ανέρχεται σε 326 δισ. ευρώ και μαζί με το εμπόριο υπηρεσιών φθάνει τα 370 δισ. ευρώ; Το λογικό είναι να σκεφθεί κανείς πως σε μία παρόμοια διαμάχη γιγάντων υποφέρει περισσότερο η μικρότερη δύναμη.
Πετρέλαιο από το Ιράν
Τα φαινόμενα όμως απατούν και στην πραγματικότητα συμβαίνει το αντίθετο, για τους εξής λόγους:
Οι δυτικές κυρώσεις ξεκίνησαν πλήττοντας στη Ρωσία επιλεγμένα φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις του περιβάλλοντος εξουσίας Πούτιν με λογαριασμούς στο εξωτερικό και επεκτάθηκαν σε βασικούς πυλώνες της οικονομίας, όπως ο πετρελαϊκός τομέας, όπου η Ρωσία κατέχει παγκοσμίως τα σκήπτρα αλλά υπάρχει η δυνατότητα υποκατάστασης των εξαγωγών της από άλλους προμηθευτές (π.χ. Μ. Ανατολή).
Η Ρωσία αμέσως έσπευσε να κλείσει σχετική συμφωνία 20 δισ. με το Ιράν για να μετριάσει τις επιπτώσεις αυτές των δυτικών κυρώσεων. Συγχρόνως, η Δύση απέφυγε να πλήξει τις ρωσικές εξαγωγές φυσικού αερίου που καλύπτουν το 1/3 των προμηθειών της Ευρώπης.
Η Ρωσία απαγόρευσε τις εισαγωγές αγροτροφίμων που είναι η τέταρτη πιο σημαντική κατηγορία εισαγωγών της από τη Δύση μετά το μηχανολογικό εξοπλισμό, τα χημικά προϊόντα και τα ιατρικά είδη, κι αφορά την ιδιωτική κατανάλωση.
Συγχρόνως, έσπευσε να αντικαταστήσει μεγάλο μέρος των εισαγωγών αυτών από αναπτυσσόμενες χώρες (π.χ. Χιλή, Αργεντινή, Αίγυπτος) ενισχύοντας διπλά το ρόλο της στο πλαίσιο των BRICS καθώς αποδέχεται συναλλαγές σε άλλα νομίσματα αντί του δολαρίου.
Η Ρωσία, αντίθετα π.χ. με την Ευρώπη, είναι μία σοβαρά δοκιμασμένη με πολιτικές λιτότητας οικονομία λόγω της σχετικά πρόσφατης μετάβασής της σε καθεστώς «ελεύθερης αγοράς». Εχει ενιαία εθνική συνείδηση ιδιαίτερα ενισχυμένη επί Πούτιν (βλ. μοναδικό ποσοστό αποδοχής ηγεσίας του 85-90%) μετά την ταπείνωση από την κατάρρευση της παλιάς ΕΣΣΔ και έχει αποδείξει ιστορικά πως διαθέτει σκληροτράχηλο λαό, ικανό να αντέξει πολύ σκληρές δοκιμασίες προκειμένου να επιβιώσει σε συνθήκες πολέμου (βλ. εισβολές Ναπολέοντα και Χίτλερ).
Αντίθετα, η Ευρώπη είναι ένα μωσαϊκό διαφορετικών καλοζωισμένων εθνοτήτων χωρίς ενιαία συνείδηση και ενωμένη ή αποφασιστική πολιτική ηγεσία (βλ. χαμηλά ποσοστά αποδοχής της βάσει τελευταίων εκλογών).
Το τάιμινγκ των ρωσικών αντιποίνων μέσα στο καλοκαίρι είναι καλά σχεδιασμένο, γιατί αν κλιμακωθεί ο εμπορικός πόλεμος τότε ο Πούτιν μπορεί να ενεργοποιήσει το μεγάλο ενεργειακό όπλο της χώρας (φυσικό αέριο), είτε επιβάλλοντας ποσοστώσεις είτε υψηλότερες τιμές, με συνέπεια την αύξηση του κόστους παραγωγής και του κόστους διαβίωσης στην οικονομικά στάσιμη Ευρώπη σε βάρος της ανταγωνιστικότητας και της κοινωνικής και πολιτικής της σταθερότητας. Προάγγελος παρόμοιου μελλοντικού εμπάργκο είναι η τεράστια εμπορική συμφωνία-αντίβαρο (άνω των 400 δισ.) που έκλεισε με την Κίνα για προμήθεια φυσικού αερίου τα προσεχή 30 έτη.
