Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΚΑ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 10502
Γ΄ Στάσις Χαιρετισμῶν
2 Ἀπριλίου 2021 (2004)
Του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου
Υψος – ελξις
«…Βουλόμενος ἑλκύσαι πρὸς τὸ ὕψος τοὺς αὐτῷ βοῶντας· Ἀλληλούϊα»
(Ἀκάθ. ὕμν. Ξ)
24 οἶκοι, 24 εἰκόνες, ὡραιότατες εἰκόνες! Ἂν πᾶτε στὸν Ἅγιον Ὅρος, στὰ καθολικὰ ὡρισμένων μοναστηριῶν θὰ δῆτε ζωγραφισμένο ὅλο τὸν Ἀκάθιστο ὕμνο σὲ 24 ὡραῖες εἰκόνες, ποὺ ζωγράφισαν χέρια ἁγίων ζωγράφων.
Θὰ ἐπιστήσω τὴν προσοχή σας στὸ γράμμα «Ξῦ», ποὺ λέει· «Ξένον τόκον ἰδόντες, ξενωθῶμεν τοῦ κόσμου τὸν νοῦν εἰς οὐρανὸν μεταθέντες· διὰ τοῦτο γὰρ ὁ ὑψηλὸς Θεὸς ἐπὶ γῆς ἐφάνη ταπεινὸς ἄνθρωπος, βουλόμενος ἑλκύσαι πρὸς τὸ ὕψος τοὺς αὐτῷ βοῶντας· Ἀλληλούϊα».
Νὰ τὸ κάνουμε λιανά; Θεέ μου, λέει, θαυμάζουμε τὸ θαῦμα σου. Ποιό θαῦμα· ὅτι μέσ᾿ στὰ ἑκατομμύρια τῶν γυναικῶν, μιά μόνο παρθένος ἀκούστηκε ὅτι γέννησε παιδί. Μέγα τὸ θαῦμα. Γι᾿ αὐτὸ κ᾿ ἐμεῖς, ποὺ εἴδαμε αὐτὸν τὸν παράδοξο τοκετὸ τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου, ἂς πάψῃ τὸ μυαλό μας ν᾿ ἀνασκαλεύῃ τὴ λάσπη καὶ τὸ βόρβορο τοῦ κόσμου τούτου. Ἂς πάρουμε φτερὰ κι ἂς πετάξουμε στὰ ὕψη τοῦ οὐρανοῦ. Γι᾿ αὐτὸ «ὁ ὑψηλὸς Θεὸς» ἔγινε ταπεινὸς ἄνθρωπος· γιὰ νὰ ἑλκύσῃ «πρὸς τὸ ὕψος», κοντά του, αὐτοὺς ποὺ πιστεύουν καὶ βοοῦν «Ἀλληλούϊα» (τὸ δὲ «Ἀλληλούϊα» εἶνε ἑβραϊκὴ λέξι ποὺ σημαίνει «Αἰνεῖτε τὸ Θεό», ψάλλετε διαρκῶς ὕμνο στὸ Θεό).
Λίγες σκέψεις θὰ ποῦμε πάνω σ᾿ αὐτά.
* * *
Ἐδῶ δύο ἔννοιες κυριαρχοῦν· ἡ μία εἶνε τὸ ὕψος, ἡ ἄλλη εἶνε ἡ ἕλξις.
Τὸ ΥΨΟΣ. Ὑπάρχουν ὑψηλὰ πράγματα στὸν κόσμο· καὶ μᾶς ἀρέσουν τὰ ὑψηλὰ πράγματα. Λόγου χάριν τὸ ὕψος τοῦ οὐρανοῦ· αὐτοὶ ποὺ πετοῦν στὸ διάστημα ἢ ἀνεβαίνουν σὲ ἀεροπλάνο μένουν κατάπληκτοι ἀπὸ τὸ θέαμα ποὺ ἀντικρύζουν. Ὑψηλὰ ἀκόμη εἶνε τὰ βουνά, ὅπως στὴν Ἑλλάδα ὁ Ὄλυμπος, τὸ βουνὸ μὲ τὴ χιονισμένη ἀπρόσιτη κορυφή, ποὺ ὕμνησαν οἱ ποιηταί. Λίγοι μόνο κατορθώνουν ν᾿ ἀνεβοῦν ἐκεῖ. Ὑψηλὸς ὁ Ὄλυμπος, 2.917 μέτρα ὕψος. Ἀλλὰ κάντε μιὰ ὑπόθεσι· ὑποθέστε, ὅτι κάθε μέρα χάνει 1 μέτρο· 1 μέτρο σήμερα, 1 αὔριο, 1 μεθαύριο… Ἂν περάσουν ἔτσι ἀρκετὲς ἡμέρες, στὸ τέλος δὲν θὰ ὑπάρχῃ ἐκεῖ Ὄλυμπος· θὰ εἶνε ἕνας κάμπος, προσιτὸς σὲ ὅλους. Θυμηθῆτε αὐτὴ τὴν ὑπόθεσι. Ὑπάρχουν ὅμως κι ἄλλα ὕψη πιὸ θαυμαστά. Ὅσοι εἶστε ἐγγράμματοι, ἀνοῖξτε τὸν Ὅμηρο (αὐτὸς ποὺ ἔγραψε τὸν Ἀκάθιστο ὕμνο πρέπει νὰ ἔχῃ διαβάσει Ὅμηρο καὶ πῆρε πολλὲς εἰκόνες ἀπὸ αὐτόν· κι ὅπως ὁ Ἀκάθιστος ἔχει 24 οἴκους, ἔτσι ὁ Ὅμηρος ἔχει 24 ῥαψῳδίες). Στὴ ῥαψῳδία «ζῆτα» λοιπὸν τῆς Ἰλιάδος γράφει γιὰ ἕνα ὕψος ὄχι πλέον φυσικὸ ἀλλὰ ἠθικὸ καὶ πνευματικό. Εἶνε τὸ ἠθικὸ ὕψος ἑνὸς ἀνθρώπου. Τέτοιος ὑψηλὸς ἄνθρωπος ἦταν ὁ Ἕκτωρ, ἥρωας τῶν Τρώων ἐφάμιλλος τοῦ Ἀχιλλέως τῶν Ἑλλήνων. Μιὰ μέρα ὁ Ἕκτωρ εἶχε ντυθῆ τὴν πανοπλία του· μόλις ὅμως τὸν εἶδε τὸ παιδάκι του, ὁ Σκαμάνδριος, τρόμαξε καὶ φώναξε τὴ μητέρα του. Τότε ἡ Ἀνδρομάχη, σύζυγος τοῦ Ἕκτορος, τοῦ λέει· Μὴ φοβᾶσαι, παιδάκι μου, ὁ πατέρας σου εἶνε! Ἀναγκάστηκε ὁ Ἕκτωρ νὰ βγάλῃ τὴν πανοπλία, νὰ παρουσιαστῇ ταπεινός· τότε τὸν πλησίασε τὸ παιδί του.
Μὲ καταλάβατε; Ὁ ὑψηλὸς Ἕκτωρ ἔγινε ταπεινός, γιὰ νὰ τὸν πλησιάσῃ τὸ παιδί του· καὶ ὁ ὑψηλὸς Ὄλυμπος μόνο ἂν χαμηλώσῃ θὰ γίνῃ προσιτὸς σὲ ὅλους. Ἀλλὰ παραπάνω ἀπ᾿ ὅλα τὰ ὕψη εἶνε – ποιός; Τὸ εἴπαμε στοὺς πρώτους Χαιρετισμούς· «Χαῖρε, ὕψος δυσανάβατον ἀνθρωπίνοις λογισμοῖς» (Ἀκάθ. ὕμν. Α 3α΄)· ὑψηλότερος ἀπ᾿ ὅλους εἶνε ὁ Θεός. Ἀπρόσιτη κορυφὴ οὐρανομήκης. Ἀλλ᾿ ὅπως λέει ἐδῶ ὁ οἶκος ποὺ ἐξηγοῦμε, «ὁ ὑψηλὸς Θεὸς» χαμήλωσε χαμήλωσε καὶ πάτησε στὴ γῆ. Μερικοὶ ἀνόητοι περιμένουν, ὅτι ἀπὸ τὸ διάστημα, ἀπὸ τὰ ἄστρα, ἀπὸ τὸν Ἄρη μπορεῖ νὰ ἔρθῃ κάποιος ἐξωγήινος. Ἀνοησίες περιμένουν. Ἐμεῖς δὲν περιμένουμε· ἐμεῖς ξέρουμε, ὅτι ὄχι ἀπὸ τὸν Ἄρη, ἀλλὰ πέρα ἀπὸ τὰ οὐράνια δώματα ἦρθε στὴ γῆ ὁ Χριστὸς ὁ Θεὸς ἡμῶν!
Ἦρθε ὁ Θεὸς ἐπὶ τῆς γῆς· τὸ πιστεύετε; εἶστε Χριστιανοί· δὲν τὸ πιστεύετε; δὲν εἶστε. Ὁ ὑψηλὸς Θεὸς ἔγινε ταπεινός· ὁ τρομερὸς ἔγινε προσιτός, ἡ κορυφὴ τοῦ Ὀλύμπου ἔγινε κάμπος! Τώρα καὶ μικρὰ παιδάκια πᾶνε κοντὰ στὸ Χριστὸ καὶ χαίρονται τὴν ἀγάπη του!
