Ιστορικό Αφιέρωμα: Η Γενοκτονία των Ποντίων

Οι δοκιμασίες του ποντιακού Ελληνισμού...

Η Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου αναφέρεται σε σφαγές και εκτοπισμούς εναντίον ελληνικών πληθυσμών στην περιοχή του Πόντου που πραγματοποιήθηκαν από το κίνημα των Νεότουρκων κατά την περίοδο 1914-1923. Εκτιμάται ότι στοίχισε τη ζωή περίπου 213.000-368.000 Ελλήνων. Τα γεγονότα αυτά αναγνωρίζονται επισήμως ως Γενοκτονία από την Ελλάδα, τη Σουηδία, την Αρμενία, πολιτείες των ΗΠΑ αλλά και από διεθνείς Οργανισμούς, όπως η Διεθνής Ένωση Μελετητών Γενοκτονιών.

Ο συγγραφέας, ιστορικός και διδάκτορας λαογραφίας Χρήστος Σαμουηλίδης στο έργο του Ιστορία του Ποντιακού Ελληνισμού, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Α.Α. Λιβάνη, καταγράφει την ολοκληρωμένη παρουσία και πορεία του Ελληνισμού στον Πόντο και κυρίως τη μελανή σελίδα του ξεριζωμού από τις πατρογονικές εστίες του. Στην εισαγωγή του πέμπτου κεφαλαίου «Η τελευταία φάση της ζωής των Ποντίων στη Μικρασία» σημειώνεται η ιστορική σειρά των γεγονότων:

«Ξεσπάει πρώτα ο Βαλκανικός Πόλεμος με τις ενωμένες χριστιανικές δυνάμεις των Βαλκανίων εναντίον της Τουρκίας. Απελευθερώνεται η Βόρεια Ελλάδα και ανάλογα κομμάτια της Νότιας Βαλκανικής. Χάνει η Τουρκία σε έκταση, αλλά δεν παύει να προωθεί τα μεγαλοτουρκικά της σχέδια, εξοντώνοντας τους Αρμένιους, σε πρώτη φάση το 1902, σε δεύτερη το 1912 και σε τρίτη με την κατοπινή Γενοκτονία του 1915. Ταυτόχρονα, αρχίζουν οι διωγμοί και σε βάρος των Ελλήνων της Mικρασίας και προπάντων του Πόντου. Οι τουρκικές Αρχές επιβάλλουν την υποχρεωτική στρατιωτική θητεία στους χριστιανούς και την κατάταξή τους στα εξοντωτικά “εργατικά τάγματα” (“αμελέ ταπουρού”). Με το πρόσχημα κατόπιν της σύλληψης των λιποτακτών, καταδιώκουν και λεηλατούν τις ελληνικές οικογένειες.

»Όταν ξεσπάει ο Παγκόσμιος Πόλεμος του 1914, η Τουρκία, με την υποκίνηση της συμμάχου της Γερμανίας, βάζει σε εφαρμογή πρόγραμμα γενικής σφαγής και εξόντωσης των μειονοτήτων. Αρχίζουν οι ατελείωτες εξορίες των Ελλήνων κατοίκων του Πόντου από τα παράλια προς τα μεσόγεια, μέσα στον χειμώνα, και οι μεγάλες σφαγές των Αρμενίων το καλοκαίρι του 1915, που κόστισαν τη ζωή σε ενάμισι εκατομμύριο ψυχές. Σύμφωνα με τη θέληση των Γερμανών, που ζητούσαν αγορές για τα βιομηχανικά και άλλα προϊόντα τους, έπρεπε να εξαφανιστούν οι Έλληνες και οι Αρμένιοι αντίπαλοί τους στην Τουρκία, που κρατούσαν στα χέρια τους τις αγορές αυτές και επηρέαζαν σοβαρά την οικονομία της χώρας. Έπρεπε να λείψουν, για να επικρατήσουν οι ίδιοι. Στα σχέδιά τους αυτά χρησιμοποίησαν την αδύναμη και εξαρτημένη τουρκική αστική τάξη ως μεσάζοντα και μεταπράτη.

