Λίπλιαν, μια γενέτειρα που μοιάζει όλο και λιγότερο με τον εαυτό της Ειδήσεις από το Κοσσυφοπέδιο και τα Μετόχια Μαρία Βάσιτς

 Με τη φιλενάδα μου την Κριστίνα, κάνουμε έναν περίπατο στην γενέτειρά της πόλη, το Λίπλιαν. Πρώην πόλη, σήμερα αποτελεί ένα προάστιο της ταχέως αναπτυσσόμενης Πρίστινα που έχει χάσει σχεδόν εντελώς την ταυτότητά της. Η Κριστίνα, αριστούχος φοιτήτρια αρχιτεκτονικής στο υπό εξορίαν Πανεπιστήμιο της Πρίστινα (που τώρα λειτουργεί στην Κοσόβσκα Μιτρόβιτσα), μας δείχνει πώς είναι σήμερα το Λίπλιαν. Και αυτό δεν είναι δύσκολο για τους εξόριστους Σέρβους στο Κοσσυφοπέδιο και τα Μετόχια.

Η Κριστίνα Βάσιτς, φοιτήτρια του Πανεπιστημίου της Πρίστινα

Αδύνατον χωρίς εκκλησία

– Δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου νέοι εδώ: έχουν όλοι μετακομίσει. Όταν επισκεπτόμαστε τους γονείς μας, μένουμε στο σπίτι τον περισσότερο καιρό, βοηθώντας τους με όποιον τρόπο μπορούμε. Έχει απομείνει ένα σερβικό καφενείο στο Λίπλιαν, αλλά εκεί συγκεντρώνονται οι μεγαλύτεροι σε ηλικία άνθρωποι. Συνήθως, όταν συναντιόμαστε με τους συνομηλίκους μας, αυτό γίνεται μόνο στην εκκλησία. Μερικές φορές πηγαίνουμε σε κάποιο αλβανικό καφενείο, αλλά τίποτα το σπουδαίο. Αλλά η εκκλησία είναι ένας τόπος έλξης: νιώθεις πιο ελεύθερος εδώ, ενώ όλη η ζωή των Σέρβων του Λίπλιαν συνδέεται με την εκκλησία, δεν γίνεται αλλιώς.

Όλη η ζωή των Σέρβων του Λίπλιαν συνδέεται με την εκκλησία, δεν γίνεται αλλιώς

Όταν υπήρχε πόλεμος και πογκρόμ σε όλο το Κοσσυφοπέδιο και τα Μετόχια, η εκκλησία αποτελούσε το μόνο καταφύγιο, και όχι μόνο για τους Σέρβους. Όλοι κατέφευγαν εδώ, στην εκκλησία, ελπίζοντας μόνο στον Θεό. Τώρα υπάρχουν λίγοι ορθόδοξοι χριστιανοί στην πόλη, και κάθε μέρα όλο και λιγοστεύουν. Χαρακτηριστική εικόνα: τα παλιά μονώροφα σπίτια, όπου κάποτε ζούσαν οι Σέρβοι, κατεδαφίζονται λόγω έλλειψης χρήσης και στη θέση τους χτίζονται πολυώροφα κτίρια, επισκιάζοντας την εκκλησία. Είναι σαφές ποιοι μένουν στις πολυκατοικίες. Έτσι αλλοιώνεται ο εξωτερικός και εσωτερικός κόσμος του Λίπλιαν», διηγείται η Κριστίνα.

Τα πάντα γίνονται απόξενα και αλλότρια

– Η αστικοποίηση, η μετατροπή μιας ήσυχης πόλης σε ένα πολυσύχναστο προάστιο, είναι κάτι σαν απάντηση στις προσπάθειες των Σέρβων του Κοσσυφοπεδίου να παραμείνουν στο Λίπλιαν. Φαίνεται, ότι αυτή η μαζική κίνηση για οικοδόμηση σε κάθε γειτονιά αποτελεί μια προσπάθεια ώστε να σβηστεί κάθε σερβικό ίχνος. Τα σπίτια; Η συντριπτική πλειονότητα των σπιτιών μας αγοράστηκε φτηνά, εξαγοράστηκε και κατεδαφίστηκε, και στη θέση τους υπάρχουν αστραφτερά τσιμεντένια τερατουργήματα. Η πιο πρόσφατη κατεδάφιση ήταν η πρόσφατη κατεδάφιση του κτιρίου της διοίκησης, ενός παλιού αρχιτεκτονικού μνημείου. Οι νέοι ιδιοκτήτες δεν νοιάζονται για την τήρηση των κανόνων της αρχιτεκτονικής και δεν ενδιαφέρονται για τη μνήμη κάποιων Σέρβων που κάποτε ζούσαν εδώ. Το Λίπλιαν σήμερα δεν μοιάζει καθόλου πλέον με την πόλη που πήγα σχολείο. Σύντομα δεν θα αναγνωρίζω καθόλου τη γενέτειρά μου, όλα είναι απόξενα, αλλότρια.

Αγίασμα

Σε μικρή απόσταση από την εκκλησία βρίσκεται μια θαυματουργή πηγή, που κάποτε αποτελούσε τακτικό τόπο συνάντησης των κατοίκων της πόλης. Η εκκλησία είναι αφιερωμένη στους μάρτυρες Φλώρο και Λαύρο, ενώ η χριστιανική ιστορία της πόλης ανάγεται στους πρώτους αιώνες.

Η συντριπτική πλειονότητα των σπιτιών μας αγοράστηκε φτηνά, εξαγοράστηκε και κατεδαφίστηκε, και στη θέση τους υπάρχουν αστραφτερά τσιμεντένια τερατουργήματα

– Η εκκλησία των Εισοδίων της Θεοτόκου, βρίσκεται πάνω στα θεμέλια ενός ειδωλολατρικού ναού, ο οποίος όμως ήταν ειδωλολατρικός για μικρό χρονικό διάστημα. Όπως και συνέβη: οι μελλοντικοί μάρτυρες Φλώρος και Λαύρος, λιθοξόοι στο επάγγελμα, στάλθηκαν εδώ, στην Ιλλυρία, για να χτίσουν έναν ειδωλολατρικό ναό. Κατά τη διάρκεια της κατασκευής, οι άγιοι κήρυτταν το Ευαγγέλιο, θεράπευαν τους αρρώστους και μοίραζαν χρήματα στους φτωχούς. Και το κήρυγμά τους οδήγησε στο γεγονός ότι πολλοί, μεταξύ των οποίων ο πρώην ειδωλολάτρης ιερέας και ο γιος του, πίστεψαν στον Χριστό, και όταν ο ναός ολοκληρώθηκε, πέταξαν τα είδωλα και έστησαν τον σταυρό. Για αυτό θανατώθηκαν στην πυρά, ενώ μετά οι άγιοι μάρτυρες ρίχτηκαν σε ένα πηγάδι και σκεπάστηκαν με χώμα. Τώρα υπάρχει εδώ μια θαυματουργή πηγή, αλλά είναι ήδη ετοιμόρροπη.

Πως προσπαθούν να μας «εξαφανίσουν»

Η πηγή είναι ετοιμόρροπη, και το περίφημο καφενείο του ιδιοκτήτη, σεβαστό από όλους τους εναπομείναντες Σέρβους, είναι επίσης ετοιμόρροπο: ο ηλικιωμένος ιδιοκτήτης του δεν δέχεται να το πουλήσει σε καμία τιμή. Είπε: «Είναι θέμα αρχής, θέλω να μείνουν οι Σέρβοι!». Ο τεράστιος χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων κοντά στην ετοιμόρροπη καφάνα (σημ.τ.μετ. είδος ταβέρνας ή μπιστρό στη Σερβία), τα σέρβικα σπίτια σε αυτή την οδό, που περιμένουν να κατεδαφιστούν για να δώσουν τη θέση τους σε νέους χώρους στάθμευσης και εμπορικά κέντρα, καθώς και οι επιγραφές πάνω από την είσοδο, οι οποίες συνήθιζαν να αναδεικνύουν με αξιοπρέπεια ποιος έχτισε αυτό το σπίτι πριν από 200 χρόνια, σταδιακά φθείρονται, ξεπλένονται από τη βροχή, εξαφανίζονται, όπως ακριβώς και η γλώσσα που μιλιόταν εδώ για αιώνες.