* * *
Αὐτὰ γιὰ τὸ ὕψος. Τώρα γιὰ τὴν ΕΛΞΙ.
Ὅλα τὰ ὡραῖα πράγματα ἀσκοῦν ἕλξι. Πῶς πλάστηκε ἡ ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου νὰ τὸν τραβάῃ τὸ ὡραῖο! Καὶ ὡραῖα ἔκανε πολλά ὁ Θεός. «Σὺ ἐποίησας πάντα τὰ ὡραῖα τῆς γῆς» (Ψαλμ. 73,17). Ποιά εἶνε «τὰ ὡραῖα τῆς γῆς»; Ἕνα ῥυάκι ποὺ κελαρύζει, ἕνας καταρράκτης ποὺ πέφτει, ἕνα κρίνο ποὺ εὐωδιάζει, ἕνα ἀηδόνι ποὺ κελαηδεῖ, ἕνα ἀστέρι ποὺ λάμπει στὸ στερέωμα… Γεμᾶτος ὁ κόσμος ὀμορφιὲς ποὺ ἑλκύουν. Καὶ πιὸ πολύ, ὅπως λέει καὶ τὸ ᾎσμα ᾀσμάτων (βλ. κεφ. 4ο), ἡ ὡραιότης τῆς γυναίκας, ποὺ ἑλκύει τὸν ἄντρα σὰν μαγνήτης.
Ἀλλ᾿ ὅλα αὐτὰ εἶνε σκιὰ ὡραιότητος. Ἡ ἀληθινὴ ὡραιότης εἶνε – ποιός; Ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς ὁ Ναζωραῖος. Λέει ὁ Ντοστογιέφσκυ· Μὴ μοῦ μιλᾶτε, γιὰ ὀμορφιὲς τῆς γῆς· γιὰ μένα ὁ μόνος ὡραῖος εἶνε ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς ὁ ἐσταυρωμένος. «Οὐρανομήκη μορφὴ» τὸν εἶπε ἕνας μεγάλος φιλόσοφος. Καὶ τὴ Μεγάλη Ἑβδομάδα θὰ ψάλουμε γι᾿ αὐτόν· «Ὁ νυμφίος ὁ κάλλει ὡραῖος παρὰ πάντας ἀνθρώπους» (Μ. Τρίτ., ἀπ. αἴν.) καὶ «Ὁ ὡραῖος κάλλει παρὰ πάντας βροτούς» (Μ. Σάβ. ἐγκώμ. Α΄ στ.). Ἡ ὡραιότης ποὺ ὑπάρχει στὰ κτίσματα εἶνε κλάσμα ὡραιότητος· ἡ ἀκεραία ὡραιότης εἶνε ὁ Χριστός.
Γι᾿ αὐτὸ ὁ Χριστὸς εἶνε μαγνήτης. Ὅπως ὁ μαγνήτης τραβάει τὶς βελόνες, τὰ καρφιά, τὰ σίδερα κ.λπ., ὁ Χριστὸς τραβάει τὶς ψυχές.
Μιὰ εἰκόνα ἀκόμη. Ῥῖξτε τὸ βλέμμα σας στὸν διαυγῆ οὐρανὸ μιὰ νύχτα καὶ θὰ δῆτε πλῆθος ἄστρα, ἑκατομμύρια. Ῥωτῆστε ἕνα ἀστρονόμο· Πῶς στέκονται αὐτά; ποῦ ἀκουμπᾶνε αὐτά; Μᾶς ἀπαντοῦν, ὅτι ὅλα αὐτὰ τὰ κρατάει ἡ «παγκόσμιος ἕλξις», ποὺ ἀνεκάλυψε ὁ Νεύτων. Καὶ τί εἶνε «ἕλξις»; Μὴν περιμένετε ἀπάντησι· ἡ ἐπιστήμη περιγράφει, μὰ δὲν τὸ ἐξηγεῖ. Ἀλλ᾿ αὐτὸ ποὺ δὲν ἐξηγεῖ ἡ ἐπιστήμη, τὸ ἐξηγεῖ ἡ θρησκεία. Ἡ ἕλξις εἶνε σὰν μιὰ κλωστή. Ὅπως ὁ χαρταετὸς τῶν παιδιῶν κρατιέται ἀπὸ ἕνα νῆμα καὶ αἰωρεῖται στὸν οὐρανό, ἔτσι καὶ ὅλα αὐτά· κρατιοῦνται ἀπὸ τὴν ἀόρατη κλωστὴ ποὺ λέγεται «ἕλξις»· τραβάει τὸ ἕνα τὸ ἄλλο. Κόπηκε ἡ κλωστή; χάος! Πάνω σὲ μιὰ κλωστὴ στέκεται ὁλόκληρος ὁ κόσμος. Ἀλλ᾿ ὅπως ὑπάρχει ἡ ἕλξις ποὺ τραβάει τὰ οὐράνια σώματα, ἔτσι ὑπάρχει καὶ μία ἄλλη ἕλξις, τὴν ὁποία ἐξασκεῖ στὸ πνεῦμα μας ὅ,τι εἶνε ὡραῖο, μέγα καὶ ὑψηλό. Τὸ δὲ ὑψηλότερο μεγαλύτερο καὶ ὡραιότερο εἶνε ὁ Χριστός. Αὐτὸς εἶνε ὁ θεῖος Μαγνήτης, δὲν ὑπάρχει ἄλλος. Σὲ ἑλκύει μιὰ γυναίκα; προσωρινά· σ᾿ ἑλκύει ἕνα κόμμα; προσωρινά· σ᾿ ἑλκύει ἡ φιλοσοφία; προσωρινά· σ᾿ ἑλκύει τὸ χρῆμα; προσωρινά· ὅλα εἶνε προσωρινά. Ἡ αἰωνία ἕλξις, τὸ αἰώνιο κέντρο ἕλξεως εἶνε μόνο ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός.
