50 χρόνια θέατρο Λυκαβηττού

Μισό αιώνα ζωής κλείνει το πιο διάσημο, σύγχρονο ανοιχτό θέατρο της χώρας. Η ιστορία της δημιουργίας του και το αβέβαιο μέλλον

Μαργαρίτα Πουρνάρα

Αύγουστος 16 2015 07:56

Οποιο είδος μουσικής και αν ακούει κανείς, είναι βέβαιο ότι έχει περάσει αξέχαστες στιγμές σε συναυλία στο Λυκαβηττό. Φέτος το εμβληματικό υπαίθριο θέατρο της Αθήνας κλείνει 50 χρόνια από την πρώτη παράσταση. Και παρότι το 2014 και το  2015 δεν πραγματοποιήθηκε καμιά θερινή εκδήλωση εως ότου πραγματοποιηθούν έργα συντήρησης, η ίδια του η ιστορία συγκινεί. Εκεί έχουν εμφανιστεί μερικά από τα σπουδαιότερα ονόματα που έχουν έρθει ποτέ στην Ελλάδα: από τον James Brown και τους Pet Shop Boys μέχρι τους Temptations και τους Scorpions, οι κερκίδες δονούνταν από διαφορετικούς ρυθμούς. Αλλωστε βρίσκεται στο πιο προνομιακό σημείο του αστικού ιστού. Σε ύψος 285 μέτρα είναι ο υψηλότερος από τους λόφους της Αθήνας.

Η απόφαση για την δημιουργία ενός τέτοιου χώρου στην Αθήνα μας γυρίζει πίσω στο πρώτο μισό της δεκαετίας του '60. Η ερμηνεύτρια του αρχαίου δράματος Αννα Συνοδινού είχε θέσει ως στόχο ζωής να εξοικειωθεί το κοινό με τις παραστάσεις αυτές. Η ιδέα να φτιάξουν με τον άνδρα της το θέατρο του Λυκαβηττού είχε να κάνει με την ανάγκη που υπήρχε την εποχή εκείνη να δουν με ποιον τρόπο μπορούσε να αναβιώσει το αρχαίο δράμα πέρα από τα τείχη της κρατικής σκηνής,  υπογράμμιζε τότε η γνωστή ηθοποιός. Ταυτόχρονα ήταν η εποχή όπου το νεοσύστατο φεστιβάλ Αθηνών προσπαθούσε να καθιερωθεί στην συνείδηση των φιλόμουσων αλλά και να βρει νέους χώρους εκτός των αρχαίων θεάτρων.

Ο χώρος του Λυκαβηττού ήταν ένα νταμάρι, σαν μια πληγή στο σώμα του λόφου. Επί Μεταξά είχε φιλοξενηθεί για πρώτη φορά μια παράσταση αρχαίου δράματος, μιας και είχε ανεβεί η «Πενθεσίλια». Ολόκληρη η περιοχή αυτή ανήκε με βάση φιρμάνια που είχαν βγει τον καιρό της Τουρκοκρατίας στην Μονή Πετράκη. Εγινε ένας διαγωνισμός και κατακυρώθηκε  η εκμίσθωση στην ηθοποιό. Το εγχείρημα μπήκε μπροστά με την υποστήριξη του τότε πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου. Μετά από λίγο ο αρχιτέκτων Τάκης Ζενέτος ανέλαβε να χτίσει ένα κοίλον για να μπορεί το κοινό να παρακολουθήσει τις παραστάσεις. Το πρόβλημα ήταν να γίνει η χωροθέτηση με τον σωστό τρόπο έτσι ώστε να αποκτηθεί η δέουσα  ακουστική στον χώρο. Για να πραγματοποιηθούν οι ειδικές αυτές μετρήσεις καθώς τότε δεν υπήρχε η εξελιγμένη τεχνολογία, η Αννα Συνοδινού πήγαινε καθημερινά και ερμήνευε με την επιβλητική της φωνή ρόλους από διάφορες τραγωδίες. 