– Ο κόσμος δεν γνωρίζει καν, ότι το Λίπλιαν υπάρχει. Πρέπει να τους εξηγήσω, ότι βρίσκεται κοντά στην Πρίστινα, κοντά στη Γκρατσάνιτσα. Δεν γράφουν καν για εμάς στις ειδήσεις: δεν είμαστε πολύ του ενδιαφέροντος. Αλλά οι Σέρβοι και οι Αλβανοί ζούσαν πάντα μαζί εδώ, ζούσαν και δεν μάλωναν. Μέχρι τα περίφημα γεγονότα. Και έτσι εδώ, ο καθένας μιλούσε τη γλώσσα του, όλοι σεβόταν ο ένας τον άλλον, όλα ήταν, ξέρετε, κάπως φυσικά και καλοσυνάτα. Έχουν έρθει άλλες εποχές.

Δεν θα φύγουμε έτσι απλά

Λίπλιαν. Παλαιές και νέες εκκλησίες. Διατηρητέο μνημείο των απελευθερωτών.

Η πλούσια ιστορία της γενέτειράς της, η προσοχή (που δεν μπορεί να λείπει) στη δίνη των γεγονότων στην περιοχή, χρησιμεύει ως έμπνευση για την Κριστίνα:

– Αποφάσισα σταθερά να αφοσιωθώ στην αρχιτεκτονική. Θα προσπαθήσω να διασώσω στο έργο μου την ομορφιά που είδα στη γενέτειρά μου, το Λίπλιαν. Πού βρίσκονται οι ρίζες αυτής της ομορφιάς που εξαφανίζεται; Νομίζω, στη συνειδητοποίηση, ότι δεν έχουν χαθεί όλα, ότι εμείς οι Σέρβοι θα επιβιώσουμε με κάποιο θαύμα. Και μέσα στην πίστη, φυσικά. Πού μπορούμε να πάμε χωρίς την πίστη; Η αρχιτεκτονική των εκκλησιών είναι μια συνεχής πηγή έμπνευσης. Κοιτάξτε, εδώ είναι το μνημείο για τους πεσόντες στρατιώτες στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, εδώ είναι η νέα εκκλησία των Αγίων Μαρτύρων Φλώρου και Λαύρου, η οποία σχεδιάστηκε από τον ίδιο αρχιτέκτονα υπό την επίβλεψη του οποίου χτίστηκε και η εκκλησία του Αγίου Σάββα στο Βελιγράδι, και εδώ είναι η παλιά εκκλησία, η οποία είναι πολλών αιώνων. Πολλά πράγματα συνέβησαν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, υπήρξαν τρομερά γεγονότα, αλλά και χαρούμενα. Δεν πρέπει να αποθαρρυνόμαστε, θα υπάρξει και χαρά. Όχι, δεν θα φύγουμε από αυτό το μέρος τόσο εύκολα. Σε καμία περίπτωση.

Μαρία Βάσιτς
Φιλανθρωπική οργάνωση «Κοσόβσκογιε Παμοράβγιε»
Κοσσυφοπέδιο και Μετόχια, Σερβία
Επιμελήθηκε ο Πίτερ Νταβίντοφ
Μετάφραση για την πύλη gr.pravoslavie.ru:Κωνσταντίνος Θώδης

Pravoslavie.ru

2/14/2025

ΚΥΡΙΑΚΗ TΟΥ ΑΣΩΤΟΥ [:Λουκά 15, 11-32] Γέροντος Αθανασίου Μυτιληναίου «Η ΔΑΠΑΝΗ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ» [11-02-1996] [Β 329]

 ΚΥΡΙΑΚΗ TΟΥ ΑΣΩΤΟΥ[:Λουκά 15,11-32]

    Απομαγνητοφωνημένη ομιλία μακαριστού γέροντος Αθανασίου Μυτιληναίου

                                 με θέμα:

                        «Η ΔΑΠΑΝΗ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ»

                               [εκφωνήθηκε στην Ιερά Μονή Κομνηνείου Λαρίσης στις 11-02-1996]

[Β 329]

      Μπροστά μας, αγαπητοί μου, η παραβολή του ασώτου υιού. Είναι μία παραβολή γεμάτη από άφθαστη διδασκαλία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Πάνω σε αυτήν πρέπει να σκύβει και να καθρεπτίζεται ο κάθε άνθρωπος. Είτε ανήκει εις την κατηγορία του ασώτου υιού, είτε ανήκει εις την κατηγορία του πρεσβυτέρου υιού.  Γιατί ο μεν άσωτος ζητούσε μία παράλογη ελευθερία, ο δε πρεσβύτερος έπασχε από την φοβερή νόσο του φθόνου. Πάνω σ’ αυτήν την παραβολή, πρέπει, όπως είπαμε, να καθρεπτίζονται οι λαοί και οι γενεές. Μεστή εικόνων η παραβολή αυτή.

       Αλλά εμείς, επειδή είναι απέραντη παραβολή, ας ασχοληθούμε μόνον με τον νεότερον υιόν, τον άσωτον υιόν. Κι όχι βεβαίως, παρά μόνον για να δούμε την δαπάνη της ελευθερίας του. Τι κόστισε η ελευθερία του. Βέβαια κάθε ελευθερία κοστίζει. Ο Θεός μάς έκανε ελευθέρους. Δεν υπάρχει αντίρρησις γι'αυτό. Αλλά πολλές φορές, όμως, αυτή η ελευθερία, όταν ο άλλος θέλει να μας την αφαιρέσει, κοστίζει. Κοστίζει μέχρις αίματος. Όπως είναι μια εθνική ελευθερία. Ή όπως είναι μια κοινωνική ελευθερία. Αλλά μια χειραφέτηση από τον Θεό κοστίζει περισσότερο από κάθε άλλου είδους ελευθερία.

     Έτσι, ας διατρέξομε την πορεία του νεοτέρου υιού. Ήταν ευτυχής εις το σπίτι του πατέρα. Ήταν πλούσιος ο πατέρας. Δεν έλειπε τίποτε. Ούτε είχε καμία δέσμευση, όπως εξάλλου φαίνεται κι από τη συνέχεια της ιστορίας. Είναι ο Θεός Πατήρ πλούσιος σε όλα τα αγαθά. Όλα δικά Του είναι· δεν υπάρχει τίποτε που να μην είναι δικό Του. Και οι άνθρωποι είναι τα παιδιά Του. Και οι άνθρωποι, αφού έχουν πλούσιο πατέρα, έχουν αυτά που έχει ο πατέρας. Τους έδωσε το αυτεξούσιο. Δεν υπάρχει μεγαλύτερος πλούτος από το αυτεξούσιο, την ελευθερία της βουλήσεως… Σε τέτοιο άπλωμα, σε τέτοια έκταση, που να φθάνει να μπορεί ο άνθρωπος να αρνηθεί τον Θεόν, ακόμη και να Τον υβρίσει. Έχει δώσει αυτήν την ελευθερίαν ο Θεός εις τον άνθρωπον. Είναι πολύ μεγάλο κεφάλαιο η ελευθερία. Κι όλα τ΄ άλλα τα αγαθά.

      Και να μια πρώτη πρόταση. Λέγει ο νεότερος υιός εις τον πατέρα, ξαφνικά, χωρίς λόγον… Θα μου πείτε: «Ξαφνικά;». Βέβαια μπορούμε να αντιληφθούμε εκείνα τα οποία δεν αναφέρονται εις την παραβολήν. Ποιος ξέρει, αυτές οι λεγόμενες «διακινούμενες ιδέες», αυτές οι λεγόμενες «μοντέρνες θεωρίες»… Τις διάβασε; Τις άκουσε; Έκανε συντροφιά με άλλους και τις πήρε; Το θέμα είναι ότι κάποια στιγμή να πει στον πατέρα του: «Δός μοι τὸ ἐπιβάλλον μέρος τῆς οὐσίας». «Δώσε μου εκείνο που μου ανήκει από την περιουσία μου». Ποια περιουσία σου, νεαρέ μου; Ποια περιουσία σου; Και γιατί σου ανήκει; Θα σου δώσει ο πατέρας σου. Να το πάρομε κατ’ άνθρωπον. Θα σου δώσει ο πατέρας σου. Γιατί βιάζεσαι; Γιατί θέλεις να φύγεις; Τι θέλεις να κάνεις;

     Ο άνθρωπος, βλέπομε, ζητά την χειραφέτησή του από τον Θεό. Θέλει να μην είναι κοντά στον Θεό. Ζητά δε να συναποκομίσει ό,τι ο Θεός τού έχει δώσει. Και μάλιστα ό,τι αποτελεί -ας το πούμε έτσι, κατ΄άνθρωπον- προίκα, περιουσία. Εδώ ποια είναι αυτή η περιουσία; Είναι η προίκα της ελευθέρας ανθρωπίνης του προσωπικότητος. Είναι το «κατ’ εικόνα». Παμμέγιστη προίκα· την οποία προίκα δεν έχουν ούτε οι άγιοι άγγελοι.  Ο άνθρωπος, σε κάποιο σημείο, είναι ανώτερος από τους αγίους αγγέλους. Είναι πλουσιότερος από τους αγίους αγγέλους. Στους αγίους αγγέλους, παρότι είναι λογικά όντα, δεν αναφέρεται ότι είναι «κατ’ εικόνα Θεού»· διότι απλούστατα το «κατ’ εικόνα» δεν περιορίζεται εις την λογικήν. Ούτε ακόμη και εις την ελευθερίαν την οποίαν έχουν οι άγγελοι. Γι'αυτό και κάποιοι έφυγαν από τον Θεό. Κι έγιναν δαίμονες.