* * *
Ἀγαπητοί μου, τί σᾶς ἑλκύει; Ὁ φυσικομαθηματικὸς Ἀϊνστάιν, μολονότι Ἑβραῖος, εἶπε· Πολλὰ μὲ ἑλκύουν, ἀλλ᾿ αὐτὸ ποὺ μὲ ἑλκύει ἰδιαιτέρως εἶνε τὸ μεγαλεῖο τοῦ Χριστοῦ. Καὶ πράγματι ὁ Χριστὸς ἑλκύει μὲ τὴ διδασκαλία του, μὲ τὰ θαύματά του, μὲ τὴν ἁγιότητά του –«Ἐκάλυψεν οὐρανοὺς ἡ ἀρετή σου, Χριστέ» (καταβ. Ὑπαπ.· βλ. Ἀβ. 3,3) ψάλλουμε–, μὲ τὴ σταύρωσί του, μὲ τὴν ἀνάστασί του. Ἑλκύει ὅλες τὶς γενεές. Δὲν ἔχασε τίποτα. Ὅπως ὁ ἥλιος ἐξακολουθεῖ νὰ εἶνε κέντρο τῶν πλανητῶν, ἔτσι καὶ ὁ Χριστὸς θὰ ἑλκύῃ πάντα τὶς ψυχές.
Τελειώνω μ᾿ ἕνα ἀνέκδοτο. Ἕνας βασιλιᾶς τῆς Γαλλίας, περνώντας ἀπὸ κάπου εἶδε μιὰ ὡραία γυναῖκα. Φτωχὴ ἦταν, ἀλλὰ ἡ ὀμορφιά της τὸν μάγεψε. Τὴν πῆρε καὶ τὴν ἔκανε βασίλισσα. Μιὰ νύχτα τοῦ Ἰουλίου λοιπὸν τὸ ζευγάρι ἦταν στὴ βεράντα καὶ θαύμαζαν τὰ ἄστρα· καὶ μολονότι ἁμαρτωλοί, εἶχαν πίστι. Λέει ὁ βασιλιᾶς στὴν ἐρωμένη του· –Βλέπεις τὰ ἄστρα; Πάνω ἀπ᾿ αὐτὰ εἶν᾿ ὁ Χριστός, ἡ ὀμορφιὰ τοῦ κόσμου. Τοῦ λέει ἐκείνη· –Δηλαδή, ὅταν πᾶμε στὸν οὐρανό, δὲν θὰ μὲ κοιτάζῃς ὅπως τώρα; Κι αὐτὸς τῆς ἀπαντᾷ· –Ἡ σκέψι, τὸ μυαλό, τὰ μάτια μου τότε θά ᾿νε στὸ Χριστό! μετὰ ἑκατὸ χρόνια θὰ ῥίξω ἕνα βλέμμα καὶ σ᾿ ἐσένα…
Ἀδελφοί μου! Σ᾿ ἐκεῖνο τὸν κόσμο, τὸν αἰώνιο, ὅλα τ᾿ ἄλλα ἐκμηδενίζονται. Μηδέν τὰ πάντα. Ἕνα ὑπάρχει· Ἰησοῦς Χριστὸς ὁ Ναζωραῖος, ὁ ἔρως τῶν ψυχῶν· ὅν, παῖδες Ἑλλήνων, ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.
(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Παντελεήμονος Φλωρίνης μὲ ἄλλο τίτλο τὴν 15-3-1985. Καταγραφὴ καὶ σύντμησις 12-3-2004, ἐπανέκδοσις 12-3-2021.
http://www.augoustinos-kantiotis.gr/?p=87188
