Του Γιώργου Λαμπίρη
Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε έκανε λόγο εκ νέου για την έκδοση υποσχετικών, IOU’s, ως παράλληλο νόμισμα, έτσι ώστε να καλύψουν την ενδιάμεση χρηματοδότηση των 7 δισ. ευρώ που έχει ανάγκη αυτή τη στιγμή η Ελλάδα. Ωστόσο η συγκεκριμένη συζήτηση φέρνει στο προσκήνιο ένα θέμα αρκετά αμφιλεγόμενο.
Στο ενδεχόμενο χρήσης των ενδιάμεσων νομισμάτων αναφέρεται ο καθηγητής Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών, Παναγιώτης Πετράκης, σε συνέντευξή που παραχώρησε στο news.gr. Εξηγεί σε ποιες περιπτώσεις και υπό ποιες προϋποθέσεις μπορούν να τεθούν σε εφαρμογή, καθώς και τις επιπτώσεις που μπορεί να έχουν για την οικονομία.
Ταυτόχρονα, εμφανίζεται αρνητικός ως προς το ενδεχόμενο εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ, καθώς όπως λέει η επιστροφή στη δραχμή εκτός από πρακτικά είναι και τεχνικά αδύνατη.
Γιατί δεν είναι εφικτή η επιστροφή στη δραχμή
Αιτιολογώντας το γιατί αποκλείει το θέμα αλλαγής νομίσματος, απαντάει ότι "δεν προβλέπεται από καμία διαδικασία". «Συγκεκριμένα, προβλέπεται έξοδος από την Ευρωπαϊκή Ένωση, όχι όμως και έξοδος από το ευρώ. Το θεσμικό πλαίσιο είναι τέτοιο που δεν επιτρέπει τη φυγή από το ευρώ και την επιστροφή στη δραχμή. Κάποιοι ενδεχομένως σκέφτονται την ενδιάμεση οδό των IOUs - εισαγωγή ενός παράλληλου λογιστικού ή ηλεκτρονικού νομίσματος, που θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για συγκεκριμένους σκοπούς. Ωστόσο η συγκεκριμένη μέθοδος δεν διευκολύνει σε καμία περίπτωση τις τράπεζες αλλά και τη λειτουργία της οικονομίας».
Πότε χρησιμοποιούνται τα IOU’s
«Τα IOU’s εξυπηρετούν μία ενδιάμεση κατάσταση, παρέχοντας ορισμένες υποσχετικές από το κράτος. Έτσι, κάποιος που του χρωστάει στο κράτος θα μπορεί με το συγκεκριμένο ‘’χαρτί’’ να πληρώσει τους φόρους του ή να εξοφλήσει κάποια μορφή χρέους. Κάτι τέτοιο έχει εφαρμοστεί σε άλλες χώρες κατά καιρούς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό της Καλιφόρνια, η οποία είχε πτωχεύσει σε ό,τι αφορούσε τα δημόσια οικονομικά της. Βρισκόταν πτωχευμένη εντός δολαρίου, ενώ στη συνέχεια εξέδωσε κάποια IOUs. Στη συνέχεια όμως προέβη στην κατάργησή τους. Μια τέτοια κίνηση στην Ελλάδα δεν σημαίνει επιστροφή στη δραχμή ή την αλλαγή του νομίσματος», εξηγεί ο κύριος Πετράκης. «Όλες αυτές οι κινήσεις βέβαια έχουν ένα βαθύ υφεσιακό χαρακτήρα», συμπληρώνει.
Αναφερόμενος στον έλεγχο κεφαλαίων που βρίσκεται σε ισχύ τις τελευταίες δύο εβδομάδες, διευκρινίζει ότι οι περιορισμοί στη ρευστότητα αφορούν στην κυκλοφορία του ευρώ ως χαρτονομίσματος και όχι στην κυκλοφορία του ως ανταλλακτικού μέσου. «Επομένως σχετίζονται αποκλειστικά με τον περιορισμό της εξόδου χαρτονομισμάτων από το τραπεζικό σύστημα».
«Αποκλείεται να τυπώσουμε δραχμή»
Ο ίδιος αποκλείει κάθε ενδεχόμενο να τυπώσουμε δραχμή, προτάσσοντας το επιχείρημα ότι σε αυτή την περίπτωση προκύπτει μείζον ζήτημα εμπιστοσύνης. «Ακόμα και αν δώσετε εντολή σε ένα τυπογραφείο να τυπώσει δραχμές δεν θα τις δεχτεί κανείς. Το νόμισμα εξαρτάται κυρίως από τον παράγοντα που ονομάζεται «εμπιστοσύνη». Κανείς λοιπόν δεν θα δεχτεί ένα τέτοιο νόμισμα».
Οι τεχνικές παράμετροι επιστροφής στη δραχμή
Αναφερόμενος στις τεχνικές παραμέτρους μίας ενδεχόμενης επιστροφής στη δραχμή, σημειώνει ότι κάτι τέτοιο «τεχνικά αποτελεί τεράστιο πρόβλημα».
«Θα σας αναφέρω μία σημαντική τεχνική λεπτομέρεια: Οποιαδήποτε ξένη ιδιωτική επιχείρηση στην οποία χρωστάει κάποιος Έλληνας ένα ποσό σε ευρώ – ακόμα και αν δεν έχουν θιγεί οι μεταξύ τους οικονομικές σχέσεις –, μπορεί σε περίπτωση αλλαγής νομίσματος να απαιτήσει όλες τις οφειλές της. Το αμέσως επόμενο βήμα σε μία τέτοια περίπτωση θα είναι να πτωχεύσουν οι ελληνικές επιχειρήσεις. Οι επιδράσεις είναι τεράστιες. Αναφέρομαι σε οικονομικές επιπτώσεις της τάξεως των 150 έως και 300 δισεκατομμυρίων. Πρόκειται για μία ζημιά, την οποία δεν μπορεί να αντιμετωπίσει με κανένα τρόπο η ελληνική οικονομία», όπως τονίζει.
Αναφέρει τέλος ότι σε περίπτωση κατά την οποία καταφύγουμε στη δραχμή, θα πτωχεύσει η Τράπεζα της Ελλάδος, οι τράπεζες, οι μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις. Στο ερώτημα για τις πιθανές επιπτώσεις που μπορεί να προκύψουν από την αθέτηση πληρωμών προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, εξηγεί ότι θα υπάρξουν σοβαρότατες συνέπειες, οι οποίες θα οδηγήσουν σε πτώχευση του ελληνικού Δημοσίου και απώλεια των χρημάτων που ελήφθησαν από τους Δήμους.