    Το «κατ’ εικόνα» είναι πολύ βαθύτερο. Είναι εκείνο που θα έπαιρνε ο Υιός του Θεού, δηλαδή την ανθρωπίνη Του φύση, την ανθρωπίνη μας φύση, αυτό αποτελεί στο σύνολό του το «κατ’ εικόνα». Δεν είναι μόνο εις την ψυχήν· είναι και εις το σώμα. Προσέξατέ το αυτό. Ίσως πολλοί δεν το γνωρίζουν αυτό. Ότι το «κατ’ εικόνα» επεκτείνεται και εις αυτήν την ανθρωπίνη φύση. Λέγει ο άγιος Ειρηναίος ότι επειδή ακόμη δεν είχε εμφανισθεί η Ενανθρώπησις του Θεού Λόγου, γι'αυτό η Παλαιά Διαθήκη λέγει «κατ΄εικόνα Θεού» και έτσι νομίζομε ότι αναφέρεται μόνον εις την ψυχήν. «Δεν ήτο», λέγει ο άγιος Ειρηναίος, «η πλήρης έκφρασις, η πλήρης διατύπωσις». Και δεν έγινε βεβαίως ο Ιησούς Χριστός κατ’ εικόνα του ανθρώπου. Αλλά ο άνθρωπος έγινε κατ’ εικόνα του Θεού Λόγου, που ενηνθρώπησε, έστω κι αν η Ενανθρώπησίς Του είναι μεταγενεστέρα. Δεν έκανε ο Θεός Λόγος τον Αδάμ τέτοιον, για να γίνει ο Θεός Λόγος αυτό που είναι ο Αδάμ. Αλλά ο Αδάμ έγινε εκείνο που ήθελε να γίνει ο Θεός Λόγος. Και η εικόνα, λοιπόν, αυτή, είναι στην πληρότητα της ανθρωπίνης υπάρξεως. Όχι μόνον εις την ψυχήν.

      Έτσι επήρε αυτό το «κατ΄εικόνα» ο άνθρωπος. Λέγει δε ο άνθρωπος καθ’ εαυτόν: «Αισθάνομαι ωριμότητα. Δεν έχω ανάγκη πλέον ηγεμονεύσεως από τον Θεόν. Έχω απεριόριστες δυνατότητες του νου. Επινοώ ό,τι θέλω. Αναπτύσσω πολιτισμόν όπως τον θέλω. Η τεχνολογία είναι στα χέρια μου. Μπορώ, λοιπόν, να αναπτύξω ακόμη και κώδικα κοινωνικής συμπεριφοράς και ευταξίας. Και ηθικής κώδικα μπορώ να αναπτύξω εγώ. Δεν έχω ανάγκη να μου πει ο Θεός τι πρέπει να κάνω. Δεν έχω ανάγκη από τις εντολές Του. Δεν έχω ανάγκη από το Ευαγγέλιον. Είμαι αυτάρκης. Εγώ ό,τι επινοήσω, εγώ ό,τι θέλω. Τα μπορώ όλα. Κι αν σήμερα δεν μπορώ όλα, αύριο θα μπορώ». Και σημειώνει η παραβολή: «Καὶ μετ᾿ οὐ πολλὰς ἡμέρας συναγαγὼν ἅπαντα ὁ νεώτερος υἱὸς ἀπεδήμησεν εἰς χώραν μακράν, καὶ ἐκεῖ διεσκόρπισε τὴν οὐσίαν – «οὐσία» θα πει περιουσία- αὐτοῦ ζῶν ἀσώτως».

      Λέει ένας αρχαίος σχολιαστής: «Τὸ ‘’ἀπεδήμησεν’’, οὐ τοπικῶς νοήσεις ἀλλὰ προαιρετικῶς». Όχι ότι έφυγε και πήγε σε άλλο τόπο –ο Θεός είναι πανταχού παρών- αλλά έφυγε προαιρετικά. Με την προαίρεσή του φεύγει. «Ἀπὸ Θεοῦ ἀπέστη καὶ ὁ Θεὸς ἀπ’ αὐτοῦ(:Έφυγε απ’ τον Θεό και ο Θεός απ’ αυτόν)». Και όπως λέγει ο Ιερός Αυγουστίνος: «Η μακρινή χώρα σημαίνει πλήρη επιλησμοσύνη του Θεού». Και το είδαμε αυτό. Ξέχασαν τον αληθινό Θεό οι άνθρωποι. Κάποιες λίγες γενεές μετά από τον Αδάμ, ξέχασαν τον αληθινό Θεό. Κι επειδή είναι έμφυτο το θρησκευτικόν αίσθημα, έμφυτον, όσες φορές έγινε προσπάθεια να εκριζωθεί, ματαιοπόνησαν, είτε οι ίδιοι οι άνθρωποι για τον εαυτό τους, είτε για να επιβάλλουν την α-θρησκείαν, την αθεΐαν εις το σύνολο το οποίο κατοικούν, μένουν· είναι έμφυτο το θρησκευτικόν αίσθημα· γι'αυτό, αφού ελησμόνησαν τον αληθινό Θεό, έφυγαν από προσώπου Θεού, πολύ φυσικό ήτο να λατρεύσουν αυτό το οποίο ήταν μπροστά τους. Και το οποίο θεωρούσε ο άνθρωπος σαν μεγαλύτερό του, ανώτερό του. Την φύσιν. Την κτίσιν. Απέναντί μας έχομε τον Όλυμπο, αγαπητοί μου. Κι ο άνθρωπος λατρεύει τα στοιχεία της φύσεως. Τον κεραυνό του Δία. Κ.ο.κ. Την φουρτουνιασμένη θάλασσα. Λέει ότι ο Ποσειδών με την τρίαινά του, την ταράσσει. Στέκεται μπροστά στη σοφία και την ονομάζει «θεά Αθηνά»· κ.ο.κ.

     Για να συμπληρώσει σε αυτό το –επιτρέψατέ μου τη λέξη- σ’ αυτό το «φευγιό», σ’ αυτήν την αναχώρηση. Ο Ζιγαβηνός: «Πόρρω τοῦ Θεοῦ γίνονται οἱ ἁμαρτάνοντες, οὐκ ἀναχωρήσει τόπου, ἀλλ΄ ἀναχωρήσει τῆς ἀρετῆς». «Εκείνοι που αμαρτάνουν, απομακρύνονται από τον Θεόν». Όχι βεβαίως σε σχέση με τον τόπον, γιατί είπαμε ότι ο Θεός είναι πανταχού παρών, αλλά σε σχέση με την αρετή και με την γνώση του Θεού. Για να μην πω ότι επειδή ο άνθρωπος είναι πεπερασμένος, κάποτε αναζητά να φύγει και τοπικώς. Γιατί ίσως αγνοεί ότι ο Θεός είναι πανταχού παρών. Θέλει να φύγει, θέλει να φύγει, όταν η συνείδησή του τον πληροφορεί για κάτι άσχημο…

     Κάποτε ένας βασιλιάς του Βυζαντίου, είχε σκοτώσει τον αδελφό του, για να μην του πάρει τον θρόνο. Υπέφερε πολύ. Άλλαζε δωμάτια μέσα στο παλάτι. Δεν μπορούσε να ησυχάσει. Επήγε εις την Σικελίαν για ένα ταξίδι αναψυχής. Εκεί δε, κατά το «οἱ λαβόντες μάχαιραν ἐν μαχαίρᾳ ἀποθανοῦνται», κάποιοι τον εδολοφόνησαν. Γύρευε όμως κάπου να πάει. Πού; Πίσω από τον ήλιο. Να μην τον βλέπει ο Θεός. Ο Θεός, όμως, είναι πανταχού παρών.