»Στο μεταξύ οι Έλληνες, προπάντων του Δυτικού Πόντου –γιατί ο Ανατολικός βρισκόταν από τον Απρίλη του 1916 στην κατοχή των Ρώσων–, άρχισαν να καταφεύγουν στα βουνά για να γλιτώσουν τις διώξεις, τις εξορίες και τις σφαγές. Οι φυγάδες τούτοι αργότερα εξοπλίστηκαν και σχημάτισαν αμυντικά αντάρτικα σώματα. Σε αντίποινα, το τουρκικό κράτος εξαπέλυσε άγρια τρομοκρατία με τακτικό και άτακτο στρατό, με τις γνωστές συμμορίες των Τσέτηδων που έσφαζαν και ρήμαζαν, δημιουργώντας καινούριους φυγάδες στα βουνά.

»Έτσι, συγκροτήθηκαν νέες ένοπλες δυνάμεις αντιπερισπασμού στα μετόπισθεν του τουρκικού στρατού, ο οποίος μαχόταν κατά των Ρώσων στο ανατολικό μέτωπο. Το ίδιο έγινε και όταν ο ελληνικός στρατός, τον Μάη του 1919, πήρε την εντολή από τους Συμμάχους να καταλάβει τη Σμύρνη και ένα μέρος της ενδοχώρας. Οι Έλληνες αντάρτες αποτελούσαν και πάλι δύναμη αντιπερισπασμού στις τουρκικές δυνάμεις του Κεμάλ που μάχονταν εναντίον του ελληνικού στρατού.

»Με τη Μικρασιατική Εκστρατεία, οι “Σύμμαχοι” προωθούσαν, όπως ειπώθηκε, τα συμφέροντά τους στην Ανατολή, χρησιμοποιώντας τους Έλληνες για πιόνια τους. Και στην πορεία των γνωστών γεγονότων, εγκατέλειψαν τους προστατευόμενούς τους και στράφηκαν, κρυφά στην αρχή και φανερά κατόπιν, με το μέρος των Τούρκων του Κεμάλ, για να φτάσουν στα πετρέλαια της Μοσούλης, να κυριαρχήσουν στην αγορά της Τουρκίας αλλά και να διεισδύσουν στο μαλακό υπογάστριο της πρώην τσαρικής αυτοκρατορίας, από τα νοτιοανατολικά, ώστε να συντρίψουν τη Μεγάλη Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση και το νέο, σοβιετικό κοινωνικό σύστημα που αναπτυσσόταν στη Ρωσία. Μπροστά στον καινούριο και απρόβλεπτο κίνδυνο που παρουσιαζόταν απέναντί τους, οι πρώην αντιμαχόμενοι Δυτικοί συνέπεσαν όλοι σ’ ένα σημείο, στην επέμβαση με μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις στο έδαφος της σοβιετικής Ρωσίας και στην ενίσχυση των Λευκών αντεπαναστατικών δυνάμεων.

»Έτσι, η Ελλάδα εγκαταλείφθηκε στο έλεος των Τούρκων του τακτικού στρατού, που ενισχυόταν πια και φανερά από τους “Συμμάχους”, πρώτα τους Γάλλους, με τα παρατημένα κανόνια και το στρατιωτικό υλικό στις αποθήκες της Κιλικίας και, κατόπιν, από τους Άγγλους, με την ουσιαστική παράδοση στους κεμαλικούς των αποθηκών οπλισμού σ’ όλες τις μεγάλες πόλεις της Τουρκίας.

»Ταυτόχρονα, μέσα στην περίοδο του Μικρασιατικού Πολέμου, ενεργούνταν οι πιο άγριες και εξοντωτικές εξορίες, οι πιο μαζικές πυρπολήσεις χωριών και οι πιο φρικαλέες σφαγές σε βάρος των Ελλήνων του Πόντου.

»Τέλος, με τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922, ολοκληρώθηκε το δράμα του Ελληνισμού της Ανατολής. Οι “Σύμμαχοι” παρακολούθησαν απαθείς το ολοκαύτωμα των Ελλήνων στη φλεγόμενη Σμύρνη, αδιαφόρησαν για τις σφαγές και τις εξοντωτικές εξορίες των Ελλήνων του Πόντου στο εσωτερικό της Τουρκίας, όπου οι αιχμάλωτοι και οι εξόριστοι πέθαιναν κατά εκατοντάδες στους ατέλειωτους δρόμους και όπου οι πεινασμένοι, οι διψασμένοι, οι άρρωστοι, οι εξαντλημένοι και τουφεκισμένοι ή κρεμασμένοι κατά δεκάδες δημιουργούσαν μια εφιαλτική κόλαση»...

http://www.epikaira.gr/article/istoriko-afieroma-i-genoktonia-ton-pontion