Ομως ο βασικότερος λόγος για τον οποίο η Ρωσία έχει το πάνω χέρι στην αναμέτρησή της με τη Δύση και ειδικά με την εξαρτημένη από αυτήν ενεργειακά Ευρώπη είναι η δεινή οικονομική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει ο αναπτυγμένος δυτικός κόσμος, στηριζόμενος σε μία χρηματιστηριακή οικονομία-φούσκα, αντίθετα με τη Ρωσία που στηρίζεται στις πρώτες ύλες και την τεχνολογία της (όπλα, διάστημα κ.λπ.).
Η φούσκα της Ευρώπης
Για να το θέσουμε απλά: όλη η Δύση (ΗΠΑ, Ε.Ε., Ιαπωνία) αντιμετωπίζει μεγάλη αδυναμία ανάπτυξης την ίδια ώρα που ο χρηματιστηριακός τομέας της βρίσκεται τεχνητά στα ύψη και είναι έτοιμος να καταρρεύσει μόλις οι κεντρικές τράπεζες πάψουν να τυπώνουν χρήμα. Αν, λοιπόν, επιδεινωθεί ο εμπορικός πόλεμος με τη Ρωσία, τότε το επισφαλές οικονομικό κλίμα θα καταρρεύσει μαζί με τις χρηματιστηριακές αγορές και οι επενδυτές θα αναστείλουν τα λίγα επενδυτικά σχέδια που είχαν σκοπό να προωθήσουν, βυθίζοντας στην ύφεση τις δυτικές οικονομίες.
Με τη διαφορά πως αυτή τη φορά θα είναι πολύ χειρότερα από την κρίση του 2008 και μη ιάσιμα τα πράγματα, καθώς δεν θα υπάρχουν άλλα πυρομαχικά να πέσουν στο τραπέζι και η γεωπολιτική κρίση που ήδη σοβεί θα λάβει διαστάσεις πρωτόγνωρες.
Συμπερασματικά, ο εμπορικός πόλεμος Ε.Ε.-Ρωσίας έχει ήδη ξεφύγει και δεν αφορά πλέον το ουκρανικό ζήτημα αλλά την ίδια την οικονομική ζωή και ομαλότητα σε όλο τον πλανήτη. Αν δεν περιοριστεί σύντομα (ευτυχώς υπάρχουν ορισμένες πρόσφατες ενδείξεις από πλευράς Μέρκελ) και αφεθεί να εξελίσσεται, θα οδηγήσει στη γενίκευση της οικονομικής αβεβαιότητας, πλήττοντας τις ξένες άμεσες επενδύσεις (190 δισ. ευρώ της Ε.Ε. σε Ρωσία και 77 δισ. αντιστρόφως), τις τράπεζες που είναι εκτεθειμένες άμεσα στην ουκρανική και κυρίως στη ρωσική αγορά (τρεις μόνον τράπεζες - Societe Generale, Unicredit, Raiffasenbank, από Γαλλία, Ιταλία και Αυστρία αντίστοιχα έχουν έκθεση 70 δισ. δολ. περίπου στις δύο χώρες) αλλά και μεταξύ τους, με αντίτιμο την αύξηση του κόστους δανεισμού, τον περιορισμό των πιστώσεων και το πάγωμα των επιχειρηματικών συναλλαγών. Κι όλα αυτά σε μία παγκοσμιοποιημένη οικονομία που ήδη σέρνεται υπό το βάρος μιας τεράστιας πιστωτικής φούσκας έτοιμης να εκραγεί.
Είθε να μην ανοίξει ο ασκός του Αιόλου σε αυτές τις συνθήκες...
www.enet.gr