       Επήγε, λέει, εις χώραν μακράν. Η μακρά χώρα είναι έμβλημα της χειραφετήσεως του ανθρώπου από τον Θεό. Έμβλημα είναι. Ο άνθρωπος δεν θέλει να θυμάται την ιδέα του Θεού. Τον ενοχλεί. Του θυμίζει -να χρησιμοποιήσω μια σύγχρονη έκφραση- του θυμίζει κατεστημένο. Το έχει διακηρύξει δια πολλών. Ότι ο Θεός είναι κατεστημένον. Ταλαίπωρε, φτωχέ άνθρωπε, είπες τον ήλιο «κατεστημένον»; Φτωχέ άνθρωπε, είπες το ψωμί «κατεστημένον»; Ανόητε άνθρωπε, είπες τον αέρα «κατεστημένον»; Για να θες να τα αλλάξεις αυτά; Αισθάνεται δέσμευση της ελευθερίας του. Και θεωρεί τον Θεόν, ο σύγχρονος άνθρωπος, κακούργον! Που του δεσμεύει την ελευθερία. Κατάσταση δε πνιγηρά, ανυπόφορη, κοντά στον Θεό.

     Και εκεί –σημειώνει ο Κύριος – «διεσκόρπισε τὴν οὐσίαν αὐτοῦ», «ἐκεῖ μακράν»,  «διεσκόρπισε τὴν οὐσίαν αὐτοῦ», σκόρπισε την περιουσία του. Αυτό το «διεσκόρπισεν» δείχνει αυτό που λέγει πάλι ένας εκκλησιαστικός ερμηνευτής, ότι «διέφθειρεν τὴν τῆς ψυχῆς εὐγένειαν». Διότι τι είναι παρακαλώ η «οὐσία», η περιουσία; Το «κατ’ εικόνα», σας είπα. Εκεί το κατέστρεψε, το διέφθειρε. Διεστράφη το «κατ’ εικόνα». Επαλαιώθη το «κατ’ εικόνα». Όλες οι δυνατότητες του ανθρώπου, μετεστράφησαν, παρεδόθησαν στην διαστροφή, στον δαιμονισμό. Έγινε εφευρέτης κακών. Η φράσις είναι του αγίου Ιακώβου του Αδελφοθέου. Ο νους στρέφεται στην εξόντωση του συνανθρώπου. Το συναίσθημα υπηρετεί την ποικίλη ηδονή. Η βούλησις; Ακάθεκτη ζητά την πραγμάτωση της αποστασιαζομένης ευημερίας. Μιας ευημερίας μακράν του Θεού. Και λέγει ο Θεοφύλακτος: «Ἐπειδὰν γὰρ ὁ ἄνθρωπος ἀποστῇ ἀπὸ Θεοῦ καὶ μακρὰν ἑαυτὸν ποιήσει τοῦ θείου φόβου, πάντα τὰ θεῖα δῶρα ἐκδαπανᾷ». Εφόσον φεύγει, εφόσον εξορίζει τον φόβον του Θεού, τότε ό,τι δώρα του έδωσε ο Θεός, αυτά τα εκδαπανά, τα ξοδεύει, τα διασκορπίζει, τα σπαταλά.

      Αλλά τι δαπανά; Την ίδια του την προσωπικότητα. Τι δαπανά; Την ίδια του την ύπαρξη. Κι αυτό, για να αποκτήσει δήθεν, τάχα, την ελευθερία του. Και συνεπώς το κόστος αυτής της κακώς νοουμένης ελευθερίας, είναι τρομακτικά τεράστιον. Αφού ο ίδιος ο άνθρωπος αυτοκαταστρέφεται.

    Τι σημαίνει «ζῶν ἀσώτως»; Λέγει ο Ζηγαβηνός: «Ἀφειδῶς, ἀκρατῶς, ἀκολάστως». Προσπαθεί να σπαταλήσει. Είναι η βάναυση σπατάλη των ταλάντων που έλαβε από τον Θεό σαν προίκα του. Και το αποτέλεσμα… Αυτά που ακούτε όταν διαβάζομε την παραβολή του ασώτου υιού, παρακαλώ ξέρετε πού να πηγαίνει ο νους μας; Στην εποχή μας, στο περιβάλλον μας, γύρω μας. Ανάγλυφη εκφράζεται η παραβολή αυτή. Και… το αποτέλεσμα;

       «Δαπανήσαντος - όπως σημειώνει ο Λουκάς στο Ευαγγέλιό του- δὲ αὐτοῦ πάντα (: όλα τα ξόδεψε) ἐγένετο λιμὸς ἰσχυρὸς». «Σε εκείνον τον τόπο», λέγει, «έγινε λιμός, πείνα, δυνατή πείνα». Τι εδαπάνησε; Τα πάντα. Και ανθρωπίνη αξιοπρέπεια και ηθική και υγεία  ψυχής και σώματος και χρήματα. Και εστάλη να βόσκει χοίρους. Έγινε χοιροβοσκός. Χοιροβοσκός των παθών του. Γιατί χοίροι είναι τα πάθη μας, γουρούνια είναι τα πάθη μας. Κι έρχεται ο άνθρωπος να τα βοσκήσει αυτά τα πάθη του. Να αναζητήσει λίγη ευτυχία, λίγη αναψυχή. Αλλά στα πάθη δεν υπάρχει χαρά. Υπάρχει –προσέξτε- ο φαύλος κύκλος ηδονής και οδύνης. Η ηδονή φέρνει την οδύνη. Κι όταν ζητήσεις λίγο πάλι ηδονή, δια να φευγατίσεις, να απομακρύνεις την οδύνη, σου δημιουργεί αυτή η νέα ηδονή, μεγαλύτερη οδύνη. Φαύλος κύκλος… Και σ’ αυτόν τον φαύλον κύκλον, γίνεται ο άνθρωπος μία τραγική ύπαρξις. Τα «κεράτια», τα χαρούπια, τα «κεράτια» που τρώγανε οι χοίροι, δεν δίνουν ευφροσύνη, δεν δίνουν χαρά, δεν δίνουν ανάπαυση. Είναι τροφή για τα ζώα. Όχι για ανθρώπους. Προσέξτε, το λέγω μεταφορικώς. Έτσι ο άνθρωπος εξομοιούται με τα ζώα. Είναι ο θλιβερός απολογισμός, που αναφέρει ο Θεός δια στόματος ψαλμωδού: «Καὶ ἄνθρωπος ἐν τιμῇ ὢν οὐ συνῆκε (:Κι ο άνθρωπος, υπάρχων εν τιμή, ως εικόνα του Θεού, δεν το κατάλαβε, δεν το ένιωσε, δεν το έβαλε στο μυαλό του) παρασυνεβλήθη τοῖς κτήνεσι τοῖς ἀνοήτοις καὶ ὡμοιώθη αὐτοῖς». Συγκρίθηκε, συνεκρίθη με τα ανόητα, τα  μη έχοντα λογική ζώα και ομοιώθηκε μαζί τους.

     Είπαμε ότι η παραβολή, αγαπητοί, του ασώτου υιού, είναι μία εικόνα. Μία εικόνα όλων των γενεών. Ιδιαίτατα μία εικόνα της γενεάς μας. Όχι των νέων ανθρώπων. Όχι των νέων ανθρώπων… Αλλά των ανθρώπων. Μικρών και μεγάλων! Τους νέους τους εδίδαξε η παλαιοτέρα γενεά. Συνεπώς όλων των ανθρώπων. Όλη η γενεά, απαξάπασα. Ο σύγχρονος άνθρωπος είναι άξιος πολλών δακρύων, εκεί που έχει ήδη φθάσει.

     Σ’ αυτό βοηθούν: Η σύγχρονη παιδαγωγική. «Άσε το παιδί να κάνει ό,τι θέλει. Μην το καταπιέζεις». Η σύγχρονη παιδαγωγική. Χειραφετημένη από τον Θεό. Οι σύγχρονες διακινούμενες υλιστικές ιδέες και θεωρίες περί ζωής. Δηλαδή αρνητικές βιοθεωρίες. Το ολέθριο παράδειγμα των ταγών μιας κοινωνίας. Έτσι που να σιχαίνεσαι πια να τους βλέπεις  και να τους ακούς. Σ’ όλους τους τομείς. Ο εύκολος πλουτισμός· που οδηγεί στην εγκληματικότητα σαν το ιδεώδες κοινωνικής συμπεριφοράς. Η οκνηρία του συγχρόνου ανθρώπου, που ζητά λίγο κόπο, μεγάλην αμοιβήν. Η άρνηση του Θεού και των ευαγγελικών αξιών. Όλα αυτά όμως πού οδηγούν; Ασφαλώς σε ένα αδιέξοδο. Στην κατάπτωση, στην παρακμή, στη φτώχεια. Φτώχεια όχι μόνο από χρήματα, αλλά φτώχεια από ιδέες. Φτώχεια από αισθήματα. Ο σύγχρονος άνθρωπος έγινε σκληρός, ανάλγητος, εκμεταλλευτής του άλλου ανθρώπου.