Τελικώς αποφασίστηκε να χτιστεί ένα θέατρο στο σημείο που βρίσκεται σήμερα με δυνατότητα να φιλοξενεί στις κερκίδες του 5.000 θεατές. Αν όμως είχε επιλεγεί ως πρώτη υλη το τσιμέντο ή η πέτρα τότε θα έπρεπε να δαπανηθεί πολύς χρόνος και χρήμα. Εν τέλει  προκρίθηκε η λύση να γίνει ένα πρόχειρο λυόμενο θέατρο χωρητικότητας 3.000 με βάση τα σχέδια του Ζενέτου. Είναι μια μεταλλική σύνθεση, με επένδυση ξύλου στον χώρο των καθισμάτων που τοποθετήθηκαν με τέτοιο τρόπο ώστε να μην κρύβουν τις σκαλωσιές. Η αρχική επιθυμία της Συνοδινού, δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ. Αυτό που ήθελε ήταν  με την βοήθεια του ΕΟΤ  να πάρει το θέατρο μια μονιμότερη μορφή αλλά και να δημιουργηθεί ένα θεατρικό περιβάλλον με μια σχολή μελέτης αρχαίου δράματος και άλλων υποδομών.

Η πρώτη παράσταση δόθηκε τον Ιούνιο του 1965, με πρωταγωνίστρια την εμπνεύστρια του θεάτρου ως "Αντιγόνη" του Σοφοκλή. Ο τότε πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου, που έδωσε το παρόν στην εναρκτήριο παράσταση - λίγο πριν τα Ιουλιανά - δήλωσε: "Η έμπνευση αυτού του Θεάτρου οφείλεται στην Άννα Συνοδινού, δόξα του ελληνικού θεάτρου, που συνδυάζει  την καλλιτεχνική ευαισθησία με την ανυποχώρητη θέληση."

Λίγο αργότερα (προς τα τέλη Ιουνίου) η Συνοδινού θα ανεβάσει και τις "Εκκλησιάζουσες" του Αριστοφάνη (με τη συμμετοχή και της Δέσπως Διαμαντίδου, ενώ τη μουσική είχε γράψει ο Γ. Μαρκόπουλος). Η έλευση της Χούντας - λόγω λογοκρίσιας - ήταν ο λόγος που η Συνοδινού εγκατέλειψε τον Λυκαβηττό.

Μέχρι και σήμερα το θέατρο στηρίζεται σε μεταλλικά υποστηλώματα, τα οποία έχουν υποστεί την φθορά του χρόνου. 

Καπως έτσι δημιουργήθηκε εν τέλει αυτή η «αχιβάδα» που βλέπουμε σήμερα, η οποία είχε προβλεφθεί να έχει άλλη διάρκεια ζωής. Παρόλ’ αυτα το σχέδιο του Ζενέτου θεωρείται ένα κατασκευαστικό τόλμημα. Το 1998 το θέατρο χαρακτηρίστηκε «ιστορικό διατηρητέο μνημείο και σύγχρονη κατασκευή άριστα ενταγμένη στο φυσικό περιβάλλον». Το 2003, τέλος, υπογράφηκε μνημόνιο συνεργασίας της Εταιρείας Τουριστικής Ανάπτυξης (ΕΤΑ)- στην οποία περιήλθε το θέατρο - και του Δήμου Αθηναίων για αναβάθμιση. Το 2008 επί δημαρχίας Κακλαμάνη είχε δημιουργηθεί ένα τεράστιο θέμα για την στατικότητα. Το θέατρο είχε σφραγιστεί και ορισμένες συναυλίες είχαν ακυρωθεί. Τότε δεν είχαν γίνει οι απαραίτητες επιδιορθωτικές ενέργειες. Οι ειδικοί τότε είχαν επισημάνει ότι το θέατρο είναι κατάλληλο για χρήση και όχι για κατάχρηση. Τούτο σημαίνει ότι δεν μπορεί να «σηκώσει» πάνω από 3200 θεατές.Το θέατρο ανήκει στην εταιρεία Ελληνικά Τουριστικά Ακίνητα. Η άδεια λειτουργίας δίνεται από τον Δήμο Αθηναίων, ενώ την παραχώρηση του Θεάτρου και τα έσοδα από την επινοικίασή του τα διαχειρίζεται το Φεστιβάλ Αθηνών. Το  2012, υπογράφηκε από τους Υπουργούς Ανάπτυξης Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλία Άννα Διαμαντοπούλου, τον Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης  Γιώργο Κουτρουμάνη και το Δήμαρχο Αθηναίων Γιώργο Καμίνη σύμφωνο συνεργασίας, για την υλοποίηση συγκεκριμένων δράσεων από τον Δήμο, ο οποίος θα χρηματοδοτηθεί για το σκοπό αυτό με 120.000.000 ευρώ. Ανάμεσα στις δράσεις αυτές ήταν και η φροντίδα του θεάτρου. Αναμένουμε.

http://news247.gr/eidiseis/weekend-edition/50-xronia-theatro-lykavhttou.3617576.html