     Και πώς μπορούμε να βγούμε, θα μου πείτε, από το τρομερό αυτό αδιέξοδο; Η παραβολή μάς δείχνει την λύση. Μας δείχνει την κάθαρση. Ο στραπατσαρισμένος υιός, άσωτος υιός, σκέφτηκε να γυρίσει πίσω στον πατέρα. Να γυρίσει πίσω στον Θεό. Και να του πει: «Πατέρα μου, έκανα λάθος. Συγχώρεσέ με. Συγχώρεσέ με. Δεν είμαι άξιος να λέγομαι παιδί σου. Νόμισα ότι η ελευθερία δεν έχει δαπάνη. Δεν φαντάστηκα ποτέ μία τόσο φοβερή δαπάνη, που πρέπει να πληρώσει κανείς, για μια ελευθερία μακριά από τον Θεό. Έγινα κουρελής και απέξω και από μέσα. Κουρελιάστηκε η ψυχή μου. Πουθενά δεν έχω ανάπαυση». Αλλά αυτό, όμως, είναι το άλλο ήμισυ της παραβολής. Το ένα μισό μάς δείχνει το κατάντημα. Το άλλο μισό μάς δείχνει την επιστροφή. Και που είναι η κάθαρση του δράματος. Αλλά ο σύγχρονος άνθρωπος θα σκεφθεί να επιστρέψει στον Θεό;

      Αγαπητοί, η μετάνοια όλα τα διορθώνει. Εκεί πρέπει να φθάσομε. Με μια σωστή αυτογνωσία, με ταπείνωση, αυτογνωσία, σαν πρόσωπα, σαν λαός, σαν γενιά. Περιθώρια δεν μένουν πλέον. Η Εκκλησία μας σαλπίζει αυτήν την παραβολήν. Προς υπόμνησιν. Όποιος ωρίμασε στην αποστασία και δοκίμασε τους καρπούς της και ζύγισε το πόσο κοστίζει η ελευθερία που βρίσκεται μακριά από τον Θεό, ας σκεφθεί. Ο Πατέρας στον ουρανό περιμένει. Περιμένει με χέρια ανοιχτά. Και είναι έτοιμος να δώσει την στολή την πρώτη. Εκείνη που πήραμε στο Βάπτισμα. Και την καταλερώσαμε. Και να μας αποκαταστήσει. Ναι, ο Θεός Πατήρ είναι έτοιμος να μας θεώσει.

           ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ

   και με απροσμέτρητη ευγνωμοσύνη στον πνευματικό μας καθοδηγητή

               μακαριστό γέροντα Αθανάσιο Μυτιληναίο,

            ψηφιοποίηση και επιμέλεια της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας:

                              Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος

ΠΗΓΕΣ:

• Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.
• https://www.arnion.gr/mp3/omilies/p_athanasios/omiliai_kyriakvn/omiliai_kyriakvn_664.mp3

«Πλανωντες και πλανωμενοι» (Ομιλια μακαριστου γεροντος Αθανασιου Μυτιληναιου)

 ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ[:Β΄Τιμ.3,10-15]

   Απομαγνητοφωνημένη ομιλία μακαριστού γέροντος Αθανασίου Μυτιληναίου, με θέμα:

  «Πλανωντες και πλανωμενοι»

[εκφωνήθηκε στην Ιερά Μονή Κομνηνείου Λαρίσης στις 16-2-1997], [Β351]

     Σήμερα, αγαπητοί μου, ανοίγει το «Τριώδιον»· Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου. Το «Τριώδιον» είναι ένα λειτουργικό βιβλίο της Εκκλησίας μας· που αρχίζει από σήμερα να εκδιπλούται και να ψάλλεται το περιεχόμενό του, από σήμερα Κυριακή έως το Μεγάλο Σάββατο. Λέγεται «Τριώδιον», επειδή έχουν επινοηθεί από τον άγιον Κοσμάν τον ποιητήν κανόνες, είναι είδος φιλολογικόν, κανόνες με τρεις μόνον ωδές, εις τιμήν του Αγίου Τριαδικού Θεού. Επειδή λοιπόν οι ωδές που χρησιμοποιεί στον κανόνα του είναι τρεις, γι’αυτό λέγεται «Τριώδιον».

     Η εβδομάδα αυτή λέγεται «προφωνήσιμος». Έρχεται να προαναγγείλει, διότι έρχεται να προσαλπίσει την ερχομένη Τεσσαρακοστή. Με την ευκαιρία, την εβδομάδα αυτή έχομε κατάλυση εις πάντα.

    Το βιβλίον «Τριώδιον» είναι κατανυκτικότατον και διδακτικότατον. Με τρόπον προοδευτικόν μας εισάγει εις το μυστήριον του Χριστού. Στην προσέγγιση, δηλαδή, του Θεανθρωπίνου προσώπου του Χριστού, μέσα από τα πάθη Του.

    Σήμερα, με την βοήθεια του Θεού και τον φωτισμό Του, θα μείνομε στην αποστολική περικοπή της ημέρας. Προσέξατε την αποστολική περικοπή. Ο Απόστολος Παύλος γράφει την δευτέρα του επιστολή στον Τιμόθεο και του αφήνει τις τελευταίες πλέον πολύτιμες και θεόπνευστες παραγγελίες του. Αναφέρεται στην σημερινή περικοπή που ακούσαμε, στους πονηρούς ανθρώπους· που δημιουργούν προβλήματα και δυσκολίες και διωγμούς ακόμη εις τους ευσεβείς ανθρώπους. Άλλο τώρα αν αυτοί οι πονηροί άνθρωποι είναι βαπτισμένοι Χριστιανοί. Άλλο θέμα αυτό… Ακόμα χειρότερα… Δηλαδή, ακαλλιέργητοι άνθρωποι.

     Και επιλέγει ο Απόστολος: «Πονηροὶ δὲ ἄνθρωποι καὶ γόητες προκόψουσιν ἐπὶ τὸ χεῖρον, πλανῶντες καὶ πλανώμενοι». «Πονηροί άνθρωποι», λέει, «καί γόητες…». Ο γόης, του γόητος, βασικά είναι ο μάγος, αλλά δεν είναι όμως με την κοινή διάσταση ο μάγος μόνον, αλλά εκείνος που μαγεύει ποικιλοτρόπως. Λέμε: «Να, δες αυτόν τον άνθρωπο, είναι γόητας, γόης», «Αυτή η γυναίκα είναι γόησσα», δηλαδή μαγεύει τρόπον τινά με την ομορφιά, με την εξυπνάδα, με ό,τι άλλο. «Τέτοιοι άνθρωποι, που δεν χρησιμοποιούν βεβαίως για το καλό του εαυτού τους και της Εκκλησίας ό,τι έχουν, αυτοί», λέγει, «θα έχουν προκοπή, αλλ΄ η προκοπή τους θα είναι αρνητική, θα είναι στο χειρότερο. Πλανώντες και πλανώμενοι. Και θα πλανούν και θα πλανώνται». Κατά κανόνα, εκείνος ο οποίος πλανά, πλανάται. Εκείνος που πλανά, πλανάται. Βέβαια θα λέγαμε ότι αυτή θα είναι η αμοιβή του. Κι επειδή το σχήμα «πλανῶντες καὶ πλανώμενοι» υπήρχε και θα υπάρχει πάντοτε, γι’αυτό, αγαπητοί μου, οφείλομε κι εμείς να μάθομε, όπως και ο Τιμόθεος προς τον οποίον αποτείνεται ο Παύλος με την επιστολή του, πώς πρέπει να στεκόμαστε, ώστε ποτέ να μη βρεθούμε μέσα σ’ αυτό το δαιμονικό πλέγμα.

    Τι σημαίνει «πλάνη»; Είναι η εκτροπή από την αλήθειαν. Αν θέλετε, και από τη πραγματικότητα. Με την μέθοδο της απάτης. Η πρώτη απάτη συνέβη στον Παράδεισον από τον αρχέκακον όφιν, τον διάβολο. Και οι πρώτοι απατηθέντες και πλανηθέντες ήσαν οι πρωτόπλαστοι. Έκτοτε, πλάι στην αλήθεια, θα υποβόσκει αυτό το σιχαμερό ερπετό της πλάνης, για να θυμίζει τον έρποντα όφιν, που με πονηρία επλησίασε τους πρωτοπλάστους δια να τους ανατρέψει.

      Ο πρώτος εισηγητής της πλάνης, λοιπόν, είναι ο διάβολος. Ο πρώτος εισηγητής. Έργο του είναι να πλανά τους ανθρώπους, για να τους αποτρέπει από την σχέση τους την αγαθή με τον Θεό, αλλά και με τους άλλους ανθρώπους και ιδία μέσα εις την Εκκλησίαν. Γι’αυτό και η Αποκάλυψις, το βιβλίο της Αποκαλύψεως δίδει τον χαρακτηρισμό: «Ὁ δράκων, ὁ ὄφις ὁ μέγας ὁ ἀρχαῖος, ὁ καλούμενος Διάβολος καὶ ὁ Σατανᾶς, ὁ πλανῶν τὴν οἰκουμένην ὅλην».

      Η πλάνη είναι μία μέθοδος. Γιατί δεν μπορεί κανείς να επιτύχει κάτι που θέλει χωρίς μίαν μέθοδον, χωρίς να πλανήσει. Και την μέθοδον αυτήν, μετά από τον πρώτον διδάξαντα, δηλαδή τον διάβολον, την μετέρχονται οι άνθρωποι οι πονηροί, που αυτοί είναι όργανά του. Εν ευρεία εννοία είναι δαιμονισμένοι άνθρωποι, ο πονηροί άνθρωποι, που ασκούν την πλάνην, προκειμένου να πετύχουν κάτι ή να ανατρέψουν. Γι’ αυτό γράφει ο Απόστολος Παύλος: «Μηκέτι ὦμεν νήπιοι(:Μην είμαστε πια νήπια παιδάκια -δηλαδή στο μυαλό εννοείται), κλυδωνιζόμενοι καὶ περιφερόμενοι παντὶ ἀνέμῳ τῆς διδασκαλίας -κλυδωνίζομαι. «Το πλοίον», λέγει, «κλυδωνίζεται μες στην θάλασσα την τρικυμισμένη»- «Να μην είμεθα κλυδωνιζόμενοι και περιφερόμενοι σε κάθε άνεμο -Ο λαός το λέει «ανεμοδείκτης». Γυρίζει σε κάθε άνεμο της διδασκαλίας. Άλλοτε να πιστεύομε αυτό και άλλοτε να πιστεύομε εκείνο-, ἐν τῇ κυβείᾳ τῶν ἀνθρώπων– κυβεία, από τους κύβους. Όπως σήμερα, θα λέγαμε, τα τυχερά παιγνίδια. Τυχερό παιγνίδι ήταν οι κύβοι στην αρχαιότητα και συνεπώς θα το αποδίδαμε: δολιότης και τέχνασμα. Όταν πάω να παίξω ένα τυχερό παιγνίδι, μετέρχομαι βεβαίως την δολιότητα και το τέχνασμα, γιατί εγώ θέλω να κερδίσω και όχι ο άλλος, ο αντίπαλός μου-, ἐν πανουργίᾳ πρὸς τὴν μεθοδείαν τῆς πλάνης». «Με πανουργία ως προς την μεθοδείαν της πλάνης». Μέθοδος, λοιπόν, είναι η πλάνη. Και ξέρετε, βασικά είναι μέθοδος. Υπάρχουν όμως επιμέρους, επιμέρους τρόποι και μέθοδοι, ανάλογα με το τι θέλω να πετύχω, εάν εγώ είμαι εκείνος που πλανώ.

     Οι άνθρωποι που κατέχουν το ψεύδος και θέλουν να το διαδώσουν, επειδή νομίζουν ότι έχουν συμφέρον, οπωσδήποτε θα μετέλθουν την απάτη και την πλάνη. Θα διαδίδουν πράγματα τα οποία δεν είναι έτσι. Μάλιστα, θα λέγαμε, οι «ψυθιρισταί», όπως λέει στο πρώτο κεφάλαιο ο Απόστολος Παύλος, στην προς Ρωμαίους. Οι «ψυθιρισταί». Οι «διαδοσίαι». Αφήνουν σκοπίμως να διαδίδονται διάφορες διαδόσεις τέτοιες, όπως ακριβώς θα λέγαμε, το Πυροβολικό σε μία μάχη ξεκαθαρίζει τις γραμμές του εχθρού, για να ορμήσει εκεί μετά ο στρατός.

     Έτσι η πλάνη, σαν αποτέλεσμα της απάτης, υπάρχει, δυστυχώς, σε όλους τους τομείς της ζωής. Εκεί όμως που πολύ ενδιαφέρει, πάρα πολύ, γιατί, αν κάποιος με απατήσει και μου πάρει χρήματα, ε, κακό είναι βεβαίως, αλλά δεν είναι τέλος πάντων το μέγιστον κακόν. Αλλά κυρίως σε θέματα σωτηρίας. Και μάλιστα όταν αναφέρεται στην γνώση και την λατρεία του Θεού. Ακούστε τι γράφει το Δευτερονόμιον: «Ἐὰν δὲ παρακαλέσῃ σε ὁ ἀδελφός σου -εδώ «ἀδελφός», τόσο ο κατά σάρκα αδελφός, όσο και ο συμπατριώτης. Γιατί οι Εβραίοι ελέγοντο «αδελφοί». Ο κατά σάρκα αδελφός ή ο συμπατριώτης-  ἢ ὁ υἱός σου(:ο γιος σου) –εδώ κατά σάρκα σαφώς-  ἢ ἡ θυγάτηρ σου ἢ ἡ γυνή σου(;η γυναίκα σου, που είναι δίπλα σου)  ἢ φίλος ἴσος τῇ ψυχῇ σου (:ή  φίλος σου, που είναι ισόψυχος· έλθει, λέγει) λάθρα λέγων -αυτό το «λάθρα», λαθραίως, πονηρά-· βαδίσωμεν καὶ λατρεύσωμεν θεοῖς ἑτέροις(: «Πάμε να λατρεύσομε άλλους θεούς. Όχι ο Κύριος του Ισραήλ. Όχι σ’ Αυτόν. Όχι. Θα σου πω εγώ. Πάμε και θα δεις»), οὓς οὐκ ᾔδεις(:που δεν τους εγνώριζες) σὺ καὶ οἱ πατέρες σου(:άγνωστες θεότητες σε σένα και τους πατέρες σου, προγόνους σου), οὐ συνθελήσεις αὐτῷ(:δεν θα θελήσεις μαζί του να κάνεις αυτό) καὶ οὐκ εἰσακούσῃ αὐτοῦ(:δεν θα τον ακούσεις, όποιος και να είναι)».  Είναι στο Δευτερονόμιο,  αγαπητοί μου, στο 13^ο κεφάλαιο.

    Πρέπει να μάθομε να στεκόμαστε πάνω από συγγένειες και πάνω από φιλίες, όταν είναι κάτι που προσβάλλει τον Θεό. Κατά το: «Ὁ φιλῶν πατέρα ἢ μητέρα ἢ υἱὸν ἢ θυγατέρα ὑπὲρ ἐμὲ(:πιο πάνω από μένα) οὐκ ἔστι μου ἄξιος». Σε θέματα τέτοια, οι συγγένειες και οι φιλίες πρέπει να πηγαίνουνε στην άκρη. Και μάλιστα να επιτιμώνται. Θα σας κάνει εντύπωση. Θα σας το πω όμως. Αν το διαβάσετε, πάτε εκεί που σας είπα, θα σας καταπλήξει. «Μη διστάσεις –λέγει- να πας να παραδώσεις στις αρχές αυτόν που θέλει να σε παρασύρει· είτε είναι γιος σου ή θυγατέρα σου ή φίλος σου». Και προεβλέπετο δε εις αυτόν ποινή θανάτου! Αυτή η θέσις είναι προοίμιον, στην Παλαιά Διαθήκη, της θέσεως: «Ὁ φιλῶν πατέρα ἢ μητέρα … οὐκ ἔστι μου ἄξιος».  «Κι αν», λέει, «δεν μισήσεις τον πατέρα σου…». Ποιος το λέει; Ο Χριστός! «Εάν δεν μισήσεις τον πατέρα σου και την μητέρα σου -ακούτε;- και μάλιστα με τέλειον μίσος, δεν μου είσαι άξιος». Τι μίσος είναι αυτό; Δεν μπορείς πατέρα μου, μάνα μου, αδελφέ μου, να σταθείς πιο πάνω από εκείνο που λατρεύω, εκεί που είμαι αφιερωμένος; Δεν μπορείς να με παρασύρεις. Όποιος και να είσαι. Το είδατε;

     Και ποιοι είναι αυτοί οι αλλότριοι θεοί που κινδυνεύεις, βέβαια, να λατρεύσεις πλανώμενος; Είναι κατ’ αρχάς ο «θεός» Μ.Α.Τ.Σ.  Ο Μέγας Αρχιτέκτων Του Σύμπαντος. Ποιος; Ο «θεός» των Μασόνων.  Ποιος είναι; Είναι αγαπητοί μου, ο ήλιος. Είναι η κτίσις. Είναι ο πανθεϊσμός. Απρόσωπος ο πανθεϊσμός. Προσέξτε· απρόσωπος. Α-συνείδητος. Έχει ο ήλιος πρόσωπον; Έχει ο ήλιος συνείδησιν; Αν είναι δυνατόν. Αλλά τι; «Επειδή με ζωογονεί, με τρέφει κ.λπ. κ.λπ. είναι ο θεός μου». Και όλα τα παρακλάδια του Μασονισμού. Είναι οι ανατολικές θρησκείες· που είναι κατά κανόνα, κατά κανόνα ενδοκοσμικές, δηλαδή ειδωλολατρικές και που αρχίζουν,ξέρετε, πολύ αθώα. Ξέρετε πόσα τέτοια κέντρα υπάρχουν; Που μαθαίνουν εκεί την Γιόγκα, Καράτε κ.λπ.

    Ή κάποιες διαιτητικές, που περισσότερο αυτή η διαιτητική των ανατολικών θρησκειών οφείλεται όχι σε κάποια δίαιτα για να αδυνατίσω ή να μην πάθω καρκίνο ή να μην πάθω αρρώστιες, μένοντας σε μία χορτοφαγία, επί παραδείγματι. Αλλά σε δυαρχικούς λόγους παρά διαιτητικούς. Γιατί θεωρείται στον πανθεϊσμό ότι… όπως και στον αρχαίο Μανιχαϊσμόν; «Το σύκο», λέγει, «έχει ζωή! Έχει ψυχή. Αν το φας το σύκο από την συκιά, το κόψεις, έκανες φόνο!». Σας κάνουν εντύπωση αυτά; Αν διαβάζατε εκκλησιαστική Ιστορία, θα βρίσκατε τόσα τέτοια και τέτοια… «Άστο να πέσει από τη συκιά, να πεθάνει και τότε μπορείς να το φας». Οι λόγοι είναι δυαρχικοί. Είναι ο θεός του καλού και ο θεός του κακού. Ο θεός δημιουργός είναι ο θεός του κακού. Το πιστεύει μέχρι σήμερα ο Μασονισμός. Αν δείτε μία προσευχή που έχουν στρεφόμενοι προς τον Θεόν Δημιουργόν, το τι του λέγουν..Και ξέρετε ποιος υποτίθεται ότι είναι αυτός; Ότι είναι ο Θεός του Ισραήλ. Δεν ξέρουν τι κάνουν, τι λένε, είναι κάτι φοβερό δηλαδή. Δεν έχομε χρόνο πιο πολλά να πούμε.

      Ακόμα είναι και η αίρεσις· που είναι μία πλάνη. Αυτή πλανά ομοίως. Γράφει ο άγιος Ιάκωβος ο Αδελφόθεος: «Ἀδελφοί, ἐάν τις ἐν ὑμῖν πλανηθῇ ἀπὸ τῆς ἀληθείας» κ.τ.λ. κ.τ.λ. που δείχνει τι; Την δυνατότητα πλάνης από την αλήθειαν του Χριστού. «Εάν», λέει, «κανείς από σας πλανηθεί». Αυτήν την πλάνη την φοβείται ο Ευαγγελιστής Ιωάννης και γράφει εις την δευτέρα του επιστολή: «Εἴ τις ἔρχεται πρὸς ὑμᾶς(:Όποιος σας πλησιάσει, στο σπίτι σας κ.λπ.)  καὶ ταύτην τὴν διδαχὴν οὐ φέρει-Ποια διδαχή; Αυτή που εμείς σας παραδώσαμε-, μὴ λαμβάνετε αὐτὸν εἰς οἰκίαν, καὶ χαίρειν αὐτῷ μὴ λέγετε». «Μην τον παίρνετε στο σπίτι σας, μην τον φιλοξενείτε και καλημέρα δεν θα του πείτε». Πολλοί έχουν το επιχείρημα το ανόητο, το ανόητο…: «Μα η καλημέρα είναι του Θεού…». Δεν μου λες, αν σου προσέβαλε κάποιος άνθρωπος την γυναίκα σου, θα του λες «καλημέρα»; Ας αφήσομε τις υποκρισίες λοιπόν. Υπάρχει και η καλημέρα του σατανά. Το ακούσατε; Ας το υποθέσομε έτσι. Αν έπρεπε να γράψομε μια πλατιά διήγηση, την πλάνη των πρωτοπλάστων από τον διάβολο, ήρθε ο διάβολος ως όφις, μιλούσε με ανθρωπίνη φωνή, μην σας κάνει εντύπωση, δεν είναι της ώρας να το εξηγήσομε περισσότερο, ασφαλώς θα τους είπε: «Καλημέρα σας». Αλλά πίσω από εκείνο το «καλημέρα σας» εκρύβετο όλο το κατασκεύασμα της πλάνης.

      Είμεθα πιο πάνω από την αγάπη του Ευαγγελιστού Ιωάννου; Δεν νομίζω. Όταν λέγει: «Καὶ χαίρειν αὐτῷ μὴ λέγετε» – σε εκείνον που πάει να σε πλανήσει, μην του λέτε- «Ὃς οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ Θεοῦ οὐκ ἀκούει ἡμῶν(:Όποιος δεν είναι από τον Θεό, δεν μας ακούει). Ἐκ τούτου γινώσκομεν τὸ πνεῦμα τῆς ἀληθείας καὶ τὸ πνεῦμα τῆς πλάνης». Ακούς τι λέγει ο Θεός; Τα ευαγγέλια ακούς τι λένε; Αν πεις: «Το λέει ο Θεός», μάλιστα. Τέλειωσε. Δεν υπάρχει συζήτηση. Εάν δεν ακούς το ευαγγέλιον, τότε λοιπόν να το ξέρεις, υπόκεισαι εις το πνεύμα της πλάνης.

      Σε σχέση με την αίρεσιν, εννοεί ο άγιος Ιωάννης, πρώτον ότι δεν πρέπει να υπάρχει διάλογος. Ανοίχτηκε διάλογος ανάμεσα στον διάβολο και τους πρωτοπλάστους. Όπως και σήμερα… ου… ου… σήμερα, διαρκώς έχομε διαλόγους με τους αιρετικούς, Πού θα φθάσουμε; Πού θα φθάσουμε; Δεν ξέρω. Διάλογοι από δω, διάλογοι από κει. Καταλαβαίνετε όταν λέω «διάλογος» ε; Σε συνέδρια με αιρετικούς… Δεν πρέπει να υπάρχει φιλοξενία στο σπίτι μας. Ποτέ. Ούτε φιλία φυσικά. Κριτήριον τι είναι; Η παράδοσις. Ποια παράδοσις; Η προφορική παράδοση. Και η γραπτή. Αυτό που λέει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης. «Οὐκ ἀκούει ἡμῶν». Αυτός που δεν ακούει εμάς. Σήμερα κατεχωρήθη η Παράδοσις. «Τι λέγει η Εκκλησία; Το λέγει η  Εκκλησία αυτό; Συνεπώς αν το λέγει η Εκκλησία, αυτό θα δεχθώ. Δεν το λέγει η Εκκλησία; Δεν το δέχομαι».

     Σήμερα κορυφαία αίρεσις είναι ο Οικουμενισμός. Αυτό το συνονθύλευμα. Δεν είναι της ώρας πιο πολλά να πω. Και που σαν… -ο Οικουμενισμός- σαν φίδι συμπλέκεται στο σώμα της Εκκλησίας και πλανά πολλούς.

    Είναι ακόμη και οι πόρτες του διαβόλου. Οι πόρτες του διαβόλου. Έχει πόρτες ο διάβολος; Όχι μία. Αν δεν μπορεί να σε μπάσει –με συγχωρείτε για την λέξη «μπάσει»– εισαγάγει, από την μία πόρτα, θα σε βάλει από την άλλη. Ποιες είναι αυτές; Χμμ… Εκεί που τελεσιουργείται το μυστήριο της ανομίας και λατρεύονται «τὰ βαθέα τοῦ σατανᾶ», όπως λέγει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης στην Αποκάλυψη. Είναι η μαγεία, είναι η μαντεία, η μαντεία σε όλο της το φάσμα, από την χειρομαντεία, από την καφεομαντεία, μέχρι, μέχρι, μέχρι, μέχρι…

    Είναι ο Πνευματισμός. Ακούστε τι γράφει το Δευτερονόμιο πάλι στο 13^ο κεφάλαιο:   «Ἐὰν δὲ ἀναστῇ ἐν σοὶ προφήτης ἢ ἐνυπνιαζόμενος τὸ ἐνύπνιον καὶ δῷ σοι σημεῖον ἢ τέρας (:έλθει, λέει, κοντά σου ο ἐνυπνιαστής, ο προφήτης, -ψευδοπροφήτης εννοείται-, «ἐνυπνιαζόμενος», δηλαδή βλέπει όνειρα, βλέπει οράματα, και σου δώσει σημάδι ή θαύμα, μεγάλο θαύμα, «τέρας», τεράστιον) καὶ ἔλθῃ τὸ σημεῖον ἢ τὸ τέρας(:και πραγματοποιηθεί αυτό που σου είπε· προσέξτε αυτό· όταν πηγαίνομε …σε  μάγους και μάγισσες και λέμε…: «Μα βγήκε, το λέει ο Θεός»- «και πραγματοποιηθεί – λέει- αυτό»), ὃ ἐλάλησε πρός σε(:εκείνο που σου είπε)  οὐκ ἀκούσεσθε τῶν λόγων τοῦ προφήτου ἐκείνου(:δεν θα τον ακούσετε) ἢ τοῦ ἐνυπνιαζομένου τὸ ἐνύπνιον ἐκεῖνο(:ή εκείνου που βλέπει ενύπνια και οράματα κ.λπ.), ὅτι πειράζει Κύριος ὁ Θεός σου ὑμᾶς εἰδέναι(:σε δοκιμάζει ο Κύριος να γνωρίσεις συ), εἰ ἀγαπᾶτε τὸν Θεὸν ὑμῶν(:αν Τον αγαπάτε· είναι στην πρώτη εντολή το όλο θέμα) ἐξ ὅλης τῆς καρδίας ὑμῶν καὶ ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς ὑμῶν». Συνεπώς, κάθε επίσκεψή μας εις αυτά τα άντρα του διαβόλου, είναι και μία σπονδή, είναι μία πλάνη, είναι μία αποστασία, είναι μία προδοσία.

      Πλάνη είναι ακόμη και ο κακός τρόπος ζωής· που δεν είναι βέβαια μέσα στον χώρο τον ευαγγελικό. Και κυριοτάτη θέση έχει σήμερα το θέμα της ελευθερίας, το πρόσχημα της ελευθερίας. Η ελευθερία σαν κήρυγμα, γίνεται παγίδα πλάνης και απωλείας πολλών ψυχών. Γράφει ο Απόστολος Πέτρος: «Ὑπέρογκα ματαιότητος φθεγγόμενοι –Λένε: «Α, ξέρεις τι ωραίος που είναι ο ηδονισμός, ξέρεις τι ωραία που είναι τα ναρκωτικά» –δελεάζουσιν -είδατε; Βάζουν δόλωμα- ἐν ἐπιθυμίαις σαρκὸς (:ό,τι αφορά την επιθυμία της σαρκός, όποιας μορφής κι αν είναι) ἀσελγείαις τοὺς ὄντως ἀποφυγόντας(:εκείνοι που πράγματι έχουν αποφύγει)  τοὺς ἐν πλάνῃ ἀναστρεφομένους(:αυτοί έρχονται που αναστρέφονται την πλάνην, έρχονται σε εκείνους που δεν δοκίμασαν την πλάνην),  ἐλευθερίαν αὐτοῖς ἐπαγγελλόμενοι(:υποσχόμενοι ελευθερίαν, ό,τι γίνεται σήμερα στη νεότητά μας, στα σχολειά μας) –«Καημένε, βγες έξω να δεις τι ωραία που είναι η ζωή, τι ωραία που είναι τα ναρκωτικά, τι ωραία που είναι η πορνεία, τι ωραία που είναι αυτά ή εκείνα…!»- αὐτοὶ δοῦλοι ὑπάρχοντες τῆς φθορᾶς -αυτοί οι πλανώντες, κι αυτοί έχουν πλανηθεί φυσικά-· ᾧ γάρ τις ἥττηται, τούτῳ καὶ δεδούλωται(:εκεί που κανείς έχει νικηθεί, εκεί έχει και δουλωθεί)». Είναι η κακοποιημένη ελευθερία, που εν ονόματί της θυσιάζονται τα πάντα.

    Η μόδα, σαν τρόπος του σκέπτεσθαι, όχι η μόδα στα ρούχα μόνο, σαν τρόπος του σκέπτεσθαι και ενεργείν, είναι μία πλάνη. Κοσμικό θέμα. Τα σαρκικά αμαρτήματα είναι μία πλάνη. Θυμίζουν την πόρνη της Αποκαλύψεως. Η ευημερία, ο πλουτισμός, είναι μία πλάνη· γιατί απομακρύνουν από τον Θεό. Το κοσμικό φρόνημα κ.ο.κ. Η διαστροφή της αληθείας. Λυπάμαι, δεν έχω χρόνο πιο πολύ, γιατί πέρασε ο χρόνος, να έλεγα περισσότερα. Και πρόδρομοι της διαστροφής είναι ο διάβολος, οι αρχαίοι σοφισταί στην Ελλάδα, στην Αθήνα, οι φιλόσοφοι, παλαιοί και νεότεροι πλανούν – «Το ΄πε», λέει, «η φιλοσοφία», «ο Κοινωνιολόγος το είπε» κ.ο.κ. Πόσοι νέοι σήμερα πλανώνται! Ή η καινούρια Παιδαγωγική. Πλανώνται ότι θα βρουν τον Παράδεισον σε όλα αυτά και την λύση των προβλημάτων των. Δυστυχώς σκοντάφτουν και πέφτουν στον Άδη.

      Η εσχάτη πλάνη, αγαπητοί μου, είναι ο Αντίχριστος και ο Ψευδοπροφήτης. Γι’αυτό λέγει ο Κύριος: «Βλέπετε μή τις ὑμᾶς πλανήσῃ (:Προσέχετε μη σας πλανήσει κανείς). Πολλοὶ γὰρ ἐλεύσονται ἐπὶ τῷ ὀνόματί μου λέγοντες ὅτι ἐγώ εἰμι, καὶ πολλοὺς πλανήσουσιν». Ξέρετε σήμερα πόσοι εγείρονται και λέγουν: «Εγώ είμαι ο Χριστός». Φερειπείν ο Μουν. Μέχρι βαθμού να παρασύρονται και καθηγηταί Πανεπιστημίου της Θεολογικής Σχολής των Πανεπιστημίων μας. Το φαντάζεστε; Για να δείτε τι σημαίνει πλάνη.

    Πάντως, κατά κανόνα, αυτός που πλανά, πλανάται. Αγαπητοί, ο Κύριος είπε: «Τυφλὸς δὲ τυφλὸν ἐὰν ὁδηγῇ, ἀμφότεροι εἰς βόθυνον(:στον λάκκο) πεσοῦνται». Και θέλει να πει ότι και ο πλανών και ο πλανώμενος, «προκόψουσιν», που λέγει ο Παύλος, «ἐπὶ τὸ χεῖρον». Θα πηγαίνουν από το κακό στο χειρότερο. «Βλέπετε, λοιπόν, μη πλανηθείτε», λέγει ο Κύριος. Κι έτσι, να μείνομε, αγαπητοί μου, απλανείς εις την πίστιν. «Απλανής» μένει ο ταπεινός άνθρωπος. Εδραίοι στον πνευματικό μας βίο. Προσανατολισμένοι στον Θεανθρώπινον Πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Και τότε θα έχομε αποφύγει το πνεύμα της πλάνης, που μαστίζει αυτή την στιγμή την Οικουμένη. Κάθε πλάνης. Κάθε πλάνης. Και ο Κύριος της Αληθείας θα μας φανερώσει το πρόσωπό Του.

             ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ

    και με απροσμέτρητη ευγνωμοσύνη στον πνευματικό μας καθοδηγητή

              μακαριστό γέροντα Αθανάσιο Μυτιληναίο,

          ψηφιοποίηση και επιμέλεια της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας:

                             Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος

ΠΗΓΕΣ:

• Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.
• https://www.arnion.gr/mp3/omilies/p_athanasios/omiliai_kyriakvn/omiliai_kyriakvn_628.mp3